Nội dung
Khám phá các yếu tố chính sẽ ảnh hưởng đến việc áp dụng zkEVM
Ở các bài viết trước, chúng ta đã tìm hiểu những thông tin cơ bản về giải pháp zkEVM cũng như sự cạnh tranh đang diễn ra. Bài viết dưới đây, chúng ta sẽ khám phá các yếu tố sẽ ảnh hưởng đến việc áp dụng zkEVM.
Cùng với các dự án như Scroll, Polygon zkEVM, ZKSync, ConsenSys công bố vào ngày 13/12 sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh về giải pháp zkEVM, sử dụng mật mã zero-knowledge để mở rộng quy mô công cụ thực thi của Ethereum.
Cuộc cạnh tranh trong không gian zkEVM khiến chúng ta nhớ đến các cuộc chiến L1 năm 2021 và cuộc chiến đang diễn ra để giành quyền dẫn đầu ở giải pháp optimistic rollup giữa Arbitrum và Optimism. Những phát triển này là minh chứng cho chúng ta hình dung rõ hơn về việc áp dụng zkEVM trong tương lai.
“Ethereum Killers” của năm 2021 được hỗ trợ bởi khả năng tương thích EVM và token incentives. Việc hút người dùng ra khỏi hệ sinh thái Ethereum cũng đơn giản như triển khai lớp thực thi tương thích với EVM trên mạng hiệu suất cao (thường có bộ xác thực tập trung) và khởi chạy quỹ khuyến khích. Điều này dẫn đến việc di chuyển nhiều ứng dụng Ethereum và nhân bản trên các mạng khác.
Không giống như L1, zkEVM có đánh đổi giữa khả năng tương thích và hiệu suất của Ethereum. zkEVM càng tương thích với phiên bản Ethereum ngày nay thì các mạch chứng minh của nó càng kém hiệu quả.
zkEVM tối ưu hóa cho khả năng tương thích với Ethereum sẽ phải chịu mức phí cao hơn do tính toán không hiệu quả và thời gian chờ đợi lâu hơn. Tuy nhiên, phí vẫn sẽ rẻ hơn so với L1 Ethereum và có khả năng tương đương với chi phí giao dịch optimistic rollup ngày nay. Lợi ích ở đây là chức năng vượt trội mà các zkEVM này cung cấp sẽ cho phép các nhà phát triển triển khai các ứng dụng hiện có của họ mà không cần phải thay đổi hợp đồng. Miễn là người dùng sẵn sàng trả phí giao dịch cao hơn một chút so với các zkEVM được tối ưu hóa hiệu suất và chấp nhận các đảm bảo về tính cuối cùng của L1 yếu hơn hoặc chậm hơn, các zkEVM tương đương với EVM sẽ có ưu thế hơn đối với việc áp dụng của nhà phát triển.
Mặt khác, các zkEVM tối ưu hóa hiệu suất sẽ yêu cầu nhiều thay đổi phụ trợ hơn cho các nhà phát triển và nhà cung cấp cơ sở hạ tầng. Các khoản tài trợ mã thông báo và quỹ hệ sinh thái có thể giúp khuyến khích sự phát triển và sự chấp nhận của người dùng ở nhiều nơi hơn. Nhưng lịch sử cho thấy những khuyến khích này là một chiến lược kém để áp dụng bền vững. Tuy nhiên, sự tăng trưởng chậm và ổn định của Arbitrum và Optimism trong năm ngoái mang đến hy vọng rằng những thách thức bước đầu này có thể được vượt qua.
Có thể mất một thời gian, nhưng Arbitrum và Optimism hiện đang liên tục tăng thị phần TVL tổng thể của DeFi từ các mạng hàng đầu qua từng tháng. Trên cơ sở tương đối, các đợt tăng giá Optimism chỉ theo sau BNB Smart Chain về mức tăng trưởng TVL vào năm 2022.
Khi công cụ dành cho nhà phát triển đã hoàn thiện, các dự án sẽ dễ dàng chuyển sang các bản tổng hợp này hơn và để CEX tích hợp dưới dạng fiat on và off-ramps. Khi sự cường điệu của các L1 thay thế biến mất, cam kết mở rộng quy mô hệ sinh thái Ethereum đã mang lại lợi nhuận.
Nhìn kỹ hơn vào sự phát triển giữa Arbitrum và Optimism, các contrasting initial rollouts (đợt triển khai ban đầu tương phản) của chúng cung cấp một bài học quan trọng để zkEVM học hỏi. Optimism có thể là sản phẩm đầu tiên được tung ra thị trường, nhưng sự ra mắt kéo dài và thận trọng của nó đã khiến nó vừa mới bắt kịp Arbitrum trong cả năm nay. Ngay cả khi phần thưởng OP khuyến khích người dùng và nhà phát triển tham gia hệ sinh thái Optimism, việc unguarded launch (ra mắt không được bảo vệ) của Arbitrum đã tạo ra động lực áp dụng sớm, điều rất quan trọng để phát triển rollup mà không cần native token.
Đối với zkEVM, thành công của Arbitrum cung cấp bằng chứng cho thấy việc triển khai công khai, không được bảo vệ có thể mang lại lợi thế cạnh tranh so với các dự án chọn thực hiện phương pháp khởi động riêng tư, chỉ dành cho những người được mời. Mặc dù các bản phát hành miễn phí cho tất cả như cách tiếp cận của Arbitrum mang nhiều rủi ro kỹ thuật hơn, nhưng việc triển khai thành công sẽ mở đường cho việc áp dụng bền vững. Sẽ không ngạc nhiên khi thấy một mô hình tương tự diễn ra nếu một zkEVM dũng cảm chọn khởi chạy không phòng bị và thiết lập lợi thế của người đi trước. Rủi ro cao thì phần thưởng cao.
Và chúng ta cũng không quên xem xét hiệu suất tài sản L2 trong thời gian gần đây. Hiệu suất của Optimism khá nổi bật, là mã tăng nhiều nhất về vốn hóa thị trường, hoạt động giao dịch và số lượng địa chỉ hoạt động trong tháng trước. Điều này có thể là do kế hoạch nâng cấp sắp đến và việc chuẩn bị cho vòng thứ hai của RPGF.
Mặc dù có hiệu suất tích cực trên các số liệu này, nhưng Optimism có mức giảm lớn nhất về TVL (-15%) và vốn hóa thị trường của stablecoin (-19%) trong tháng trước, cho thấy rằng mức tăng sử dụng mạng không chuyển thành việc áp dụng “cố định”.