Bị loại khỏi SWIFT, điều gì có thể giúp Nga thoát khỏi lệnh trừng phạt?

Tổng quan thị trường tiền mã hóa

Căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine tiếp tục trở nên cao trào hơn sau khi đàm phán đôi bên thất bại và Ukraine “cấp tốc” làm đơn xin gia nhập khối liên minh EU. Trước những tác động của yếu tố vĩ mô này, hiệu suất của Crypto thay đổi rõ rệt so với cổ phiếu, đặc biệt là cổ phiếu có tính rủi ro cao. Trong số các chỉ số chính thì S&P 500 và Nasdaq đã lần lượt giảm 1,6% và 1,5%. Một số nhà phân tích nói rằng cuộc chiến tranh đôi bên đã làm nổi bật tính hữu ích tiềm năng của tiền mã hóa.

Theo ước tính của một trang tin tức tiền mã hoá bằng tiếng Nga – Forklog, các tổ chức phi Chính phủ huy động tiền mã hóa cho Ukraine đã nhận được hơn 58 triệu đô la Mỹ tiền quyên góp trong sáu ngày qua. Và theo như báo cáo từ Arcane Research, người Ukraine đang “điên cuồng” mua và sở hữu tiền mã hóa, điều chưa từng có trước đây. Chiến tranh xảy ra khiến đồng tiền của Ukraine bị mất giá. Tại một số thời điểm, ở các sàn giao dịch tại Ukraine (như Kuna), giá Bitcoin (BTC) đã chênh lệch lên đến hơn 5.000 đô la Mỹ. Nguyên nhân vì người dân Ukraine lo sợ rằng hệ thống ngân hàng của đất nước họ có thể sụp đổ khi cuộc giao tranh này đạt đến đỉnh điểm.

Trong khi đó, các nhà đầu tư Nga lại đang xem tiền mã hóa như một giải pháp để đối phó với các lệnh trừng phạt kinh tế của EU và Hoa Kỳ. Trong báo cáo của Arcane Research đã nhắc đến sự gia tăng lớn về khối lượng giao dịch của các cặp tiền gắn với đồng Rúp trên Binance, đặc biệt là USDT và khối lượng của Bitcoin. Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu vì giá đồng Rúp của Nga có thời điểm đã mất 30% giá trị so với đồng đô la Mỹ. Để ngăn chặn việc chảy máu tiền tệ, Chính phủ Nga đã nâng lãi suất từ mức 9% lên 20% trong thời gian qua. 

Vào sáng ngày 02/03/2022, Bitcoin đang được giao dịch ở mức khoảng 44.457 đô la Mỹ, tăng khoảng 3% trong 24 giờ qua. Ethereum (ETH) đã lấy lại mốc 3.000 đô la Mỹ, tương ứng với mức tăng hơn 2%. Hầu hết giá của tất cả các Altcoin khác trong top 20 (dựa theo vốn hóa thị trường) đều diễn biến tăng trong thời gian gần đây. Có vẻ như các nhà đầu tư đang suy đoán rằng tiền mã hóa sẽ ngày càng trở nên quan trọng như một loại tiền phi chính trị trong thời điểm bất ổn địa chính trị leo thang.

Bị loại khỏi SWIFT, Nga đã có SPFS, CIPS của Trung Quốc hay thậm chí là tiền mã hóa

Bị loại khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT là một trong những động thái trừng phạt mà EU và Hoa Kỳ giáng vào nền kinh tế của Nga. Tuy nhiên, liệu hành động này có thực sự đáng lo ngại đến thế? Có vẻ như Nga đã có những chuẩn bị cho kịch bản xấu đang diễn ra này. 

Đầu tiên, mới đây nhất thì Ngân hàng Trung ương Nga đã tuyên bố rằng giải pháp thay thế cho mạng SWIFT sắp được ra mắt. Phương tiện truyền thông do nhà nước Nga kiểm soát – Tass đưa tin rằng, hệ thống chuyển thông điệp tài chính của Ngân hàng Trung ương Nga (SPFS) đã sẵn sàng có thêm sự tham gia của các tổ chức nước ngoài. Mặc dù nó chỉ chiếm một phần nhỏ các giao dịch thông qua SWIFT nhưng ít nhất đây cũng là một trong những lựa chọn khác của Nga ở hiện tại.

Tiếp đến, bên cạnh sự cấm tiếp cận hệ thống SWIFT thì nhiều chuyên gia lại cảnh báo rằng đây có thể là thời điểm để cơ sở hạ tầng tài chính của Trung Quốc tỏa sáng với hệ thống CIPS (The Cross-Border Interbank Payment System). Mặc dù hệ thống này chỉ có 75 thành viên và cũng xử lý được một phần nhỏ các giao dịch mà SWIFT xử lý nhưng nó cũng mang đến cho Nga một lựa chọn khác.

Cuối cùng chúng ta không loại trừ khả năng Nga có thể áp dụng tiền mã hóa như một hình thức thanh toán khác nữa. Trước đó, chính quyền Tổng thống Putin cũng đã có những dấu hiệu mềm mỏng hơn đối với tiền mã hóa. Ông Putin đã đứng ra để tìm điểm chung giữa Ngân hàng Trung ương và Bộ Tài chính Nga trong việc tiếp cận với tiền mã hóa.

Liệu rằng nền kinh tế Nga có bị cô lập?

Mặc dù đều có các giải pháp thay thế tuy nhiên không có gì đảm bảo rằng tất cả các biện pháp thay thế đó có đủ năng lực để cạnh tranh với SWIFT. Điều quan trọng cần nhớ là CIPS thực sự không lớn. Theo dữ liệu được công bố trên trang web của mình, dịch vụ này đã thu về 388 tỷ RMB, tương đương 61 tỷ đô la Mỹ mỗi ngày, trong tháng 02/2022. Có một sự so sánh khá thú vị đó là Binance sẽ có thể tạo ra khối lượng tiền tương tự chỉ trong vòng chưa đầy 72 giờ. Con số này đối với sàn FTX chỉ sau 18 ngày. Qua đó, nó cho thấy CIPS vốn nhỏ hơn rất nhiều so với SWIFT.

Theo một vài số liệu thống kê khác cho thấy SWIFT có khả năng xử lý 50 triệu tin nhắn mỗi ngày so với 15.000 tin nhắn qua CIPS. Điều này đã giúp SWIFT di chuyển 5.000 tỷ đô la Mỹ trên toàn thế giới mỗi ngày. Nó đến từ mạng lưới với hơn 11.000 thành viên là các tổ chức trong khi CIPS chỉ có 75 người tham gia trực tiếp và 1.205 người tham gia gián tiếp. Tuy nhiên, có vẻ như Nga đã không quá lo lắng đối với những vấn đề này. Ắt hẳn trong tay một siêu cường năng lượng và một nền kinh tế toàn cầu nằm trong top 15 đã có những con át chủ bài cho riêng mình.