Các thuộc tính tạo nên yếu tố cung và cầu của token (P1)

Lời mở đầu

Tokenomics là một trong những phần quan trọng nhất của bất kỳ dự án Web3 nào. Cho dù bạn là một nhà đầu tư hay một nhà phát triển, việc hiểu biết về tokenomics là rất quan trọng. Nó giúp bạn thành công trong hành trình đầu tư và phát triển của mình. Theo nhiều cách, khả năng tạo thêm động lực tài chính và lớp vào các giao thức công nghệ (tức là mã thông báo) là sự đổi mới mà tiền mã hóa và Web3 mang lại. Tokenomics là thứ cho phép Bitcoin cung cấp một kho lưu trữ giá trị phi tập trung và Ethereum là một mạng máy tính phân tán.

Tokenomics được xây dựng dựa trên hai yếu tố chính: hiểu rõ mục đích mà mã thông báo của bạn phục vụ và các khía cạnh khác nhau ảnh hưởng đến cung, cầu đối với token. Đây là các khối xây dựng cốt lõi về việc ai sử dụng token của bạn và tại sao.

Khi bạn đã hiểu lý do đằng sau việc sử dụng token trong một dự án Web3, đã đến lúc hiểu rõ hơn về khía cạnh quan trọng khác của tokenomics: cung và cầu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích các thuộc tính tạo nên nguồn cung. 

Cung và cầu token phụ thuộc vào một số yếu tố. Những yếu tố cụ thể này sẽ được trình bày trong phần tiếp theo của bài viết.

Điều gì tạo nên nguồn cung của một token?

Nguồn cung token của mọi dự án bao gồm một số yếu tố sau:

• Tổng cung của token
• Tỷ lệ phân phối và phát hành lần đầu ra công chúng
• Phân phối nội bộ và vesting
• Staking và khóa token

Tổng cung của token

Tổng cung của token là số lượng mã thông báo mà dự án có bao gồm cả lạm phát. 

Các câu hỏi quan trọng trong yếu tố này bao gồm:

1. Có bao nhiêu trong số các token này tồn tại ngay bây giờ?

2. Có bao nhiêu token sẽ tồn tại trên thị trường.

3. Tốc độ lạm phát của token này là như thế nào ?

Đó có phải là tổng nguồn cung cố định 21 triệu như Bitcoin hay có nguồn cung ban đầu với mức lạm phát hàng năm như Audius, được tung ra với một tỷ đồng token và tỷ lệ lạm phát ổn định. Chắc chắn có thể có ảnh hưởng về mặt tinh thần khi số lượng token chưa phát hành còn rất lớn, nhưng số lượng token không ảnh hưởng đến các nguyên tắc cơ bản, theo cách tương tự như việc chia tách cổ phiếu ảnh hưởng đến tâm lý đầu tư nhưng không ảnh hưởng đến các nguyên tắc cơ bản của một công ty.

Điều quan trọng là tỷ lệ lạm phát của token. Tỷ lệ lạm phát càng cao, những người nắm giữ dài hạn càng suy yếu. Nếu Audius có tỷ lệ lạm phát 7% trong những năm tới, điều đó có nghĩa là tất cả những người nắm giữ mã thông báo khác đang bị pha loãng 7%.

Đây là tỷ lệ pha loãng lớn trên cơ sở hàng năm. Nó cho chúng ta biết là hai điều. Trước tiên, trừ khi ROI của bạn ít nhất là 7% mỗi năm, bằng với tỷ lệ lạm phát còn không thì bạn đang mất đi quyền lợi khi nắm giữ token của mình. Điều đó có thể hiểu là bạn đang sở hữu ít tiện ích hơn, quyền quản trị, lợi nhuận staking. Hàm ý thứ hai là ROI của bạn phải cao hơn nhiều mới có thể giúp bạn đạt lợi nhuận. Nếu trước đây lợi nhuận 7% là đủ, thì bây giờ bạn cần hơn mức 7% để có lợi tức thực sự.

Trong khi lạm phát là vấn đề rất quan trọng trong dài hạn, hầu hết các dự án tiền mã hóa đã không tồn tại đủ lâu để gặp phải các vấn đề do lạm phát gây ra. Dự án không sống được trước hết do quản lý sai việc phân phối và phát hành nguồn cung ban đầu: không hiểu có bao nhiêu token hiện có và bao nhiêu token sẽ xuất hiện trên thị trường trong vài tháng tới. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết về phân phối ban đầu.

Tỷ lệ phân phối và phát hành lần đầu ra công chúng

Tỷ lệ phân phối và phát hành ban đầu công khai là số lượng token được phân phối ra công chúng và tốc độ token của bạn đến tay công chúng. Đối với Bitcoin, con số này sẽ là những đồng tiền không được nắm giữ bởi những HODL rất sớm và những người khai thác không nắm giữ và bán trên thị trường. Do áp lực bán mà những Miner phải đối mặt với Bitcoin để tài trợ cho chi phí khai thác của họ, điều này tỷ lệ gần tương đương với tỷ lệ phát hành giao thức Bitcoin tổng thể: giảm một nửa phát hành số coin sau mỗi gần bốn năm.

Nhưng các đồng tiền khác có tỷ lệ phát hành công khai khác nhau. UNI bắt đầu với nguồn cung ban đầu cho cộng đồng là 172 triệu (17% tổng số phát hành dự kiến trong 4 năm). Nguồn cung cộng đồng được lên kế hoạch tăng lần lượt 75%, 28,5% và 11% trong các năm từ một đến bốn.

Tỷ lệ phân phối và phát hành lần đầu ra công chúng là vô cùng quan trọng. Đây là những đồng tiền thực sự đang lưu hành trên thị trường trong vài tháng và năm đầu tiên của một dự án. Đây là toàn bộ nguồn cung mà thị trường có thể tiếp cận. Nhóm cung cấp này cũng là phần ít được kiểm soát nhất trong số các token: không có hợp đồng token nào thiết lập động lực của chúng. 

Phân phối nội bộ và vesting

Phân phối nội bộ và vesting là yếu tố không rõ ràng nhất trong ba cách và có thể có tác động mạnh nhất. Chúng ta cần làm rõ một số câu hỏi sau:

• Có bao nhiêu mã thông báo đã được trao cho các nhà đầu tư và các thành viên trong nhóm?
• Khi nào họ có thể bán chúng trên thị trường?
• Khi nào họ có thể đóng góp hoặc sử dụng chúng để tham gia vào quản trị? 

Nắm bắt được lịch trình phân phối và giao dịch nội bộ sẽ giúp bạn hiểu có bao nhiêu token sẽ tham gia vào nguồn cung lưu hành trên thị trường.

Ví dụ: Trong trường hợp của Liquity Protocol, trong tháng 13 có khoảng 50% nguồn cung của token này được tung ra thị trường chỉ từ những người trong cuộc. Vì vậy, mặc dù Liquity không có lạm phát dài hạn và giới hạn cứng là 100 triệu token, bất kỳ ai nắm giữ token trong năm đầu tiên có thể sẽ nhận thấy nguồn cung lưu hành tăng gấp 3 lần sau năm đầu tiên.

Staking và khóa token

Staking là một phương pháp phổ biến được sử dụng để hạn chế nguồn cung của token. Tại sao không chỉ đơn giản là giảm nguồn cung tổng thể? Bằng cách giới thiệu staking, các dự án tin rằng họ có thể tận hưởng những gì tốt nhất của cả hai thế giới: phân phối token cho nhiều bên liên quan, những người sẽ tham gia vào dự án trong khi nguồn cung vẫn không tràn ngập thị trường. 

Các dự án hy vọng rằng những người nắm giữ token sẽ thu được lợi nhuận để đổi lấy tính thanh khoản. OlympusDAO là ví dụ tốt nhất về điều này với mô hình (3, 3) mà họ đã tuyên truyền. (3, 3) có nghĩa là nếu theo lý thuyết, mọi người đều nắm giữ token của mình thì mọi người đều thắng. Không có nguồn cung nào vào thị trường, giá cả tăng lên, tất cả những người nắm giữ đều có lợi.

Thật không may, nó phức tạp hơn, vì để thuyết phục người dùng staking, bạn phải trang trải chi phí cơ hội của họ, chi phí này có thể tốn rất nhiều tiền. Đây là lý do tại sao nhiều dự án thấy mình phải trả APY cao ngất ngưởng cho các công ty cổ phần, do đó làm tăng nguồn cung quá nhiều. Đây cũng là số phận của OlympusDAO và mô hình (3, 3).

Tạm kết

Trên đây là phần đầu tiên trong bài viết về các thuộc tính tạo nên yếu tố cung và cầu của tokenomics. Thông qua bài viết đội ngũ Coinvn hy vọng bạn đã có thể có những góc nhìn chính xác nhất về những yếu tố nguồn cung ở tokenomics. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những yếu tố liên quan đến thuộc tính tạo nên nhu cầu của token trong tokenomics. Hãy đón chờ phần 2 của bài viết trên coinvn các bạn nhé.