Vai trò của công nghệ Rollup trong quá trình mở rộng Ethereum

Bài viết này sẽ xem xét dữ liệu đằng sau các Layer 2 Rollup – giải pháp nhanh nhất của Ethereum để mở rộng mạng lưới trong ngắn hạn.

5666Total views
Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 1
Vai trò của công nghệ Rollup trong quá trình mở rộng Ethereum

Tổng quan

Sự phát triển của tài chính phi tập trung (DeFi) và gần đây nhất là NFT đã cho chúng ta thấy sự thiếu hụt các giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 của Ethereum. Trong đợt bán LAND của Bored Ape Yacht Club chỉ vài tháng trước, người mua đã trả hơn 10.000 USD phí giao dịch cho mỗi NFT, vượt qua mức giá 6.000 USD của chính NFT đó. 

Những chi phí giao dịch này tạo nên những rào cản lớn mỗi khi Ethereum trở nên tắc nghẽn. Để dễ hình dung, bạn có thể nghĩ đến những thời điểm biến động mạnh như sự sụp đổ của Terra hoặc cuộc khủng hoảng Celsius gần đây. Dù suy nghĩ của bạn về Ethereum như một khoản đầu tư, nhưng thực tế thì chi phí sử dụng mạng có thể vượt quá giá của token được mua là một dấu hiệu rõ ràng rằng blockchain Ethereum không phù hợp với mục đích ở trạng thái hiện tại của nó.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 2

Có hai cách chính để mở rộng quy mô Ethereum:

Thứ nhất là cải thiện năng lực giao dịch của chính blockchain. Cách hiệu quả nhất để nâng cấp blockchain nhưng cũng là cách phức tạp nhất. Sharding và các nâng cấp khác có thể sẽ tốn vài năm để được triển khai.

Thứ hai là chuyển sang Layer 2, thay vì thực hiện tất cả các công việc tính toán trên Layer 1 (blockchain Ethereum), một giải pháp là chuyển phần lớn công việc sang Layer 2 – một mạng ngoài chuỗi giúp giảm bớt sự căng thẳng về tính toán trên chuỗi chính Ethereum. Các giao thức Layer 2 chịu trách nhiệm đạt được khả năng mở rộng này được gọi là Rollup. Layer 2 Rollup là cách nhanh nhất để giúp Ethereum mở rộng quy mô trong ngắn hạn.

Cải tiến blockchain

Các cải tiến đang được lên kế hoạch cho mạng lưới Ethereum, đáng chú ý nhất là sự kiện The Merge được diễn ra vào tháng 09/2022, sẽ thấy mức tiêu thụ năng lượng của chuỗi khối Ethereum giảm khoảng 99%. 

Tuy nhiên, trái ngược với những gì mà mọi người nghĩ, bản thân The Merge sẽ không phải là một yếu tố lớn trong việc giúp Ethereum giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng của nó. 

Các bản sửa lỗi này sẽ đến muộn hơn vào năm 2023 khi mạng bắt đầu quá trình Sharding. Sharding không nằm ngoài phạm vi của nghiên cứu sâu này nhưng về cơ bản nó đòi hỏi phải chia mạng thành các mảnh hoặc các phần riêng biệt để giảm tắc nghẽn và cải thiện thông lượng giao dịch. 

Thông lượng giao dịch là yếu tố mà Ethereum gặp khó khăn so với tham vọng trở thành xương sống của một hệ thống tài chính mới. Hiện tại, Ethereum chỉ có thể xử lý khoảng 15 giao dịch mỗi giây. Nếu so với 24.000 giao dịch của Visa và 50.000 giao dịch của Solana thì con số này của Ethereum là rất thấp.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 3

Chỉ khi Ethereum hoàn thành lộ trình phát triển sharding và các cập nhật khác cho blockchain thì nền tảng này mới đạt được 100.000 giao dịch mỗi giây. Chúng ta có thể thấy rằng các giải pháp Optimistic và ZK Rollup mang lại những cải tiến đáng kể về thông lượng. 

Ngoài ra, khi chúng ta tính đến việc có nhiều giao thức cung cấp khả năng xử lý tức thì cho các giao dịch, thì số lượng giao dịch được giải quyết trong một giây của Ethereum có thể sẽ nhanh chóng đạt đến mức xử lý giao dịch của Visa. 

Trong trường hợp không có các nâng cấp rộng rãi cho blockchain, Rollup chắc chắn là một giải pháp mở rộng tốt nhất cho mạng Ethereum trong thời gian tới. Các Layer 2 này cung cấp mức phí thấp hơn, nên sẽ được nhiều người áp dụng hơn.

Phí Ethereum

Phí giao dịch trên mạng Ethereum hiện đang ở mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2020.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 4

Phí giao dịch giảm là chính xác những gì Ethereum cần, tuy nhiên, trong trường hợp này, nó liên quan đến việc thiếu nhu cầu. TVL của các dự án DeFi đã giảm mạnh trong khi NFT đang ở trong thị trường gấu đầu tiên. 

Tất cả các yếu tố này kết hợp lại đã đưa nhu cầu không gian khối giảm xuống mức thấp gần đây. Tuy nhiên, mức phí thấp cung cấp cho chúng ta cái nhìn thoáng qua về cách người dùng Ethereum có thể tương tác với các giao thức trong tương lai nếu phí giao dịch không quá cao. 

Khi khối lượng trao đổi phi tập trung giảm dần hàng năm, người ta sẽ cho rằng điều này vẽ nên một bức tranh đầy đủ về hoạt động trên các nền tảng này. Tuy nhiên, một xu hướng thú vị để kiểm tra là số lượng giao dịch, số liệu này cho thấy việc sử dụng thực tế của người dùng trên một sàn giao dịch. Trade size cũng là một dữ liệu biểu thị hữu ích cho hoạt động của cá nhân nhỏ lẻ trong giao dịch.

Lấy ví dụ như Uniswap và Curve Finance, hai sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất của Ethereum xét theo khối lượng giao dịch. Người dùng đã điều chỉnh hành vi của họ do mức phí thấp hơn chưa?

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 5

Câu trả lời là có, phí giao dịch thấp nhất trong gần hai năm đã chứng kiến quy mô giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung, chẳng hạn như Uniswap, giảm mạnh trong khi số lượng giao dịch thực sự tăng lên. Người dùng Uniswap đang thực hiện nhiều giao dịch hơn vì chi phí giao dịch thấp. Phí thấp hơn làm cho DeFi dễ tiếp cận hơn với người dùng bình thường và ít hướng đến cá voi hơn.

Một sàn giao dịch phi tập trung hướng tới cá voi là Curve Finance – một sàn giao dịch chuyên giao dịch stablecoin. Chúng ta có thể quan sát thấy một xu hướng tương tự ở đó khi trade size trung bình đã giảm hơn 80% trong khi số lượng giao dịch tăng lên.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 6

Ngược lại, khối lượng Coinbase đang dao động ở mức thấp hàng năm khi quy mô giao dịch trung bình và số lượng giao dịch đều giảm.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 7

Trong thị trường gấu, khối lượng giao dịch giảm mạnh trên các sàn giao dịch tập trung do sự quan tâm chung của công chúng suy giảm. Tuy nhiên, DeFi vẫn có nhiều trường hợp sử dụng trong thị trường gấu (hãy nhìn vào vai trò của Curve trong sự sụp đổ của Terra) và chúng ta có thể thấy rằng một yếu tố của hoạt động trên chuỗi là phí giao dịch Ethereum.

Giảm phí là ưu tiên số một đối với cộng đồng Ethereum để thúc đẩy việc áp dụng mạng lưới. Cách nhanh nhất để làm điều đó là thông qua các giải pháp Rollup.

Hiện trạng các giải pháp Rollup

Có hai loại Rollup chính là Optimistic và ZK Rollup, lợi ích tiết kiệm chi phí của chúng đã rất rõ ràng. Dưới đây là so sánh phí giữa các Layer 2 khác nhau và Ethereum, số liệu được cung cấp bởi l2fees.info

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 8

Optimistic và ZK Rollup chủ yếu khác nhau về cách xử lý của chúng về yếu tố xác thực của giao dịch. Tuy nhiên, làm thế nào để chúng ta biết khối được gửi trở lại mạng Ethereum không chứa các giao dịch giả?

Optimistic Rollup

Các giao dịch giả định Optimistic (OR) hợp lệ khi gửi các giao dịch đã cuộn lại trở lại blockchain Ethereum, do đó có tên là Optimistic (lạc quan). Giả định này có thể được kiểm tra bằng một quy trình được gọi là bằng chứng gian lận, trong đó người xem có thể khẳng định một giao dịch là gian lận. Khoảng thời gian này thường kéo dài 7 ngày, yếu tố này được nhiều người chấp nhận là nhược điểm lớn nhất của Optimistic Rollup. 

Hai dự án lớn nhất sử dụng giải pháp Optimistic Rollup là Arbitrum, vẫn chưa phát hành token và Optimism, đã tung ra token vào ngày 1 tháng 6 năm nay. Có các giao thức Layer 2 khác với token mà các nhà đầu tư có thể tiếp cận, chẳng hạn như Boba, dYdX hay IMX.

Thị trường dường như bắt đầu đi đến kết luận rằng việc triển khai Optimism Rollup chỉ là một biện pháp hỗ trợ cho một vấn đề lớn hơn vì kể từ khi ra mắt token Optimism (OP), nó hoạt động kém hơn không chỉ ETH mà còn các giao thức Layer 2 khác.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 9

Tuy nhiên, với thông báo về ngày cuối cùng cho sự kiện The Merge diễn ra, thị trường trở nên lạc quan hơn trên toàn bộ chuỗi khối Ethereum và Optimism bắt đầu hoạt động tốt hơn. Tâm lý lạc quan này cũng thể hiện rõ ràng trên thị trường kỳ hạn đối với OP, khi đã chứng kiến sự tích lũy lớn của Open Interest trong khi Funding rate đã chuyển biến tích cực trong tuần trước.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 10

ZK Rollup

Optimistic Rollup cho rằng tất cả các giao dịch đều hợp lệ và cho phép người xem gửi bằng chứng gian lận. Trong khi đó (ZK) tự thực hiện công việc xác thực từng giao dịch bằng cách gửi bằng chứng hợp lệ cùng với mỗi gói giao dịch. Đây là lý do tại sao chúng chuyên sâu hơn về mặt tính toán, nhưng đó cũng là lý do tại sao chúng nhanh hơn rất nhiều trong việc thanh toán và rút tiền, nó không cần cửa sổ cho bằng chứng gian lận. 

Việc giải quyết gần như tức thì này cực kỳ hấp dẫn đối với các sàn giao dịch cần có khả năng đáp ứng việc rút tiền của người dùng một cách kịp thời, chính xác tại sao dYdX đã áp dụng ZK Rollup trên Layer 2.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 11

Trong vài tuần gần đây, chúng ta có thể đã chứng kiến ​​sự khởi đầu của kỷ nguyên ZK Rollup, khi bộ ba Polygon, Matter Labs và Scroll, đều đã công bố những bước đột phá với các ZK Rollup tương thích EVM.

Layer 2 và các DEX

Xem xét cụ thể về sự phân tích TVL của Uniswap và Curve, chúng ta có thể thấy rằng chỉ một phần nhỏ giá trị của chúng nằm trên Optimistic Rollup 

Layer 2 (Optimism và Arbitrum): 1,9% trên Uniswap và 1,8% trên Curve. Uniswap hiện có 97% TVL nằm trên chuỗi chính Ethereum, trong khi Curve có 92%. Điều này thật hợp lý khi hy vọng rằng một khi bản Rollup tương thích ZK EVM được triển khai, con số này sẽ giảm và chuyển sang Layer 2, cho phép nhiều người dùng DEX tận dụng mức phí rẻ hơn được cung cấp bởi các nền tảng này.

Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 12
Vai tro cua cong nghe Rollup trong qua trinh mo rong Ethereum - anh 13

Lời kết

Layer 2 Rollup là một phần thiết yếu trong chiến lược mở rộng quy mô ngắn hạn/trung hạn của Ethereum và thậm chí có thể trong dài hạn vì các giải pháp Rollup sẽ nằm trên đầu mạng Ethereum được cải thiện.

Có vẻ như các giải pháp ZK Rollup đang bắt đầu loại bỏ các lợi thế cạnh tranh của các giải pháp Optimism Rollup và nếu các nhóm làm việc trên một đợt tổng hợp ZK tương thích với EVM có thể ra mắt thành công sản phẩm của mình. Chúng ta có quyền hy vọng họ sẽ giành được một lượng lớn thị phần, có khả năng tăng lưu lượng truy cập được hướng dẫn từ các sàn giao dịch phi tập trung.