Rug pull là gì? Làm thế nào để phòng ngừa rug pull

Rug pull là thuật ngữ mô tả việc nhà phát triển đột ngột từ bỏ dự án và bỏ trốn với số tiền của nhà đầu tư. Rug pull thường xảy ra trong hệ sinh thái DeFi. 

Rug pull là gì?

Rug pull xuất phát từ cụm từ “pull the rug out from under (someone)”, có nghĩa là rút hỗ trợ một cách bất ngờ. Thuật ngữ này dùng để chỉ hành động nhóm phát triển đột ngột từ bỏ dự án sau khi huy động vốn từ nhà đầu tư. 

Việc các nhóm phát triển hoặc nhà đầu tư lớn rút vốn từ Pool thanh khoản sẽ làm token mất giá trị. Sau đó, những nhà đầu tư khác sẽ lo lắng bán tháo token. Nhiều trường hợp, token sẽ về giá trị 0.

Cách rug pull hoạt động

Rug pull xảy ra nhiều nhất ở các dự án trong thị trường tài chính phi tập trung DeFi, đặc biệt là trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), vì các sàn giao dịch này cho phép niêm yết token mà không có bất kỳ yêu cầu kiểm tra nào. Ngoài ra, việc tạo token trên blockchain mã nguồn mở như Ethereum hiện nay rất dễ dàng và miễn phí. 

Hai yếu tố trên đã tạo điều kiện thuận lợi cho một số thành phần lừa đảo lợi dụng để tạo ra những vụ rug pull gây hoang mang cộng đồng như: SquidGame, SnowdogDAO…

Kịch bản của những vụ rug pull thường xảy ra như sau: 

Nhóm phát triển dự án DeFi sẽ tạo token mới và niêm yết chúng trên sàn DEX. Để token này có giá trị, họ sẽ cung cấp thanh khoản cho nó bằng cách tạo nên những Pool thanh khoản, ghép nối với các đồng tiền mã hoá phổ biến như ETH, USDT…

Để thu hút các nhà đầu tư bỏ tiền vào cung cấp thanh khoản (LP), những người tạo ra token này sẽ đưa ra một mức lợi suất cao hơn bình thường. Thậm chí họ sẽ phao tin lên các mạng xã hội như Telegram, Twitter… rằng sẽ đưa một lượng thanh khoản lớn vào dự án đó để lấy niềm tin của cộng đồng. 

Sau khi có nhiều các nhà đầu tư trao đổi ETH, USDT… của họ để lấy những token DeFi này, dự án sẽ rút hết thanh khoản trong các Pool này ra. Các đồng tiền sau đó được trao đổi trên một thị trường khác để nạn nhân không thể truy vết. Và tất nhiên, đồng token của dự án đó không còn thanh khoản, khiến giá trị của đồng tiền này giảm dần về 0.

Đặc điểm của các dự án rug pull

​​Đặc điểm dễ nhận biết nhất của những dự án rug pull đó là các token này tăng giá chóng mặt chỉ trong vài giờ. Đây chính là chiêu trò bơm thổi dự án bằng cách huy động vốn hoặc tạo ra sự cường điệu giả để thu hút mọi người FOMO theo. 

Ví dụ như: giá token SQUID đã tăng lên mức trên 2.800 đô la Mỹ chỉ trong một tiếng đồng hồ sau đó rớt giá không phanh về mức 0,0007 đô la Mỹ.

Lợi nhuận quá cao cũng là một trong những điểm đáng ngờ cần lưu ý. Những kẻ lừa đảo thường đưa ra những món “hời” nhằm đánh vào lòng tham của nhà đầu tư. Đặc biệt là nếu thông tin về đội ngũ phát triển dự án không rõ ràng thì đây có thể là một dấu hiệu đáng ngờ.

Giống như vụ rug pull xảy ra vào giữa năm nay, WhaleFarm – một dự án với nhóm phát triển hoàn toàn ẩn danh đã thành công đánh cắp hơn 2 triệu đô la Mỹ bằng cách tiếp thị trên khắp các trang truyền thông hứa hẹn mức lợi nhuận lên đến 7,2% APY (Annual Percentage Yield – Lợi suất tính theo năm). Giá token của WhaleFarm tăng giá liên tục, để rồi sau đó nhóm này đã biến mất cùng với toàn bộ tiền của nhà đầu tư.

Cách phòng tránh rug pull

Nếu không muốn trở thành nạn nhân của những vụ rug pull, cách dễ nhất đó là kiểm tra tính thanh khoản. Các token an toàn sẽ có thanh khoản rất lớn từ hàng chục triệu đến hàng tỷ đô la Mỹ. 

Hầu hết các Pool thanh khoản hợp pháp sẽ khóa một lượng lớn token trong một khoảng thời gian dài để đảm bảo chủ dự án không rút sạch Pool đột ngột. Một Pool có thời hạn khóa thanh khoản sẽ bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư.

Tiếp theo, nhà đầu tư nên tìm hiểu thật kỹ về dự án trên các kênh truyền thông xã hội như: Telegram, Twitter… Nếu dự án không được cập nhật tin tức thường xuyên, thông tin về nhóm phát triển sơ sài, không có một lộ trình phát triển rõ ràng, đó cũng là dấu hiệu của một dự án rug pull. 

Ngoài ra, còn một điểm cũng quan trọng không kém, đó là có quỹ đầu tư lớn hay có tổ chức uy tín nào hợp tác với dự án không. Một dự án có được sự hậu thuẫn nghiêm túc từ những quỹ đầu tư đáng tin cậy, các tổ chức nổi tiếng thì an toàn hơn rất nhiều so với những dự án ẩn danh.

Trong bối cảnh thị trường tài chính phi tập trung DeFi phát triển mạnh như hiện nay, việc đầu tư vào các dự án DeFi mang đến lợi nhuận rất cao. Tuy nhiên, tỷ lệ lừa đảo cũng như những vụ rug pull cũng không ngừng tăng lên. Bên cạnh việc tìm kiếm lợi nhuận thì nhà đầu tư cần hết sức tỉnh táo, cần nghiên cứu kỹ lưỡng để không mất tiền giống như những vụ rug pull phía trên.