Social Media phi tập trung: Riêng tư hơn và bảo mật cao hơn

Bài viết này sẽ đi sâu vào các giải pháp thay thế truyền thông xã hội mới nổi. Đồng thời, nó cung cấp cho bạn thông tin tóm tắt về một số mạng truyền thông xã hội phi tập trung phổ biến nhất hiện nay.

9616Total views
Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 1
Social Media phi tập trung: Riêng tư hơn và bảo mật cao hơn

Ngày nay, chúng ta thường tiếp cận với bạn bè và những người khác thông qua các trang mạng xã hội. Việc chia sẻ cập nhật cuộc sống và trò chuyện với những người thân yêu, kết nối qua mạng xã hội đã trở thành chuẩn mực của thời đại. Tuy nhiên, điều này đã làm mất đi quyền riêng tư, bảo mật của người dùng. Điều này đã khiến dữ liệu cá nhân của người dùng trở thành một loại hàng hóa được bán với giá cao.

Truyền thông xã hội phi tập trung có thể là một lựa chọn hấp dẫn cho những người yêu thích các mạng xã hội truyền thống. Không giống như các nền tảng “tập trung” truyền thống, các nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung là một môi trường mở, người dùng có quyền kiểm soát dữ liệu của họ và dữ liệu được lưu trữ một cách an toàn.

Truyền thông xã hội phi tập trung là gì?

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 2

Phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung là một môi trường mở, dựa trên blockchain thay thế cho các mạng xã hội truyền thống như Facebook, Twitter, LinkedIn và các nền tảng truyền thông xã hội khác.

Nếu bạn đã quen thuộc với tiền mã hóa và NFT, thì chắc hẳn bạn đã nghe qua thuật ngữ “phi tập trung”. Động lực đằng sau sự phân quyền là công nghệ blockchain. Công nghệ này ngày càng trở nên phổ biến, vì nó cho phép người dùng mạng xã hội trải nghiệm một mạng xã hội phi tập trung minh bạch, an toàn hơn mà không có quản trị viên trung tâm hoặc điểm kiểm soát thông tin cá nhân của người dùng.

Bằng cách sử dụng công nghệ blockchain, các nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung có sẵn dưới dạng các ứng dụng phi tập trung (Dapp), vốn có khả năng chống lại những kẻ tấn công, kiểm duyệt và kiểm soát quá mức. Thay vì dữ liệu của bạn được giữ bởi một thực thể (hoặc nhiều thực thể, tùy thuộc vào số lượng nền tảng truyền thông xã hội mà bạn sử dụng), truyền thông xã hội phi tập trung truyền dữ liệu của bạn ra giữa một số nút độc lập khác nhau có trong mạng lưới.

Phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung hoạt động như thế nào?

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 3

Các mạng truyền thông xã hội phi tập trung là các Dapp được cung cấp bởi các hợp đồng thông minh được phân phối trên một blockchain. Code của hợp đồng thông minh hoạt động như phần phụ trợ của các DApp này và xác định logic của chúng.

Trong khi các nền tảng truyền thông xã hội truyền thống sử dụng cơ sở dữ liệu để lưu trữ mã chương trình, thông tin người dùng và các loại dữ liệu khác, mạng truyền thông xã hội phi tập trung tồn tại trên mạng ngang hàng (P2P) bao gồm hàng nghìn node khác nhau trải dài trên toàn cầu.

Do đó, khía cạnh quan trọng nhất của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung là nó không chạy trên một máy chủ duy nhất. Facebook, Instagram, Twitter và các mạng truyền thông xã hội tên tuổi khác đều được kiểm soát bởi một số cơ quan trung ương. Điều này không đảm bảo được dữ liệu của người dùng sẽ được lưu trữ một cách an toàn, mà nó làm tăng nguy cơ bị hack, rò rỉ, chiếm đoạt tài khoản và hơn thế nữa.

Mặt khác, mạng xã hội phi tập trung có thể bao gồm nhiều mạng phân tán. Ngoài việc giảm thiểu nguy cơ bị tấn công, điều này cho phép các cá nhân lựa chọn mạng nào họ muốn tham gia. 

Thay vì đặt quyền ra quyết định vào tay một thực thể hoặc một vài cá nhân, các mạng xã hội phi tập trung này sử dụng một hệ thống quản trị trong đó người dùng có thể bỏ phiếu về những thay đổi có thể xảy ra và họ có thể đóng góp ý kiến trong quá trình phát triển của nền tảng.

Tương tự như các loại Dapp khác sử dụng công nghệ blockchain, nhiều nền tảng truyền thông xã hội dựa trên blockchain phi tập trung sử dụng token gốc để tăng cường kiếm tiền trong trường hợp không có doanh thu quảng cáo. Người dùng có thể mua token để truy cập một số tính năng nhất định, hoàn thành mua hàng trong ứng dụng…

Ưu điểm của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 4

Như bạn đã khám phá, phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung cung cấp cho người dùng một số lợi thế so với các mạng xã hội truyền thống như Facebook và Twitter. Tuy nhiên, trước khi quyết định xem nó có phù hợp với bạn hay không, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về một số lợi ích của nó.

Tăng cường an ninh

Vì các mạng truyền thông xã hội phi tập trung sử dụng hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn máy chủ hoặc “nút” khác nhau để hoạt động. Điều này giúp cho nguy cơ mạng bị trục trặc hoặc thất bại do các cuộc tấn công DDoS giảm đáng kể. Ngoài khả năng bảo mật cao hơn, người dùng còn được hưởng thêm một lớp ẩn danh và quyền riêng tư. Trên thực tế, cả hai đều này ngày càng trở nên khó thực hiện khi làm bất cứ điều gì trực tuyến.

Tăng cường kiểm soát người dùng

Phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung cũng cung cấp cho người dùng khả năng kiểm soát cao hơn. Đây là điều mà các nền tảng truyền thông xã hội truyền thống không có. Trên thực tế, đó là một trong những khái niệm cốt lõi thúc đẩy công nghệ blockchain và các nền tảng xã hội phi tập trung mới nổi ngày nay. Với mạng xã hội phi tập trung, người dùng có quyền kiểm soát dữ liệu và trải nghiệm của họ, vì không có cơ quan trung ương nào ra lệnh cho các quy tắc đó.

Kiếm tiền

Một tính năng chính khác của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung là kiếm tiền công bằng cho người dùng và thành viên cộng đồng. Không giống như các kế hoạch kiếm tiền không cân bằng của phương tiện truyền thông xã hội truyền thống, các mạng xã hội phi tập trung thúc đẩy thu nhập xã hội thông qua việc sử dụng các token gốc đóng vai trò tương đương với Bitcoin, Ethereum và các loại tiền mã hóa lớn khác. Điều này có thể thay đổi cuộc chơi đối với những người sáng tạo nội dung.

Ít thời gian ngừng hoạt động

Vì phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung bao gồm các Dapp chạy trên các mạng dựa trên chuỗi khối như Ethereum và được duy trì bởi một mạng lưới phức tạp gồm các nút nằm trên toàn cầu. Do đó, các mạng xã hội phi tập trung sẽ không có hoặc có rất ít thời gian ngừng hoạt động.

Không có kiểm duyệt hoặc người trung gian 

Phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung cũng loại bỏ “người trung gian” và cho phép người tạo nội dung trực tiếp sở hữu và kiểm soát dữ liệu, nội dung của họ. Họ cũng có thể tương tác trực tiếp với những người theo dõi, người hâm mộ, khách hàng và những người khác, chỉ với một hợp đồng thông minh.

Nhược điểm của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung

Phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung không hoàn hảo và nó cũng có những mặt hạn chế khác.

Không thân thiện với người dùng

Các mạng xã hội phi tập trung thường ít thân thiện với người dùng hơn các nền tảng xã hội truyền thống. Điều này có thể là một thách thức đối với người dùng và đó là trở ngại mà nhiều nền tảng phi tập trung phải vượt qua trước khi đạt được sự chấp nhận rộng rãi. Thông thường, điều tạo nên sự thành công của ứng dụng là sự đơn giản của giao diện. Đối với hầu hết các thành phần, các ứng dụng truyền thông xã hội phi tập trung được xây dựng trên công nghệ blockchain lại không chú trọng vào yếu tố này.

Các mối đe dọa bảo mật mới

Với các nền tảng phi tập trung cũng xuất hiện các mối đe dọa bảo mật mới. Các mạng phi tập trung không chỉ cho phép mọi người tham gia và đóng góp ẩn danh mà còn sử dụng mật mã khóa công khai để bảo mật tài khoản, điều mà hầu hết người dùng khó quản lý. Việc tạo Dapp trên mạng xã hội vừa dễ sử dụng vừa an toàn có thể là một thách thức lớn nhất.

Thách thức tăng trưởng

Với nhiều năm hoạt động và phản hồi từ hàng triệu thành viên cộng đồng, các nền tảng xã hội hiện có đã hoàn thiện giao diện của họ. Điều tương tự cũng không thể nói về các mạng phi tập trung, điều này tiếp tục cản trở sự phát triển của chúng trong tương lai gần. Chúng càng trở nên dễ sử dụng, thì chúng sẽ càng trở nên phổ biến hơn. 

Truyền thông xã hội phi tập trung so với truyền thông xã hội truyền thống

Mạng truyền thông xã hội truyền thống và phi tập trung đều sử dụng một số dạng biểu đồ xã hội. Đây là một mô hình mạng xã hội lập bản đồ cho tất cả mọi người sử dụng một nền tảng, các mối quan hệ của họ với những người khác.

Cả hai nền tảng xã hội truyền thống và phi tập trung đều cho phép bạn đăng và chia sẻ nội dung, thêm nhận xét, sử dụng thẻ hashtag và giao tiếp với những người khác. Tuy nhiên, các nền tảng xã hội phi tập trung lại có giao diện người dùng kém hấp dẫn và kém thân thiện hơn nhiều so với các nền tảng xã hội tập trung.

Các công ty truyền thông xã hội truyền thống hoàn toàn tập trung và khép kín. Ngoài việc sở hữu và vận hành máy chủ dữ liệu của họ, Facebook, Instagram, Twitter và các nền tảng truyền thông xã hội truyền thống khác cũng sở hữu và kiểm soát tất cả nội dung được đăng trên trang web của họ, bao gồm cả nội dung của bạn.

Mặt khác, các nền tảng phi tập trung hoạt động trên các blockchain công khai. Nó phục vụ những người ủng hộ quyền riêng tư và tự do ngôn luận, nó cho phép bất kỳ ai ở bất kỳ đâu quản lý nguồn cấp dữ liệu, vận hành một nút hoặc tạo một ứng dụng.

Nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung tốt nhất

Mặc dù mảng này chỉ vừa mới được ra đời, nhưng đã có hàng chục nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung. Mỗi nền tảng phục vụ một chức năng cụ thể cho một nhóm người dùng. 

Mastodon

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 5

Mastodon là một giải pháp thay thế phổ biến, nổi tiếng cho Twitter. Kể từ khi phát hành vào năm 2016, nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung này đã thu hút gần 5 triệu người dùng tìm kiếm các giải pháp phần mềm mã nguồn mở, miễn phí.

Mặc dù tương tự như Twitter, nhưng Mastodon không phải là một website độc lập như đối tác tập trung của nó. Thay vào đó, nó bao gồm hàng nghìn cộng đồng khác nhau, được vận hành bởi hàng nghìn cá nhân và tổ chức khác nhau để cung cấp trải nghiệm mạng xã hội liền mạch.

Mastodon đã được thiết kế để kết nối người dùng với những người có cùng chí hướng. Bạn chỉ có thể làm điều đó bằng cách tham gia Mastodon Social hoặc lưu trữ “phiên bản” Mastodon của riêng bạn và kết nối nó với các phiên bản khác. Nền tảng này cũng đi kèm với một số tính năng như công cụ chống lạm dụng, cung cấp khả năng bảo vệ chống lại hành vi quấy rối và các yếu tố có hại khác có thể ảnh hưởng tiêu cực đến trải nghiệm người dùng của bạn.

Minds

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 6

Minds là một giải pháp thay thế Facebook và YouTube để đăng hình ảnh, video, blog và hơn thế nữa. Bạn cũng có thể đặt trạng thái, nhắn tin cho bạn bè và trò chuyện video trực tiếp với những người khác trên khắp thế giới.

Có được hàng triệu người dùng trong một khoảng thời gian tương đối ngắn, Minds là một trong những nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Bản sao giống Facebook phi tập trung này có các thẻ bắt đầu bằng dấu “#” và nguồn cấp dữ liệu thịnh hành, cho phép bạn khám phá nội dung liên quan đến sở thích của mình.

Hơn hết, giống như nhiều nền tảng xã hội phi tập trung, bạn có tùy chọn kiếm token cho các đóng góp nội dung của mình. Bạn có thể kiếm được token MIND bằng cách tạo và chia sẻ nội dung phổ biến, thu hút những người khác tham gia nền tảng và đóng góp cho toàn bộ hệ sinh thái Minds.

Aether

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 7

Theo nhiều cách, Aether là một phiên bản phi tập trung của Reddit. Đó là một cộng đồng dân chủ bao gồm các cộng đồng dân chủ cung cấp khả năng tự quản lý, bầu chọn và sửa đổi các mod…

Về mặt này, Aether là nền tảng xã hội phi tập trung cuối cùng. Nền tảng ngang hàng của nó không chỉ là mã nguồn mở và được lưu trữ trên các nút trên toàn cầu, mà người dùng còn có toàn quyền kiểm soát mọi khía cạnh, bao gồm cả giao diện và chức năng của nền tảng.

Peepeth

Peepeth là một nền tảng blog phi tập trung được xây dựng cho chuỗi khối Ethereum. Dữ liệu người dùng được lưu trữ thông qua IPFS, nó là một giao thức siêu phương tiện P2P được phát triển cho Web 3.0.

Tương tự như các tweet của Twitter, người dùng có thể gửi “Peeps” – những tin nhắn ngắn không thể sửa đổi hoặc xóa. Giống như nhiều nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung khác, Peepeth không có giao diện dễ sử dụng như Twitter và các nền tảng truyền thống tên tuổi khác, nhưng bạn có thể thu thập sáng tạo các mẹo cho người khác và có cơ hội nhận ETH trực tiếp từ Dapp.

PeerTube

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 8

Đúng như tên gọi của nó, PeerTube là một giải pháp thay thế YouTube phi tập trung khác. Được phát triển bởi Framasoft, một công ty công nghệ kỹ thuật số của Pháp, nền tảng phát trực tuyến video mã nguồn mở này sử dụng giao thức BitTorrent để cho phép người dùng chia sẻ băng thông của họ.

Có một số phiên bản PeerTube khác nhau có sẵn để lưu trữ video của bạn. Bạn cũng có thể tự lưu trữ chúng. Mặc dù hầu hết các phiên bản đều miễn phí nhưng một số phiên bản có thể tính phí.

Tuy nhiên, với tư cách là một nền tảng xã hội phi tập trung, một trong những lợi ích của PeerTube là nó không theo dõi bạn. Tuy nhiên, địa chỉ IP của bạn sẽ không được ẩn danh, vì quyền riêng tư trên nền tảng này có thể sẽ không được an toàn.

Signal

Signal đã trở nên nổi tiếng sau khi được Edward Snowden xác nhận. Nó càng trở nên nổi tiếng hơn khi Elon Musk công khai tweet về sự thay đổi chính sách quyền riêng tư của WhatsApp, liên quan đến việc chia sẻ dữ liệu người dùng với người anh lớn của nó, Facebook.

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 9

Tương tự như WhatsApp nhưng không thiếu quyền kiểm soát và quyền riêng tư, Signal cho phép bạn gửi và nhận các tin nhắn và cuộc gọi được mã hóa. Tuy nhiên, giao thức nguồn mở của nó thực sự gây ra những lo ngại riêng đối với một số người và giao diện người dùng của nền tảng không phải là thứ dễ sử dụng nhất.

DeSo

Tiền mã hóa được phát triển với mục tiêu lấy lại quyền lực từ các tập đoàn và các hệ thống tập trung đã được thiết lập. Đầu tiên, Bitcoin xuất hiện và thách thức hệ thống ngân hàng. Giờ đây, DeSo hướng tới việc làm tương tự thông qua mạng xã hội.

Social Media phi tap trung: Rieng tu hon va bao mat cao hon - anh 10

Chuỗi khối DeSo được xây dựng để cung cấp sức mạnh cho truyền thông xã hội phi tập trung trong thế giới Web 3.0. Nó trao quyền cho người tạo và nhà xuất bản nội dung trên nhiều Dapp trên phương tiện truyền thông xã hội, cũng như những người đam mê tiền mã hóa với mối quan tâm sâu sắc đến sự phát triển của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung.

Từ quan điểm kỹ thuật, DeSo rất giống một nút Bitcoin đã phát triển. Ngoài việc gửi và nhận tiền, DeSo có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác. Với dung lượng lưu trữ lớn và logic lập chỉ mục độc đáo, DeSo có thể hỗ trợ nhiều loại giao dịch và các tính năng truyền thông xã hội.

Tương lai của truyền thông xã hội phi tập trung

Với sự cạnh tranh gay gắt từ Big Tech, tỷ lệ chấp nhận người dùng chậm hơn và các cạm bẫy khác nhau đi kèm với mô hình trách nhiệm giải trình về quyền sở hữu, tương lai của phương tiện truyền thông xã hội phi tập trung rất khó dự đoán.

Điều đó nói rằng, chúng ta có thể chắc chắn về hai điều:

  • Có một nhu cầu nhất định về các hệ sinh thái xã hội phi tập trung tồn tại để phục vụ lợi ích của người dùng, không phải là kinh doanh lớn.
  • Sự tăng trưởng liên tục trong việc sử dụng công nghệ blockchain trong ngành tài chính có thể thay đổi cách chúng ta giao dịch trên quy mô toàn cầu.

Bitcoin, Ethereum và các loại tiền mã hóa lớn khác đang tiếp tục trở thành một phương thức thanh toán được chấp nhận rộng rãi hơn. Do đó, giá trị của các nền tảng xã hội phi tập trung đã được đánh giá cao trong nhiều năm qua.

Tổng kết

Các phương tiện truyền thông xã hội là những cỗ máy được tinh chỉnh và rất tiềm năng. Trên thực tế, chúng ta phải mất nhiều năm để tạo ra xu hướng chủ đạo mới. Chính vì thế, các nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung cần phải phát triển cơ sở người dùng của họ đủ lớn. Đồng thời, nó còn phải tồn tại đủ lâu để có thể đạt được mục tiêu trở thành một xu hướng chủ đạo trong tương lai.