Tìm hiểu về UNI – token vô giá trị của Uniswap

Uniswap là giao thức có lợi nhuận cao nhất với doanh thu đến từ phí giao dịch trung bình trong 7 ngày của nó vượt qua blockchain Ethereum. Thiết kế trong mô hình hoạt động của Uniswap độc đáo ở chỗ nó phân phối tất cả phí giao dịch cho các nhà cung cấp thanh khoản. 

Tuy nhiên, token quản trị UNI hầu như không tích lũy bất kỳ giá trị nào từ sự thành công này của giao thức. Liệu Uniswap có nên bật chức năng “chuyển đổi phí” hay không và những lưu ý là gì? Nếu như bạn là người nắm giữ UNI, bạn sẽ mong đợi điều gì từ Uniswap?

Uniswap – nơi tạo thu nhập cho các nhà cung cấp thanh khoản

Là một sàn giao dịch phi tập trung, Uniswap tính phí giao dịch cho mọi giao dịch hoán đổi thông qua nền tảng. Trong phiên bản 2, phí hoán đổi là 0,3% trên số tiền giao dịch cho tất cả các nhóm. Trong khi ở phiên bản 3, phí hoán đổi dao động từ 0,01% đến 1% cho các cặp thanh khoản khác nhau.

Là sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất, giao thức này thực sự là một cỗ máy tạo phí giao dịch, mức phí trung bình được thống kê trong 7 ngày qua đã nhiều lần vượt qua những gì Ethereum tạo ra.

Điểm độc đáo của Uniswap là nó chuyển tất cả các khoản phí của mình đến nhà cung cấp thanh khoản. Điều này cũng đồng nghĩa là bản thân giao thức và chủ sở hữu token UNI sẽ không được thưởng trực tiếp từ hoạt động giao dịch diễn ra trong giao thức.

Để dễ so sánh, đội ngũ Coinvn có một ví dụ như sau: Curve Finance phân phối 50% phí thu được cho các nhà cung cấp thanh khoản và 50% còn lại được phân phối cho chủ sở hữu veCRV. Đối với Sushiswap, phí giao dịch được đặt ở mức 0,3%, trong đó 0,25% cho các nhà cung cấp thanh khoản và 0,05% cho các nhà cung cấp dịch vụ xSushi. Bằng cách này hay cách khác, chủ sở hữu token của các giao thức đó nhận được một số lợi ích khi mọi người sử dụng các giao thức này để giao dịch. Tuy nhiên, Uniswap lại dành tất cả lợi nhuận từ phí giao dịch làm phần thưởng cho những nhà cung cấp thanh khoản cho giao thức.

Một khoảng trống giá trị cho những người nắm giữ UNI

Vì mỗi USD mà Uniswap thu thập được được phân phối cho LP, giao thức không có doanh thu và những người nắm giữ token cũng vậy. UNI là một token quản trị thuần túy được sử dụng để bỏ phiếu cho bất kỳ thay đổi nào đối với giao thức Uniswap. Người dùng có thể tranh luận rằng quyền lực quản trị có giá trị của nó vì những người nắm giữ UNI có khả năng bỏ phiếu để cắt giảm phí giao dịch đối với giao thức và phân phối doanh thu này cho những người nắm giữ token. Đây là cuộc tranh luận nổi tiếng về tính năng “chuyển đổi phí”.

Chuyển đổi phí

Kể từ khi phát hành Uniswap V2, một công tắc tính phí được tích hợp trong các dòng code để giao thức có khả năng cắt giảm phí thu được nếu ban quản trị chấp thuận.

Trong phiên bản 2, tỷ lệ phí giao dịch được đặt ở giá trị cố định là 0,3%, với 0,05% được phân bổ cho giao thức nếu công tắc phí được bật.

Giao thức sẽ quyết định cách sử dụng dòng doanh thu mới này thông qua các đề xuất quản trị. Có thể phân phối doanh thu cho những người nắm giữ UNI hoặc sử dụng nó cho bất kỳ mục đích nào khác, chẳng hạn như lưu nó trong kho tiền Uniswap và chuẩn bị chi phí phát triển trong tương lai. Điều quan trọng cần lưu ý là việc bật công tắc phí sẽ chỉ giúp giao thức thu một phần phí giao dịch, nhưng không có nghĩa là phí sẽ được phân bổ cho chủ sở hữu UNI. Khi công tắc phí được bật, chủ sở hữu UNI sẽ vẫn cần đưa ra các đề xuất quản trị để xác định việc phân phối doanh thu này.

Trong Uniswap V3, người tạo nhóm thanh khoản có thể đặt tỷ lệ phí giao dịch và chọn có bật công tắc phí trên cơ sở mỗi nhóm hay không. Nếu công tắc phí được bật, cài đặt tối thiểu là 10% phí giao dịch. Ví dụ: Nếu nhóm thanh khoản với tỷ lệ phí giao dịch 0,05% được đặt ở 10% tỷ lệ nhận phí từ giao thức, thì mỗi giao dịch được thực hiện trên nhóm thanh khoản đó sẽ tạo ra 0,005% doanh thu cho Uniswap.

Có nên bật công tắc tính phí không?

Chúng ta có thể chia các bên liên quan trong mô hình hoạt động của Uniswap thành 3 nhóm: Người nắm giữ UNI, nhà cung cấp thanh khoản và nhà giao dịch.

Chủ sở hữu UNI

Đối với những người nắm giữ UNI, đây có thể là chất xúc tác quan trọng nhất. Bất kể đó là cơ chế mua lại và đốt hoặc phân phối trực tiếp đều có lợi cho người nắm giữ token. Ngay cả khi quyết định cuối cùng là giữ doanh thu trong kho bạc, nó sẽ thể hiện sự sẵn sàng của cộng đồng trong việc phát triển ở tương lai. Đồng thời, điều này sẽ mang lại cho những người nắm giữ UNI một số hy vọng rằng họ có thể bỏ phiếu cho việc phân phối trong tương lai.

Các nhà đầu tư nên theo dõi chặt chẽ sự phát triển của vấn đề này, nếu có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy cộng đồng có khả năng thông qua một đề xuất có thể dẫn đến việc chuyển đổi, nó chắc chắn sẽ đẩy giá token UNI tăng cao.

Nhà cung cấp thanh khoản

Một nhà cung cấp thanh khoản cho Uniswap có thu nhập chính đến từ các khoản phí, nhưng họ sẽ gặp phải rủi ro Impermanent Loss. Trên thực tế, khoản lãi của người nắm giữ UNI thực sự là khoản lỗ của LP. Bây giờ LP nhận được 100% phí thu được thông qua phí giao dịch, việc bật công tắc phí có nghĩa là họ cần từ bỏ ít nhất 10% doanh thu của mình, điều này phải ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của LP. Việc giảm doanh thu của LP chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc ra quyết định của họ. Trong trường hợp xấu nhất, các LP hiện có trên Uniswap sẽ chọn các DEX khác để cung cấp thanh khoản, dẫn đến Uniswap có thể mất thanh khoản.

Nhà giao dịch

Nhà giao dịch vẫn phải trả cùng một khoản phí giao dịch mà không có bất kỳ thay đổi nào. Tuy nhiên, nếu chúng ta xem xét mối quan hệ giữa LP, nhà giao dịch và người nắm giữ UNI, chúng ta sẽ nhận ra rằng nó thực sự phức tạp hơn nhiều. 

Nếu một số LP loại bỏ tính thanh khoản của họ khỏi nhóm do lợi nhuận thấp hơn, điều này có thể dẫn đến trượt giá giao dịch cao hơn và ảnh hưởng đến trải nghiệm giao dịch của người dùng. Nếu các nhà giao dịch chọn không sử dụng Uniswap do trượt giá cao hơn, điều này sẽ làm giảm khối lượng giao dịch của giao thức, do đó dẫn đến doanh thu phí giao dịch thấp hơn.

Hơn nữa, điều này cũng có các vấn đề liên quan đến các quy định. Nếu giao thức bắt đầu phân phối thu nhập phí cho những người nắm giữ UNI hoặc tiến hành cơ chế mua lại và đốt, nó sẽ làm cho token giống như một loại bảo mật truyền thống hơn. Và nếu UNI được các cơ quan quản lý Hoa Kỳ coi là bảo mật, thì nó sẽ mang lại rắc rối nghiêm trọng cho cả những người nắm giữ UNI và giao thức.

Chắc chắn, nhiều giao thức khác có cơ chế phân phối thu nhập và không phát sinh bất kỳ rắc rối nào liên quan đến quy định phát lý. Nhưng là một sàn DEX nổi tiếng nhất, đây là một trong những rủi ro không thể không quan tâm. Vì không có quy định chính thức cho DeFi hoặc token trên toàn thế giới, nó thực sự phụ thuộc vào suy nghĩ của một cơ quan quản lý có thẩm quyền.

Làm thế nào để các DAO đưa ra quyết định

Trong kinh doanh, không có quyết định nào là thành công 100%. Mọi quyết định đều có ưu và nhược điểm của nó. Phân tích chi tiết việc này sẽ giúp nhà đầu tư hiểu biết toàn diện về tất cả các yếu tố liên quan đến việc đưa ra quyết định kinh doanh. Nhưng cuối cùng, các đề xuất cũng phải cần có người đưa ra phán quyết và chịu trách nhiệm về hậu quả của nó.

Trong mô hình kinh doanh truyền thống, CEO là người đưa ra các quyết định cuối cùng. Nhưng đối với một DAO, quyết định cuối cùng được đưa ra bởi một cuộc bỏ phiếu của những người nắm giữ token quản trị. Mô hình quản trị này có thể dễ dàng biến bất kỳ quyết định kinh doanh khó khăn nào trở thành một món hời không bao giờ có hồi kết giữa các bên liên quan khác nhau.

Tổng kết

Việc chuyển đổi phí trông giống như một vấn đề kinh tế, nhưng nếu xét về bản chất nó là một vấn đề quản trị. Khuôn khổ quản trị hiện tại không thể đưa ra các quyết định táo bạo và gây tranh cãi. Hơn nữa, giải pháp để tiếp tục với việc chuyển đổi phí Uniswap có khả năng phát triển thành một sự thay đổi trong mô hình quản trị phi tập trung.