Optimism – Giải pháp Layer 2 ưu việt cho Ethereum

1. Optimism là gì?

Optimism là một dự án mở rộng quy mô layer 2 cho Ethereum. Từ tháng 6 năm 2019, dự án đã phát triển giải pháp Optimistic Rollups. Định nghĩa một cách đơn giản thì Optimistic Rollups sẽ tổng hợp một nhóm các giao dịch lẻ trên Ethereum để gộp thành một giao dịch duy nhất. Giao dịch này sau đó sẽ được mang ra khỏi blockchain chính. Sau đó nó sẽ được xử lý ở trên một sidechain layer 2 và gửi lại dữ liệu về lại Ethereum. Cơ chế này sẽ giảm đáng kể khối lượng giao dịch mà Ethereum phải xử lý. Từ đó kéo phí gas giao dịch xuống.

Đến đầu năm 2021, Optimism đã ra mắt Optimistic Virtual Machine (OVM). Có thể bạn đã biết Ethereum Virtual Machine (EVM) là môi trường chạy các smart contract của Ethereum. OVM lại là một EVM có thể mở rộng để xử lý một lượng smart contract khổng lồ, giúp các dự án hoạt động như đang ở trên Layer 1 Ethereum.

2.   Tại sao Optimism lại cần thiết với Ethererum hiện nay

Chắc hẳn thời gian qua, nhiều bạn đã thấy với phí gas quá cao trên mạng lưới Ethereum. Phí cho mỗi giao dịch lên tới vài chục đô, thậm chí lên đến hơn 100 đô la/giao dịch.

Một báo cáo của Coin Metrics đã phân tích khá sâu về phí giao dịch Ethererum. Báo cáo cho thấy chúng vẫn đang ở mức cao nhất mọi thời đại. Số liệu cho thấy việc nâng cấp mạng cũng không thể làm giảm bớt vấn đề.

Phí giao dịch trung bình của Ethereum đã liên tục ở mức trên 10 đô la trong phần lớn thời gian đã qua của năm 2021. Trong khí đó, phí giao dịch Ethereum chỉ ở mức khoảng 5,70 đô la vào đời điểm sốt giá những năm 2017 – 2018.

Phí trung bình của Ethereum –  Nguồn: Coin Metrics.

Báo cáo cho rằng một phần sự gia tăng này là do giá ETH tăng lên, điều này sẽ làm cho gas đắt hơn. Kể từ đầu năm 2021, ETH đã tăng 145% so với giá hiện tại. Tuy nhiên, so với cùng kỳ, giá gas bình quân đã tăng hơn 500%.

Mỗi loại giao dịch sẽ có một mức phí khác nhau. Chẳng hạn như chuyển token ERC-20 đơn giản thì sử dụng ít gas hơn nhiều so với các hoạt động sử dụng smart contract phức tạp. Báo cáo cũng chỉ ra rằng người dùng hay hiểu nhầm DeFi là nguyên nhân của phí gas cao. Nhưng từ tháng 01 năm 2020, lượng gas được sử dụng trong mỗi giao dịch đã có xu hướng giảm. Điều này cho thấy sự phức tạp của giao dịch tăng lên không phải nguyên nhân chính dẫn đến phí cao.

Phí gas cao là vì các block thường xuyên bị đầy

Các giao dịch Ethereum hiện đang được đấu giá, những người trả nhiều gas hơn được thợ đào ưu tiên. Gia dịch sẽ được xử lý nhanh hơn so với những người đã đặt gas thấp.

Báo cáo chỉ ra rằng mức phí cao hiện tại là do các block liên tục đầy, khoảng 95%. Tình trạng này đã xuất hiện từ giữa năm 2020 với sự phát triển mạnh mẽ của DeFi. Nghiên cứu cho thấy vào tháng 3 năm 2021, các block Ethereum đã bị đầy đến 97% – 98%.

Mức đầy của block Ethereum –  Nguồn: Coin Metrics.

Chúng ta biết rằng các miner sẽ chỉ định các giao dịch nào sẽ nằm trong block khi khai thác các block mới và 1 block chỉ có thể bao gồm một số lượng giao dịch hạn chế (trung bình là từ 160 đến 200). Vì vậy, các miner đương nhiên sẽ ưu tiên xử lý các giao dịch có giá gas cao nhất. Vì họ sẽ kiếm được nhiều tiền hơn từ các giao dịch này.

Do đó việc nâng cấp mạng EIP-1559 dù rất được mong đợi, nhưng nó vốn được thiết kế để thay đổi cơ chế đấu giá nên sẽ không có khả năng giải quyết tận gốc vấn đề chi phí gas cao. Chỉ có các giải pháp mở rộng quy mô như Layer-2 mới là giải pháp thực sự lâu dài.

Đó chính là lý do khiến các giải pháp layer 2 trên Ethereum ngày càng cấp bách. Dự án nào sử dụng layer 2 trước và mang tới trải nghiệm tốt nhất cho người dùng thì khả năng rất cao là dự án đó và token của nó sẽ tăng trưởng mạnh mẽ.

3.   Optimism khác biệt thế nào với các dự án Layer 2 khác của Ethereum

Một giải pháp Layer 2 khác đang được phát triển là ZK-Rollups. Điểm khác biệt giữa nó với Optimistic Rollups là mặc dù ZK-Rollups có tốc độ nhanh hơn Optimistic, nó lại không có một phương thức đơn giản để chuyển các smart contract hiện có lên Layer 2.

Optimistic rollups chạy một Máy ảo tương thích với EVM được gọi là OVM (Optimistic Virtual Machine). Nó cho phép thực hiện các smart contract giống như trên Ethereum bình thường. Điều này thực sự quan trọng vì nó giúp các smart contract hiện có dễ dàng duy trì tính tương thích. Giải pháp này sẽ cực kỳ phù hợp với DeFi, nơi tất cả các smart contract lớn đang được sử dụng thực tế. 

4.   Dự án Optimism hiện đang được triển khai thế nào

Optimism vốn là một tổ chức phi lợi nhuận hiện đã chuyển thành một công ty khởi nghiệp có mục tiêu lợi nhuận, để hoàn toàn tập trung vào việc mở rộng quy mô Ethereum. Optimism được đầu tư bởi Paradigm và IDEO CoLab Ventures. Vừa qua, công ty đã huy động được 25 triệu đô la ở vòng gọi vốn Series A.

Hoạt động thử nghiệm đáng chú ý nhất hiện nay là Synthetix trên OVM của Optimism. 1188 trader, 12.000 giao dịch và hơn 600 triệu đô khối lượng giao dịch đã được thực hiện trong 2 tuần của cuộc thi giao dịch trên Synthetix Layer 2.

Một vài tên tuổi nổi tiếng đã tỏ ra rất hứng thú với Optimism, trong đó có cả Vitalik. Điều này cho thấy sự quan tâm rất lớn của cộng đồng với dự án layer 2 này.

Kết quả thử nghiệm cho thấy:

1. Lượng gas sử dụng giảm 143 lần

• Optimism: 3.3000 GAS.
• Ethereum: 472.2000 GAS.

2. Thời gian xác nhận trung bình: 0.3s

• Optimisim: 0.3s.
• Ethereum: 15s.

Trải nghiệm giao dịch rõ ràng là quá tốt so với các dapp trên Ethereum hiện tại.

5.   Optimism – tương lai của Ethereum?

Optimism vốn có kế hoạch ra mainnet vào tháng 3 năm 2021. Tuy nhiên hiện tại đã bị dời lại đến tháng 7 năm 2021. Nếu ra mainnet thành công và đạt được những con số như những gì bản thân dự án đã công bố, thì đây gần như chắc chắn là phát súng mở đầu cho cuộc chạy đua của các giải pháp Layer 2. Cuộc đua mà Optimism sẽ có lợi thế cực kỳ lớn.