Phái sinh phi tập trung là gì? Các loại phái sinh phi tập trung phổ biến

Sự phát triển của nền tảng phái sinh phi tập trung sẽ hỗ trợ người dùng không còn phụ thuộc vào sự kiểm soát của bất cứ sàn giao dịch tập trung nào.

13523Total views
Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 1
Phái sinh phi tập trung là gì? Các loại phái sinh phi tập trung phổ biến

Khái niệm về phái sinh phi tập trung

Các công cụ phái sinh không còn là điều quá mới mẻ đối với thị trường tiền mã hóa. Vào năm 2014, sàn giao dịch BitMEX đã thông báo ra mắt giao dịch hợp đồng tương lai tiền mã hóa. Sau đó lần lượt các sàn giao dịch khác cũng bắt đầu thêm sản phẩm phái sinh tiền mã hóa vào nền tảng của mình. Tính đến thời điểm hiện tại (21/03/2022), bất kỳ ai muốn giao dịch sản phẩm phái sinh tiền mã hóa đều có rất nhiều sự lựa chọn, ví dụ: Binance, OKEx, Houbi hay Bybit.

Các hoạt động phái sinh ở thị trường tiền mã hóa hoạt động gần giống thị trường tài chính truyền thống. Một nhà môi giới cung cấp hợp đồng và đòn bẩy. Sau đó, hợp đồng này có thể được giao dịch trên các sàn giao dịch.

Tuy nhiên, định nghĩa về phái sinh phi tập trung có đôi phần hơi khác, đó là chúng không yêu cầu người môi giới. Thay vào đó, các điều khoản hợp đồng có thể được lập trình thành hợp đồng thông minh, loại bỏ sự cần thiết của bên thứ ba. Việc thanh toán tự động diễn ra theo chuỗi cho đến khi điều khoản hợp đồng được hoàn thành. 

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 2

Phân loại phái sinh phi tập trung phổ biến

Các công cụ phái sinh là một trong những yếu tố quan trọng của bất kỳ hệ thống tài chính lớn mạnh nào. Theo đó, công cụ phái sinh lấy giá trị từ giá của một tài sản tài chính cơ bản, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, lãi suất, tiền pháp định hoặc tiền mã hóa. Một số loại phái sinh được sử dụng phổ biến nhất là kỳ hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn và hoán đổi.

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 3

Decentralized Perpetual (Hoán đổi)

Là một trong những phái sinh phổ biến nhất trong không gian tiền mã hóa, hoán đổi cho phép người dùng mở một vị thế đòn bẩy trên một hợp đồng tương lai mà không có ngày hết hạn. Trước đây, điều này chỉ có sẵn trên các sàn giao dịch tập trung, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, đã có khá nhiều dự án làm được điều này. Có thể kể đến một vài cái tên nổi bật về hoán đổi như Perpetual Protocol và dYdX. 

Decentralized Options (Quyền chọn)

Quyền chọn từ lâu đã trở thành một yếu tố quan trọng của thị trường tài chính truyền thống. Quyền chọn cung cấp cho người mua cơ hội đặt cược vào biến động giá theo một trong hai hướng để bảo vệ giá trị tài sản hoặc tăng lợi nhuận của chính họ với số vốn tối thiểu. Hiện nay, xu hướng DeFi tiếp tục tạo ra những làn sóng mới trong ngành công nghiệp tiền mã hóa, qua đó thúc đẩy giao thức quyền chọn phi tập trung ra đời.

Hợp đồng tương lai/ kỳ hạn

Hợp đồng tương lai/ kỳ hạn được biết đến là hợp đồng giữa bên bán và mua về việc giao dịch một loại tài sản vào một thời điểm trong tương lai, với mức giá đã được xác định từ trước. Hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn là hai loại hợp đồng tương tự nhau, chỉ có sự khác biệt nhỏ về tính linh hoạt trong việc tuỳ chỉnh hợp đồng theo nhu cầu của trader.

Một số dự án phái sinh phi tập trung nổi bật

Synthetix

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 4

Khi nhắc đến phái sinh trong lĩnh vực DeFi, Synthetix thường sẽ là giao thức đầu tiên xuất hiện trong đầu của nhà đầu tư. Synthetix là một giao thức DeFi được xây dựng trên Ethereum. Nó cung cấp nền tảng giao dịch các tài sản tổng hợp (Synth) hay cụ thể là các sản phẩm phái sinh nhằm giúp người dùng có thể nhận được những lợi ích từ việc nắm giữ một tài sản mà không cần phải thực sự sở hữu tài sản đó. 

Synth bao gồm các loại tài sản khác nhau như tiền mã hóa, tiền pháp định, hàng hóa, chỉ số vốn chủ sở hữu và cổ phiếu. Giá của các loại tài sản được theo dõi bằng Chainlink – một Oracle phi tập trung thu thập giá nguồn cấp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau.

dYdX

dYdX là sàn giao dịch phái sinh phi tập trung được phát hành vào đầu tháng 05/2021. Sàn dYdX cho phép người dùng giao dịch các sản phẩm phái sinh (Derivatives) chẳng hạn như giao dịch ký quỹ (Margin), Spot và hợp đồng tương lai vĩnh cửu (Perpetuals). Với sàn dYdX, người dùng không cần phải xác minh danh tính vẫn có thể giao dịch các loại tiền mã hóa nhanh chóng với chi phí thấp.

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 5

Một số đặc điểm nổi bật của sàn giao dịch dYdX: 

  • Chi phí giao dịch cực thấp và không có phí gas
  • Tốc độ giao dịch nhanh chóng
  • Tính năng bảo mật và riêng tư
  • Leverage (Đòn bẩy)
  • Lending & Borrowing (Vay & cho vay)
  • Dễ sử dụng.

Perpetual Protocol

Perpetual Protocol là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) cho hợp đồng tương lai trên Ethereum và xDai. Các nhà giao dịch có thể mua dài hạn hoặc bán ngắn hạn với đòn bẩy lên đến 10X đối với các loại tài sản kỹ thuật số BTC, ETH, DOT, SNX và YFI… Perpetual Protocol hướng đến mục tiêu phi tập trung hóa các hợp đồng tương lai không kỳ hạn. Qua đó cho phép dù nhà đầu tư dù ở bất cứ đâu hay đang thời điểm nào đều có thể truy cập và sử dụng nền tảng để giao dịch mà không cần thông qua bên thứ ba. 

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 6

Perpetual Protocol tuyên bố tầm nhìn của mình là tạo ra nền tảng giao dịch phái sinh phi tập trung tốt nhất, dễ tiếp cận nhất và an toàn nhất trên thế giới. Sau khi đạt được một số cột mốc quan trọng trong lộ trình, chẳng hạn như việc khởi chạy các nhóm đặt cược và thực hiện lệnh giới hạn, Perpetual Protocol đang lên có kế hoạch mở rộng sang chuỗi khác. Bao gồm việc giới thiệu token đòn bẩy và khởi chạy tính thanh khoản động trong các nhóm của mình. 

Hegic

Hegic là một dự án DeFi giao dịch quyền chọn Peer-to-Pool, cho phép người dùng mua bán quyền chọn một cách thoải mái mà không cần sự cho phép của bất cứ bên thứ 3 nào. Hegic hoạt động khá đơn giản với sự tham gia của 2 thành phần là writer và buyer. 

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 7

Người dùng có thể mua các tùy chọn put hoặc call trên ETH và WBTC. Họ cũng có thể trở thành nhà cung cấp thanh khoản và bán quyền chọn mua và bán ETH.

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 8

Điều thú vị là Hegic được phát triển bởi một nhà phát triển ẩn danh. Điều này một lần nữa cho thấy sức mạnh của DeFi, trái ngược hoàn toàn với hệ thống tài chính truyền thống, khi ngay cả một người hoặc một nhóm nhỏ cũng có thể xây dựng một sản phẩm tài chính hữu ích.

Tương lai của phái sinh phi tập trung

Mỗi giai đoạn thị trường tài chính lớn mạnh đều gắn liền với sự phát triển một cách tự nhiên của thị trường phái sinh. Đây cũng là lý do tại sao nhiều người rất lạc quan về tiềm năng của nền tảng phái sinh phi tập trung trong không gian tài chính phi tập trung mới nổi này. 

Bức ảnh dưới đây mô tả sự “ nhỏ bé” của phái sinh phi tập trung so với thị trường phái sinh trong nền tài chính truyền thống. Nếu DeFi ngày càng phát triển thì chúng ta có quyền tin tưởng vào mảnh ghép này sẽ có những tiềm năng to lớn để phát triển mạnh trong tương lai.

DeFi

Thêm một so sánh nữa để chúng ta có thể nhìn thấy tiềm năng của các nền tảng phái sinh phi tập trung. 

Phai sinh phi tap trung la gi? Cac loai phai sinh phi tap trung pho bien - anh 9

Theo số liệu của tạp chí phân tích blockchain The Block, chỉ tính riêng khối lượng giao dịch phái sinh của Bitcoin trên các sàn CEX đã có thời điểm vượt mức trên 2000 tỷ USD. Trong khi con số này ở các nền tảng phái sinh phi tập trung (DEX) chỉ là trên 5 tỷ USD (tính đến thời điểm thực hiện bài viết, 21/03/2022). Đây quả là một con số quá chênh lệch.

PHái sinh phi tập trung

Điều này khiến chúng ta có niềm tin rằng dư địa phát triển các nền tảng phái sinh phi tập trung trong thời gian tới sẽ vô cùng to lớn.