Những câu hỏi về tính phi tập trung xung quanh Tokenmonics của APE

Vào ngày 17/03/2022 vừa qua, dự án NFT đình đám Bored Ape Yacht Club (BAYC) đã thông báo phát hành token ApeCoin (APE). Với sự ra mắt này, các câu hỏi xung quanh Tokenmonics của nó lần lượt xuất hiện, khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu đây có thực sự là một cơ sở hạ tầng phi tập trung hay không?

Có thể bạn quan tâm: Bored Ape Yacht Club chính thức ra mắt token ApeCoin (APE)

APE sẽ được sử dụng làm đồng tiền thanh toán trong hệ sinh thái của Bored Ape Yacht Club, cũng như trao quyền cho cộng đồng để cùng xây dựng những sản phẩm mới trong tương lai. Bao gồm trò chơi, dịch vụ blockchain, tổ chức sự kiện (trong metaverse hoặc IRL), sáng tạo các sản phẩm kỹ thuật số và vật lý… Vào ngày ra mắt, tổng cộng 1 tỷ token APE đã được phát hành thông qua một đợt Airdrop.

APE còn là đồng tiền chính thức của ApeCoin DAO (tổ chức tự quản phi tập trung), nơi người nắm giữ token có thể bỏ phiếu và tham gia quá trình ra quyết định của dự án. Đồng thời sẽ đóng vai trò trung tâm khi Yuga Labs đi sâu vào nền tảng metaverse. 

Tuy nhiên, đã có nhiều tranh cãi khác nhau theo sau sự ra mắt của đồng tiền mã hóa mới này. Câu chuyện bắt đầu từ những lo ngại về cách thức token được phát hành, gần giống như cách một dự án sẽ ra mắt trên sàn giao dịch chứng khoán.

Đây có phải là sự phân quyền “thực sự” hay là lớp ngụy tạo bên ngoài?

Về mặt truyền thông, các thông tin giới thiệu ApeCoin và ApeCoin DAO dường như rất phù hợp với phân cấp. Tuy nhiên khi xem xét kỹ hơn về việc phân phối 1 tỷ token trong đợt Airdrop, nhiều người lại cho rằng liệu nó có đang tập trung vào tay của một số cá nhân cụ thể nào không?

Bored Ape Yacht Club đã tiến hành đợt Airdrop để phân phối các token. 62% tổng nguồn cung ApeCoin được phân bổ cho cộng đồng ApeCoin. Cụ thể như sau:

• 15% tổng nguồn cung APE sẽ được cung cấp cho chủ sở hữu NFT BAYC và MAYC.
• 47% làm quỹ phát triển cộng đồng và hệ sinh thái.
• 15% phân bổ cho Yuga Labs (đơn vị quản lý BAYC).
• 14% cho những người đã xây dựng dự án, bao gồm quỹ đầu tư Andreessen Horowitz và nhà phát triển trò chơi Animoca Brands. 
• 8% cho các nhà sáng lập BAYC.
• 1% còn lại sẽ được chia cho quỹ Jane Goodall Legacy.

Số lượng token được nắm giữ sẽ xác định trọng lượng của phiếu bầu đối với các quyết định quản trị, do đó sự phân bổ như trên đã để lại nhiều nghi vấn cho việc tập trung hóa.

Ví dụ: Yuga Labs và nhà sáng lập BAYC nhận được 23% tổng số token dùng để phân phối. Nếu cộng thêm phần token phân phối cho chủ sở hữu NFT BAYC và MAYC thì tỷ lệ lên đến 38%. Điều này cho thấy họ sẽ sức ảnh hưởng khá lớn đến các quyết định trong ApeCoin DAO. 

Mặt khác, Andreessen Horowitz và Animoca Brands đang nắm giữ khoảng 14% tổng phân phối token nên cũng sẽ có tác động ít nhiều trong các quyết định quản trị DAO.

Liệu Yuga Labs và những người nắm giữ khác sẽ chi phối ApeCoin?

Nếu Yuga Labs và những người nắm giữ khác muốn kiếm tiền từ token, họ sẽ kiếm được khoản lợi nhuận đáng kể. Điều này làm các nhà đầu tư không nảy sinh nghi ngờ. Tuy nhiên, nếu họ chọn cách nắm giữ token, đồng nghĩa với việc họ cũng sẽ có tác động đáng kể đến cách cộng đồng hoạt động công khai. 

Vào ngày 12/3/2022, Yuga Labs chính thức công bố mua lại CryptoPunks và Meebits từ nhà phát triển Larva Labs. Qua đó giúp mở rộng hơn nữa sự thống trị của Yuga Labs trong không gian NFT.

Tất cả những điều trên đặt ra câu hỏi, liệu rằng các dự án như thế này có thực sự thúc đẩy việc xây dựng một Web3 phi tập trung? Hay nó sẽ đóng vai trò như một hình thức tập trung trá hình và chỉ là cơ hội hái ra tiền cho những “ông lớn” mà thôi.