Góc nhìn: Ethereum có thực sự cần mở rộng quy mô không?

Tổng quan

Khả năng mở rộng đã là một chủ đề thảo luận sôi nổi giữa các nhà phát triển và người dùng Ethereum trong nhiều năm. Đó là một trong những lời chỉ trích chính đối với mạng Ethereum và là thách thức mà các nhà phát triển đã tìm cách giải quyết trong một thời gian dài. Vào năm 2021, nhu cầu về không gian khối Ethereum tăng cao cùng với sự bùng nổ của NFT và sự phát triển nhanh chóng của DeFi, dẫn đến khả năng mở rộng trở thành một vấn đề thực sự. Nhu cầu cao nhất cùng với giới hạn 15 giao dịch mỗi giây của Ethereum, đã đẩy chi phí giao dịch lên tới 200 đô la Mỹ và dẫn đến thời gian chờ đợi lâu. Điều này rõ ràng là không bền vững và cuối cùng sẽ khiến người dùng chuyển sang một mạng khác. Trên thực tế, nhiều người dùng đã chuyển sang mạng Solana trong thời gian này do phí giao dịch rẻ. Trong một thời gian, có vẻ như Solana sẽ là Ethereum killer lớn nhất. Tuy nhiên, khi Ethereum đã phát triển, điều này có vẻ ít xảy ra hơn nhưng khả năng mở rộng vẫn là một hạn chế của nền tảng blockchain này.

Vì vậy, điều gì đang được thực hiện để giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng của Ethereum?

Giải pháp mở rộng quy mô

Mặc dù The Merge đã tăng khả năng tiềm năng của Ethereum, nhưng sẽ mất nhiều năm để mạng đạt được tiềm năng của nó. Đây là lý do tại sao giải pháp Layer 2 như Optimism và Arbitrum đã xuất hiện. Các dự án Layer 2 này là blockchain phụ trợ được xây dựng trên Ethereum giúp mở rộng quy mô mạng bằng cách xử lý các giao dịch bên ngoài maninet và giải quyết chúng với số lượng lớn. Các giải pháp này thường được gọi là “rollup” vì chúng cuộn các giao dịch trước khi giải quyết tất cả cùng một lúc thay vì từng cái một. Trong một podcast Bankless gần đây, Vitalik Buterin thậm chí còn tuyên bố rằng công nghệ rollup là thứ mà anh ấy hào hứng nhất đối với tương lai của hệ sinh thái Ethereum.

Theo truyền thống, các công ty khởi nghiệp công nghệ chỉ cố gắng đạt được quy mô theo cấp số nhân khi họ đạt được tốc độ tăng trưởng và nhu cầu nhanh chóng. Mở rộng quy mô công nghệ của bạn sớm nói chung là một sự lãng phí tài nguyên. Vậy tại sao chúng ta cần mở rộng quy mô Ethereum nhanh như vậy? Mở rộng quy mô mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu lớn thực tế, chứ không phải trong dự đoán về nó?

Hãy nhìn vào nhu cầu

Một lượng lớn thời gian, năng lượng và tiền bạc được dành để cố gắng mở rộng blockchain Ethereum. Theo đó, điều này đang xảy ra trước cả khi chúng ta biết liệu có nhu cầu về khả năng mở rộng ở mức độ này hay không. Nhu cầu về không gian khối Ethereum có thực sự cao như vậy không? Hoặc ít nhất là trên một xu hướng tăng lớn? Hãy cùng xem dữ liệu giao dịch hàng ngày trong năm nay.

Nếu nhìn vào biểu đồ trên, chúng ta có thể thấy rằng các giao dịch trên Ethereum dao động quanh mức trung bình 1,1 triệu giao dịch mỗi ngày và trên thực tế đang có xu hướng giảm. Nhìn qua, đây có vẻ là một nhu cầu cao hàng ngày. Nhưng so với mạng Visa xử lý hàng trăm triệu giao dịch mỗi ngày, thì những gì Ethereum đang có là quá nhỏ bé.

Tuy nhiên, trong một năm như năm 2022, khi thị trường bị ảnh hưởng nặng nề, sự dịch chuyển theo xu hướng sideway về khối lượng giao dịch có thể được coi là một kết quả tốt về nhu cầu sử dụng. Nhưng thực tế là các giao dịch hàng ngày không tăng trong năm nay. Vì vậy, chúng ta không thể đưa ra lập luận rằng việc xây dựng các sản phẩm tốt hơn và giáo dục công chúng về các trường hợp sử dụng Ethereum nên được ưu tiên cao hơn nhiều so với khả năng mở rộng?

Công bằng mà nói, biểu đồ trên có thể không vẽ nên bức tranh chính xác nhất do giới hạn thời gian của nó. Hãy xem xét biểu đồ các giao dịch hàng ngày trên Ethereum kể từ khi thành lập.

Điều này vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác từ góc độ tăng trưởng và nhu cầu về khả năng mở rộng có vẻ hợp lý hơn. Nhưng nó vẫn chưa giống như một đường cong tăng trưởng theo cấp số nhân. Ngay cả khi xem xét những người dùng hoạt động hàng tuần trên Ethereum, chúng ta có thể thấy sự tăng trưởng nhất quán theo thời gian, nhưng dữ liệu này hầu như không theo cấp số nhân.

Hơn nữa, trong những giai đoạn thị trường ảm đạm thì chi phí mà người dùng phải trả khi giao dịch trên Ethereum không phải là quá cao.

Nhiều người có thể đưa ra lập luận rằng một số stablecoin phổ biến nhất giao dịch trên Ethereum và nếu muốn các giao dịch thông thường của mình diễn ra trên chuỗi, nhất thiết cần tăng khả năng mở rộng của blockchain này.

Ví dụ: nếu bạn đang muốn gửi cho một người bạn 10 USD cho bữa tối, thì 2 – 5 USD phí gas rõ ràng là vô lý và sẽ cần đến các giải pháp mở rộng quy mô. Nhưng đó có thực sự là trường hợp sử dụng chính của Ethereum không? Nếu chúng ta thực sự xem xét các trường hợp sử dụng chính trên Ethereum chẳng hạn như NFT, DeFi và DAO, phí gas 5 đô la Mỹ và thời gian chờ 20 – 30 giây hầu như không phải là trở ngại lớn.

Điều này có thể dẫn đến một quan điểm gây tranh cãi về Layer 2.

Các giải pháp mở rộng có đi trước thời đại không?

Trước khi chúng ta đi sâu vào phần này, chúng ta cần khẳng định rằng các giải pháp Layer 2 trên Ethereum sẽ là một điều cần thiết trong tương lai và các dự án hiện tại rất tuyệt vời. Có một khối lượng công việc đáng kinh ngạc đang được thực hiện bởi các đội ngũ tài năng trong toàn hệ sinh thái như Optimism, Arbitrum và ZK Sync. Mặc dù các dự án này rất tuyệt vời và sẽ bổ sung nhiều giá trị cho hệ sinh thái Ethereum, nhưng để các Layer 2 thực sự chiếm lĩnh nhu cầu của người dùng hướng tới các giao dịch giá rẻ vẫn có lẽ là một câu chuyện ở tương lai.

Giả sử mục tiêu chung là áp dụng hàng loạt mạng Ethereum. Mọi người có thực sự chọn không sử dụng Ethereum do những thách thức về khả năng mở rộng của nó không? Đó có phải là vấn đề chính mà chúng ta cần giải quyết để mang lại xu hướng chủ đạo cho Ethereum không?

Các nhà phát triển và kỹ sư thích giải quyết vấn đề bằng cách xây dựng công nghệ tốt hơn. Họ muốn tìm một giải pháp kỹ thuật cho bất kỳ vấn đề nào. Tuy nhiên, trong trường hợp này, vấn đề không liên quan đến công nghệ mà liên quan nhiều hơn đến nhận thức của công chúng. Tiền mã hóa nói chung có vấn đề về thương hiệu. Sự tàn phá của năm 2022 đã “gắn mác” tiền mã hóa một cách tiêu cực trong mắt người tiêu dùng phổ thông. Những từ khóa như: Luna, FTX, Celsius và Three Arrows Capital đã có tác động tiêu cực lớn đến nhận thức về tiền mã hóa và công nghệ blockchain. Tất nhiên, điều này cũng ảnh hưởng đến hệ sinh thái Ethereum.

Vì thế, tốt hơn hết là chúng ta nên tập trung vào việc xây dựng “thương hiệu” tiền mã hóa và dành phần lớn nỗ lực của mình vào việc giáo dục mọi người. Một từ khác cho điều này là tiếp thị.

Lời kết

Có rất nhiều trường hợp sử dụng hiện tại và tương lai trong hệ sinh thái Ethereum sẽ có tác động tích cực to lớn đến cuộc sống của mọi người. Chúng ta nên làm việc chăm chỉ hơn nhiều trong việc giáo dục mọi người cách sử dụng các ứng dụng web3 thay vì cố gắng chạy theo những công nghệ mới. Điều này sẽ đòi hỏi nhiều tài năng tiếp thị, tăng trải nghiệm người dùng và cộng đồng hơn. Những người có thể thu hẹp khoảng cách thông tin giữa các nhà phát triển cốt lõi và người dùng cuối. Đây là nơi chúng ta sẽ thấy những lợi ích ngắn hạn và trung hạn lớn nhất liên quan đến việc áp dụng chính thống.

Giáo dục, kể chuyện và khả năng sử dụng là những trụ cột chính cần được chúng tôi chú ý. Chỉ khi một lượng người dùng đủ lớn tham gia vào không gian Ethereum, chúng ta mới nên tập trung vào việc mở rộng mạng lưới.