Tổng quan về hệ sinh thái StarkWare

Ethereum là mạng blockchain lớn nhất về số lượng người dùng. Tuy nhiên, tính nguyên khối (nơi sự đồng thuận, thực thi và tính khả dụng của dữ liệu diễn ra trên chuỗi) là trở ngại lớn nhất đối với việc mở rộng quy mô. Nhiều giải pháp mở rộng quy mô đã được tạo ra và những giải pháp phổ biến nhất là optimistic rollups và zero-knowledge (ZK). 

Như đã đề cập ở trên, StarkWare đang xây dựng các giải pháp khả năng mở rộng future-proof bằng cách sử dụng zero-knowledge cryptography và một nền tảng validity proof tùy chỉnh được gọi là Cairo.

Nó hoạt động ra sao?

STARK là cryptographic proofs minh bạch và có thể mở rộng. Các STARK này sử dụng các lightweight cryptographic hash, giúp chúng trở nên nhanh chóng và an toàn. STARK được tạo ra để cung cấp xác minh không tin cậy (trustless) về tính toàn vẹn của tính toán.

Tầm nhìn của StarkWare là cung cấp các hệ thống future-proof bằng cách phát triển các sản phẩm như StarkNet và StarkEx để phù hợp với các nhu cầu khác nhau.

StarkNet

StarkNet là một ZK-rollup phi tập trung dựa trên STARK, hoạt động trên blockchain Ethereum. StarkNet di chuyển các tính toán giao dịch ra ngoài chuỗi nhưng lưu trữ dữ liệu giao dịch trên chuỗi chính Ethereum. Tuy nhiên, nó vẫn được hưởng lợi từ khả năng kết hợp và bảo mật của Ethereum.

Dữ liệu được gửi đến Ethereum có bằng chứng mật mã, có thể được sử dụng để chứng minh tính hợp lệ của các giao dịch. Chỉ sau khi phân chia và thực hiện các giao dịch, chúng mới được đăng trên Ethereum và được chứng minh là hợp lệ.

Không giống như Optimistic rollups, ZK-rollups không có thời gian tranh chấp cho các giao dịch vì chúng có thể được xác minh là hợp lệ mà không cần bằng chứng. Điều này giúp cho việc ZK-rollups nhanh hơn. Mặc dù có rất nhiều ZK-rollups ngoài kia, nhưng chỉ có StarkNet là tương thích với EVM.

StarkNet sử dụng Cairo làm ngôn ngữ lập trình để thực thi và triển khai. Khả năng tương thích với EVM thông qua trình biên dịch Solidity-to-Cairo hoặc lập trình các ứng dụng phi tập trung ở Cairo. 

StarkNet hoàn toàn có thể kết hợp với các hợp đồng thông minh chung. Các ứng dụng phi tập trung có thể phối hợp, kết nối với nhau và xây dựng dựa trên nhau.

Các nút, nhà phát triển và người dùng có thể làm mọi thứ bạn mong đợi trong một giải pháp Layer 2 rollup điển hình trên StarkNet.

• Là một nhà phát triển, bạn có thể xây dựng các ứng dụng, triển khai logic nghiệp vụ của mình và triển khai chúng trên StarkNet.
• Những người tham gia và các nút của StarkNet được khuyến khích về kinh tế tiền mã hoá, để đảm bảo rằng mạng hoạt động công bằng và hiệu quả.
• Người dùng thông thường có thể gửi các giao dịch đến mạng StarkNet tương tự như những gì họ làm trên Ethereum.

Tất cả các giao dịch trên StarkNet được thực hiện theo định kỳ. Tính hợp lệ của chúng được chứng minh trong STARK proof và sau đó được Ethereum xác minh. Nỗ lực tính toán cần thiết để xác minh các STARK proof là nhỏ so với việc tính toán đã được chứng minh. Điều này sẽ mở rộng Ethereum cao hơn.

Tất cả các chuyển đổi trạng thái StarkNet sẽ được STARK chứng minh và Ethereum sẽ chỉ chấp nhận những chuyển đổi hợp lệ. Tất cả dữ liệu cần thiết để tạo lại trạng thái StarkNet đầy đủ sẽ được xuất bản trên chuỗi. Cũng cần lưu ý rằng bất kỳ ai cũng có thể chạy một nút StarkNet.

StarkWare và dYdX (Case Study)

dYdX là một sàn giao dịch phi tập trung để giao dịch giao ngay và ký quỹ, cho vay và đi vay. StarkWare đã công bố quan hệ đối tác với dYdX một thời gian trước. Các thành viên từ cả hai nhóm đã cộng tác và cho phép nền tảng giao dịch hợp đồng vĩnh viễn của dYdX chạy trên StarkEx.

StarkEx

StarkEx là một giải pháp mở rộng Ethereum Layer 2 dựa trên các validity proofs. Giải pháp này có thể hoạt động ở chế độ Validium hoặc ZK-rollup. Các nhà phát triển có thể xây dựng dựa trên StarkEx, xác định logic nghiệp vụ của họ và sau đó chạy ứng dụng trên StarkEx. 

Hệ thống này có một thành phần trong chuỗi và ngoài chuỗi. Thành phần ngoài chuỗi có nhiệm vụ giữ trạng thái của các lệnh orders, thực hiện giao dịch và chuyển các cập nhật trạng thái sang thành phần trên chuỗi.

Thành phần on-chain thực thi hiệu lực của quá trình chuyển đổi trạng thái vì nó nắm giữ các cam kết của trạng thái và các tài sản của hệ thống. StarkEx cũng rất hữu ích trong quá trình giao dịch giao ngay, nơi nó quản lý các tài khoản trên chuỗi hữu ích trên Layer 1 cho khả năng tổng hợp DeFi và khả năng tương tác với Dapp.

StarkEx có các thành phần khác nhau:

• Ứng dụng (nhà điều hành hệ thống): Một thành phần ngoài chuỗi nhận các giao dịch của người dùng và xác định logic nghiệp vụ và trình tự thực hiện. Sau đó, ứng dụng sẽ chuyển giao dịch đến dịch vụ StarkEx.
• Dịch vụ StarkEx: Đây là một thành phần ngoài chuỗi có nhiệm vụ điều phối và phân phối. Sau đó, nó cập nhật trạng thái của hệ thống theo các hoạt động.
• SHARP: Một dịch vụ chứng minh được chia sẻ cho các chương trình Cairo. Để chứng thực tính hợp lệ của việc thực thi Cairo, SHARP nhận yêu cầu từ các ứng dụng và đưa ra bằng chứng.
• Người xác minh STARK: Một thành phần on-chain nhận trạng thái cập nhật các bằng chứng hợp lệ và xác minh rằng các bằng chứng đó là hợp lệ.
• Hợp đồng StarkEx: Hợp đồng có hai chức năng. Đầu tiên là cập nhật trạng thái của hệ thống sau khi các điều kiện hợp lệ được đáp ứng. Thứ hai là quản lý việc rút tiền và gửi tiền từ và đến StarkEx theo cách không giám sát. Người dùng có thể rút tiền trong bất kỳ trường hợp nào.

StarkEx và Immutable X-Gods Unchained (Case Study)

Gods Unchained là trò chơi blockchain đầu tiên của Immutable X được nhiều người đón nhận. Tuy nhiên, khi người dùng và nhu cầu tăng lên, phí giao dịch cũng tăng theo. Immutable X buộc phải thực hiện tối ưu hóa khí đốt nhưng vẫn phải chi khoảng 6 triệu USD phí khí đốt. Cần có một giải pháp có thể xử lý việc giao dịch các tài sản có giá trị thấp và đúc tiền. StarkEx là giải pháp mà Immutable X đang tìm kiếm vì nó cho phép đúc NFT trực tiếp trên Layer 2 và rút tiền nhanh chóng.

Về StarkWare

StarkWare được thành lập vào năm 2018 bởi Eli Ben-Sasson, Uri Kolodny, Michael Riabzev và Alessandro Chiesa. Công ty đã trải qua một số vòng cổ phần, huy động được 111 triệu đô la Mỹ và thu hút các nhà đầu tư mạo hiểm trong không gian tiền mã hoá. Ethereum Foundation cũng cấp cho công ty 12 triệu đô la Mỹ để giúp mở rộng Ethereum.

Team

• Eli Ben-Sasson – Đồng sáng lập, Chủ tịch

Eli là Chủ tịch Hội đồng quản trị. Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông là các bằng chứng về mật mã, tính toàn vẹn của tính toán. Ông đã nhận bằng Tiến sĩ về chuyên ngành Khoa học Máy tính Lý thuyết của Đại học Hebrew năm 2001. Eli là người đồng phát minh ra các giao thức như STARK, FRI và Zerocash.

• Uri Kolodny – Đồng sáng lập, Giám đốc điều hành

Uri là một doanh nhân nối tiếp có bằng Cử nhân ngành Khoa học Máy tính của Đại học Hebrew. Ông cũng có bằng MBA của MIT Sloan và đồng sáng lập các công ty công nghệ như Mondria và OmniGuide.

• Michael Riabzev – Đồng sáng lập

Michael là nhà phát triển phần mềm có bằng Tiến sĩ về chuyên ngành Khoa học Máy tính của Viện Công nghệ Technion Israel. Trọng tâm của ông là sự phát triển của các hệ thống thực tế cho tính toàn vẹn của tính toán. Mà đỉnh cao của nó là sự phát triển và triển khai của hệ thống zk-STARK.

• Alessandro Chiesa – Đồng sáng lập

Chiesa là giảng viên khoa Khoa học Máy tính tại UC Berkeley, người có nghiên cứu tập trung vào mật mã, lý thuyết độ phức tạp và bảo mật. Anh ấy là tác giả của libsnark và là người đồng phát minh ra giao thức Zerocash.

Tổng kết

StarkWare đang cạnh tranh với những người chơi lớn khác như Optimism và zkSync và chúng ta không thể bỏ qua The Scalability Wars. Nhưng cuối cùng, người dùng Ethereum sẽ là người chiến thắng. Xem xét kỹ mọi giải pháp mở rộng quy mô cho thấy, chúng đều có điểm mạnh, điểm yếu và sự đánh đổi. Với StarkWare’s STARKs, việc mở rộng quy mô có thể được triển khai ở chế độ Validium hoặc Rollup, tùy thuộc vào trường hợp sử dụng.