CBDC là gì? Tìm hiểu về tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Quốc gia

Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) là định dạng kỹ thuật số của các loại tiền tệ pháp định (fiat) do các Ngân hàng TW của Quốc gia phát hành. Nó mang đặc điểm của cả hai loại tiền mã hoá và tiền pháp định.

CBDC là gì? 

Như đã đề cập bên trên, CBDC là viết tắt của cụm từ Central Bank Digital Currencies là tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Quốc gia.

CBDC là đơn vị tiền, dưới dạng kỹ thuật số của chính đồng tiền giấy bạn đang sở hữu, tất nhiên với tỉ lệ 1:1, được in và quản lý bởi Chính phủ, do đó tuân theo những quy định của Chính phủ.

Mục đích của CBDC

CBDC nhằm mục đích mang lại những gì tốt nhất của cả thị trường tài chính truyền thống và tiền mã hoá. Đó là sự tiện lợi và bảo mật có được từ hình thức tiền mã hoá và việc lưu thông tiền được quản lý, bảo đảm bởi chính phủ mỗi quốc gia. Trong đó, cụ thể là Ngân hàng TW hoặc cơ quan tiền tệ có thẩm quyền liên quan, sẽ tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình.

Ngoài ra, CBDC còn được tạo ra với mục đích giải quyết vấn đề chi phí và thời gian giao dịch xuyên biên giới. Sử dụng CBDC giúp giao dịch được thực hiện một cách dễ dàng, loại bỏ các quy định rườm rà, như hiện tại là phải thông qua trung gian như Ngân hàng thương mại.

Mỗi quốc gia có thể lựa chọn cách triển khai CBDC khác nhau, nhưng phổ biến nhất là lựa chọn triển khai dựa trên công nghệ blockchain. CBDC không đóng vai trò thay thế hoàn toàn mà sẽ hoạt động song song cùng hệ thống tiền tệ hiện tại.

Phân loại CBDC

CBDC được phân thành 2 nhóm chính, bao gồm: Wholesale CBDC và Retail CBDC.

Wholesale CBDC

Là đồng tiền kỹ thuật số được sử dụng trong thị trường liên ngân hàng thương mại. CBDC sẽ giúp giải quyết các vấn đề bao gồm việc gia tăng hiệu quả trong thanh toán liên ngân hàng thương mại trong nước hoặc đa quốc gia, điều mà ngày nay vẫn còn nhiều bất cập chưa được giải quyết.

Retail CBDC

Retail CBDC hay còn gọi là tiền tệ kỹ thuật số được phát hành rộng rãi cho công chúng, ai cũng có thể sở hữu, truy cập và sử dụng. Retail CBDC liên quan đến việc tăng khả năng tài chính toàn diện (financial inclusion), hoặc đóng vai trò thay thế cho tiền mặt trong các nền kinh tế nơi tiền mặt trở nên cạn kiệt.

Cách thức hoạt động của CBDC

Tùy theo nhu cầu của mỗi nước mà CBDC sẽ được thiết kế có những thuật toán và đặc điểm khác nhau. Tuy vậy cách thức hoạt động của chúng sẽ tương tự như mô tả bên dưới.

Lợi ích của CBDC là gì?

Những lợi ích mà CBDC có thể mang lại cho hệ thống tài chính:

• Cải thiện tốc độ giao dịch và tiết kiệm chi phí: Nếu CBDC được triển khai trên blockchain thì các giao dịch được thực hiện một cách nhanh chóng, cắt giảm trung gian của bên thứ ba, từ đó giúp tiết kiệm chi phí và đẩy nhanh tốc độ giao dịch.
• Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế của quốc gia: Bởi việc áp dụng CBDC giúp các hoạt động giao dịch được thực hiện nhanh chóng, phát sinh nhu cầu mua sắm và chi tiêu của người dân. Từ đó giúp nền nền kinh tế hàng hóa và dòng tiền lưu thông phát triển.
• Tăng mức độ bảo mật và khả năng phục hồi hệ thống, nhờ vào việc ứng dụng những đặc điểm của tiền kỹ thuật số là tính bảo mật và lưu trữ trên sổ cái phân tán.
• Tăng hiệu quả áp dụng chính sách tiền tệ của quốc gia: Mỗi quốc gia sẽ có những chính sách để điều tiết “sức khỏe tiền tệ” của họ như in thêm/thu hồi tiền, tăng hoặc giảm lãi suất. Khi CBDC được kiểm soát và giao dịch kỹ thuật số thì mọi hoạt động sẽ được thực hiện dễ dàng, dòng tiền được kiểm soát chặt chẽ hơn.

Những rủi ro của CBDC là gì?

Phó Tổng Giám đốc của Banque de France là Christian Pfister đã phân tích trong một báo cáo (có tựa đề “Chính sách tiền tệ và Tiền tệ kỹ thuật số: Chẳng có gì cũng làm quá lên?”) rằng, ông lo ngại một CBDC sẽ tạo điều kiện cho sự đột biến rút tiền gửi hoặc một số lượng lớn khách hàng rút tiền của họ trong trường hợp khẩn cấp khi họ lo ngại về tương lai của một tổ chức tài chính. Tuy nhiên, mối quan tâm chính này được giải quyết trong báo cáo quy định làm việc của nhân viên Ngân hàng Anh, về những nguyên tắc cốt lõi của họ đối với một CBDC. Bằng cách không bắt buộc các ngân hàng chuyển đổi tiền gửi của họ thành CBDC theo yêu cầu, họ có thể bảo vệ hệ thống ngân hàng.

Tương lai của CBDC sẽ như thế nào?

Mặc dù có sự phản đối mạnh mẽ từ một số ngân hàng thương mại ở các quốc gia, nhưng sự quan tâm của các Ngân hàng TW đến tiền tệ kỹ thuật số không những không giảm đi mà thực tế còn tăng lên.

Hơn ai hết, họ hiểu rằng mình cần phải sở hữu một loại tiền điện tử riêng. Do đó các Ngân hàng TW đã âm thầm và chủ động thực hiện các thử nghiệm đối với các phiên bản CBDC này.

Năm 2019, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã công bố một cuộc khảo sát về các Ngân hàng TW và CBDC, khảo sát ghi nhận 85% các Ngân hàng TW nói rằng họ khó có thể phát hành một đồng tiền kỹ thuật số quốc gia trong 3 năm tới. 25% trong số đó tiết lộ rằng họ đã có ý định sẽ phát hành CBDC và sẽ sớm thực hiện. Và 70% Ngân hàng TW cũng thừa nhận rằng họ đang bắt tay nghiên cứu về vấn đề này.

Điều này đang dần được khẳng định khi ngày càng nhiều Ngân hàng Quốc gia bắt đầu với kế hoạch phát triển CBDC của mình. Trong đó có cả Việt Nam, khi vừa mới đây Chính phủ đã phát hành công văn nghiên cứu và thí điểm sử dụng tiền mã hoá.

Lời kết

Tiền tệ là một công cụ đắc lực của Chính phủ dùng để quản lý người dân. Do đó chúng có thể nhận định, rất khó có khả năng Chính phủ sẽ thả nổi hay từ bỏ quyền kiểm soát tiền tệ. Cuộc cách mạng blockchain đã buộc họ phải nhanh chóng thích ứng với tiền mã hoá, tạo ra các CBDC cạnh tranh để giành lại quyền kiểm soát. Nói dễ hiểu hơn, việc phát hành các CBDC bây giờ chỉ còn là vấn đề thời gian.

Đừng quên tham gia vào các kênh cộng đồng của Coinvn để thảo luận cùng nhiều thành viên khác nhé:

• Nhóm Telegram của Coinvn
• Kênh thông tin Telegram của Coinvn
• Kênh Facebook của Coinvn