AssangeDAO đã thành công gây quỹ 56 triệu USD, liệu Julian Assange có được tự do?

Tháng 12 năm ngoái, nhà hoạt động chính trị Julian Assange  đã bị bắt và có nguy cơ lãnh án lên tới 175 năm tù. Ngay sau đó, AssangeDAO đã ra đời. Mục đích của tổ chức DAO (tổ chức tự trị phi tập trung) này rất rõ ràng, đó là giải cứu Julian Assange.  

Julian là ai? Vì sao ông bị bắt?

Julian Paul Assange (sinh năm 1971) là một biên tập viên, nhà xuất bản,  nhà hoạt động người Úc và cũng là người thành lập WikiLeaks vào năm 2006. Điều chú ý đó là WikiLeaks khá giống Wikipedia, khi nó công khai nhiều thông tin đặc biệt liên quan đến chính trị – những điều đáng ra không nên được biết. Điển hình như WikiLeaks rò rỉ một số video mật về vụ giết người đối với cuộc không kích Baghdad (năm 2010), nhật ký chiến tranh Afghanistan (năm 2010), nhật ký chiến tranh Iraq (năm 2010), Cablegate (năm 2010)…

Sau sự kiện này, Chính phủ Hoa Kỳ đã mở một cuộc điều tra hình sự đối với WikiLeaks và Julian Assange bắt đầu vào “tầm ngắm” của Mỹ. Không dừng lại tại đó, năm 2016, trong chiến dịch tranh cử ở Hoa Kỳ, WikiLeaks đã tiếp tục công bố các email bí mật của Đảng Dân chủ, cho thấy sự “ưu ái” bà Hillary Clinton hơn đối thủ của bà là ông Bernie Sanders trong cuộc bầu cử sơ bộ. Julian chính thức bị liệt vào danh sách đen của Chính phủ Hoa Kỳ. Hoa kỳ đã mượn tay Thụy Điển để phát lệnh truy nã quốc tế đối với Julian nhưng điều đó bất thành vì ông được đại sứ quán Anh bảo lãnh theo diện tị nạn. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề phát sinh nên hiện nay Julian đang bị giam giữ tại Anh từ tháng 4 năm 2019 và có nguy cơ lãnh án 175 năm tù. 

AssangeDAO đã làm gì?

Gia đình Assange và đội ngũ pháp lý của ông vẫn đang tiếp tục hành trình đòi lại công lý cho Julian. Đó cũng chính là lý do cộng động AssangeDAO ra đời. Ý tưởng AssangeDAO được lấy cảm hứng từ FreeRossDAO. Tổ chức này đã huy động được 12 triệu đô la Mỹ để giải phóng Ross Ulbricht, người sáng lập ra thị trường web đen Silk Road.

CryptoLeaks chính là nhóm pháp lý đang nỗ lực đấu tranh để giải cứu Julian Assange. Quỹ này được xây dựng để đấu giá NFT có tên là “Censored” trên Assange’s NFTs. “Censored” là một bộ sưu tập NFT được tạo ra bởi chính Julian Assange và nghệ sĩ kỹ thuật số Pak.

Sự kiện đấu giá NFT này bắt đầu từ 7/2/2022 và kéo dài 48 tiếng, cuối cùng đã diễn ra thành công tốt đẹp. Tổng cộng, dự án đã huy động được 16.593 ETH, trị giá gần 56 triệu USD từ hơn 10.000 người quyên góp, trong đó có cả nhà sáng lập ETH và nhiều người nổi tiếng khác. Số tiền này sẽ được dùng trong cuộc chiến giành pháp lý cho Assange. Ngoài ra, số tiền này cũng được chia nhỏ để thực hiện các chiến dịch đòi quyền tự do ngôn luận cho Julian. AssangeDAO đã phát hành token JUSTICE để cảm ơn những người đã ủng hộ ETH cho cuộc đấu giá. 

Đấu giá thành công, AssangeDAO đã thực sự hoàn thành sứ mệnh?

Câu trả lời rõ ràng là AssangeDAO mới chỉ hoàn thành bước ban đầu và chưa thực sự thành công cho đến khi Julian được trả tự do. Còn nhớ trước đó, ConstitutionDAO đã huy động được hơn 40 triệu USD chỉ trong vòng nửa tháng để rồi “mua hụt” bản sao Hiến pháp Mỹ hồi tháng 11/2021. Trào lưu lập các DAO để gọi vốn vẫn chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt” trong cộng đồng đầu tư tiền mã hóa.

ConstitutionDAO cũng phát hành token quản trị DAO mang tên PEOPLE cho người ủng hộ. Nhưng kể từ khi dự án thua đấu giá mua bản sao hiến pháp Mỹ, đội ngũ sáng lập thông báo tổ chức này đã dừng hoạt động, khiến token PEOPLE không còn giá trị sử dụng. Mặc dù vậy, PEOPLE lại được nhiều sàn giao dịch lớn niêm yết và tiếp tục tồn tại như một “memecoin” được nhiều người đầu cơ.

Những vấn đề phát sinh từ nội bộ AssangeDAO

Rachel-Rose O’Leary từng là một nhân vật có đóng góp quan trọng trong AssangeDAO. Cô có chia sẻ thêm, AssangeDAO mới chỉ thành công bước đầu nhưng còn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn về người dẫn đầu và quyền phủ quyết. 

Một tổ chức không có người dẫn đầu 

AssangeDAO tự nhận là tổ chức không có người lãnh đạo, nó được thành lập một cách tự phát với một số nhân vật quan trọng như Amir Taaki, McKenna (developer), Silke Noa (luật sư)… Họ là những người nhiệt tình với giấc mơ không tưởng đó là giải phóng một nhân vật đối mặt với án tù 175 năm.

Tuy nhiên, sau thành công ban đầu của buổi đấu giá, họ đã đối mặt với bất đồng trong việc sử dụng số tiền lên tới hàng chục triệu USD này. Thực tế đã nảy sinh hai luồng ý kiến, một bên cho rằng nên dành toàn bộ số tiền dự trữ để mua Pak’s NFT, trong khi phe còn lại muốn giữ một số tiền mặt trong tay để tài trợ cho các chiến dịch trong tương lai nhằm giải phóng Assange “bằng mọi giá”. Bên cạnh đó, anh của Pak, Julian Assange và người đóng góp cốt lõi của AssangeDAO đều muốn có tiếng nói trong một tổ chức “không có người lãnh đạo” này. 

Vấn đề này đã trở nên nghiêm trọng hơn khi nhiều người trong cộng đồng AssangeDao yêu cầu trả lại ETH do mâu thuẫn này. Thậm chí đã xuất hiện một cuộc bầu chọn quản trị viên và người kiểm duyệt cho dự án. Dường như đội ngũ sáng lập DAO đã lùi lại để cộng đồng sẽ là những người quyết định cuối cùng. 

Quyền trong tổ chức phi tập trung?

Theo O’Leary, AssangeDAO nên phát hành token JUSTICE trước để tham khảo ý kiến của cộng đồng trước khi diễn ra buổi đấu giá. Điều đó sẽ làm giảm những mâu thuẫn từ đội ngũ sáng lập DAO. Hơn thế nữa, bản chất của DAO là không có người lãnh đạo, nên mọi quyết định lớn nên để cộng động tham gia biểu quyết. 

Mặc dù là tổ chức phi tập trung nhưng AssangeDAO vẫn trao quyền phủ quyết cho gia đình Assange và đặc quyền của cypherpunks (nhóm đấu tranh pháp lý cho Julian). Do đó, cộng đồng đã thấy nhiều điểm thiếu minh bạch trong tổ chức DAO này. Trong tương lai, cộng đồng AssangeDAO sẽ còn đối mặt với nhiều vấn đề phát sinh cho đến khi Julian Assange hoàn toàn được trả lại tự do. 

Lời kết

Nhìn chung, AssangeDAO đã tổ chức đấu giá thành công khi thu về số tiền lớn lên tới 56 triệu USD chỉ trong 48 giờ. Tuy nhiên, để thực hiện việc giải phóng Julian Assange thì nhà sáng lập dự án DAO, cộng đồng và các bên liên quan phải thực sự đồng lòng để vượt qua khó khăn. Bản chất của DAO là tự trị phi tập trung, do đó việc dự án thành hay bại phụ thuộc nhiều vào tình cảm của cộng đồng.