Mảnh ghép zkEVM cần thiết cho hệ sinh thái Polygon như thế nào?

Sự tăng trưởng đáng kinh ngạc của Polygon

Vào ngày 14/2 vừa qua, Polygon (MATIC) – một hệ thống blockchain đã chính thức thông báo về việc phát hành một bản cập nhật quy mô rất được mong đợi và dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 27/3 tới đây. Bản cập nhật này sẽ giúp tăng cường khả năng mở rộng của hệ thống và đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng cao của người dùng.

Trong quá trình phát triển, hệ thống testnet của Polygon đã đạt được nhiều cột mốc quan trọng, bao gồm tạo ra hơn 75.000 bằng chứng zk (zk proof) – một công nghệ mã hóa tiên tiến giúp bảo mật các giao dịch trên blockchain, triển khai thành công 5.000 hợp đồng thông minh và giảm chi phí giao dịch xuống chỉ khoảng 0,06 USD – một mức giá rất hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và người dùng.

zkEVM là cốt lõi của Polygon

Cả Ethereum và Polygon đang đối mặt với vấn đề nghiêm trọng về tắc nghẽn trong giao dịch, bao gồm sự trắc trở trong thông lượng và chi phí giao dịch cao. Điều này đang làm giảm hiệu quả và trải nghiệm người dùng trên cả hai hệ thống.

Để giải quyết vấn đề này, Polygon đã đặt niềm tin vào công nghệ zk (zero-knowledge) và coi đây là một phần không thể thiếu trong tầm nhìn chiến lược của mình. Polygon đã cam kết chi đến 100 triệu USD cho công việc nghiên cứu và phát triển công nghệ zk kể từ năm 2021 và vẫn tiếp tục nỗ lực đó đến hiện tại.

Polygon hy vọng rằng công nghệ zk sẽ giúp giải quyết các vấn đề tắc nghẽn, cải thiện hiệu quả và giảm chi phí giao dịch, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho cộng đồng người dùng trên nền tảng blockchain của mình.

Những điều có thể bạn chưa biết về zkEVM

EVM

Ethereum Virtual Machine (EVM) là một công cụ quan trọng trong kiến trúc của Ethereum, cung cấp môi trường để triển khai và thực thi các hợp đồng thông minh trên nền tảng blockchain. Nếu không có EVM, việc thực thi các chương trình phần mềm trên Ethereum sẽ không thể được thực hiện. Vì vậy, EVM là một yếu tố không thể thiếu trong cơ sở hạ tầng của Ethereum, cung cấp cho các nhà phát triển một công cụ mạnh mẽ để phát triển các ứng dụng phi tập trung và các dịch vụ liên quan đến blockchain.

Rollup

Rollup là một giải pháp tiên tiến trong việc mở rộng quy mô cho các blockchain. Nó hoạt động bằng cách sử dụng một hợp đồng thông minh trên blockchain chính để giữ tất cả các khoản tiền và cam kết mã hóa ngắn gọn về trạng thái của một chuỗi khác. Trạng thái đó được duy trì bởi người dùng và nhà khai thác ngoài chuỗi và không sử dụng dung lượng lưu trữ của blockchain Layer 1. Điều này giúp giảm tắc nghẽn và chi phí giao dịch trên blockchain, đồng thời tăng khả năng xử lý và mở rộng của hệ thống. Với Rollup, người dùng và các dịch vụ phi tập trung có thể thực hiện các giao dịch một cách nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và đáng tin cậy hơn.

ZK rollups

Tương tự như tên gọi, ZK rollups là một giải pháp mở rộng Layer 2 dựa trên Zero-knowledge proof, được đề xuất ban đầu bởi Barry Whitehat và Vitalik Buterin. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất đối với ZK rollups là tính tương thích với EVM. Vì vậy, giải pháp mở rộng Optimistic Rollup đã được đưa ra trước đó.

zkEVM

Tương tự như zk Rollup và Optimistic Rollup, zkEVM cũng là một giải pháp mở rộng hai lớp dựa trên Zero-knowledge proof, được thiết kế để tăng cường quy mô của Ethereum mà vẫn giữ được tính bảo mật. Tuy nhiên, zkEVM được coi là an toàn và hiệu quả về vốn hơn so với Optimistic Rollup, vì nó có thể tương thích với EVM.

Vitalik Buterin, người đồng sáng lập Ethereum, tin rằng zk Rollup và zkEVM là tương lai của Ethereum, cho phép các nhà phát triển xây dựng ứng dụng theo cách tương tự như Ethereum. Tuy nhiên, việc tạo một bản rollups zkEVM hoàn chỉnh khó hơn nhiều, đó là lý do tại sao zkEVM không được chú ý nhiều.

Tuy nhiên, một số dự án đáng chú ý như Polygon, zkSync, Scroll và StarkNet đã sử dụng công nghệ zkEVM để phát triển ứng dụng. Trong số này, Polygon zkEVM được cho là tương thích nhất với EVM, theo đánh giá của Vitalik Buterin. Hiện tại, một số dự án như Scroll và ZKSync vẫn chưa phát hành token và nguồn cung cấp token của StarkNet cũng chưa được phân bổ hoàn toàn.

Lời kết

Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của cuộc đua zk, và vẫn chưa rõ ràng là các loại zk khác nhau sẽ được áp dụng như thế nào trong các tình huống thực tế cụ thể. Các yếu tố như hệ thống xác minh được sử dụng, thiết kế của máy ảo, kiến trúc mạng… đều có thể ảnh hưởng sâu sắc đến việc áp dụng thực tế trong tương lai.

Việc lựa chọn Polygon và các dự án khác chỉ là những bước đầu tiên trong cuộc đua zk. Trong tương lai, liệu Ethereum có thể đạt được sự thịnh vượng của sinh thái và thống trị thị trường thông qua các dự án ZK Layer 2 hay không, và các dự án zk khác sẽ phát triển như thế nào để đáp ứng với hình thức này, đó là những điều đang được mong đợi.