Bật mí sự thật đằng sau sự sụp đổ của Celsius Network

Trong bài viết này, đội ngũ Coinvn sẽ đi sâu vào hệ sinh thái Celsius và giải mã nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ dự án Celsius.

10595Total views
Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 1
Bật mí sự thật đằng sau sự sụp đổ của Celsius Network

Gần đây, giá Celsius (CEL) đã ghi nhận mức thấp nhất là 0,17 USD kể từ khi đạt ATH. Sự sụt giảm 97% của CEL trong thị trường giảm có thể gây ra thảm họa cho chính dự án và tất cả các bên liên quan. Bài viết này sẽ cung cấp các thông tin cơ bản của dự án Celsius và lý do khiến nó sụp đổ.

Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 2

Celsius là gì?

Celsius là một nền tảng cho vay cho phép người dùng nhận lãi suất đối với tiền mã hóa đã ký gửi hoặc nhận các khoản vay thế chấp bằng tiền mã hóa. Mặc dù, định nghĩa dự án giống như một ngân hàng, nhưng theo người sáng lập và đại diện của họ – Alex Mashinsky thì Celsius đang thực hiện một sứ mệnh phục vụ xã hội “phi ngân hàng”.

Celsius tồn tại như một sự thay thế cho hệ thống ngân hàng quốc tế với một trải nghiệm công bằng hơn. Dự án cung cấp các dịch vụ cạnh tranh với ngân hàng, chẳng hạn như lợi tức hàng năm, không tính phí và giao dịch nhanh chóng, nhưng lại phủ nhận rằng nó hoạt động giống như một ngân hàng.

Về mặt pháp lý, Celsius sẽ phải vượt qua sự giám sát cực kỳ nghiêm ngặt trước khi được phép giao dịch như một “ngân hàng”. Tuy nhiên, bằng cách mô tả mình là “một nền tảng cung cấp các dịch vụ đã bị các ngân hàng lớn bỏ rơi”, Celsius đã có thể né tránh trách nhiệm và sự thẩm định của việc trở thành một ngân hàng thực thụ.

Thế nhưng, chính lỗ hổng liên quan đến ngân hàng đã khiến Celsius sụp đổ vì nó đã cho phép Celsius cung cấp các dịch vụ tài chính không bền vững.

Celsius hoạt động như thế nào?

Celsius bao gồm một tập hợp các tài khoản có giám hộ, lẫn không giám hộ liên quan đến các cá nhân và các sàn giao dịch tiền mã hóa. Celsius được tạo ra nhằm mục đích giảm thiểu việc chuyển các tài sản tiền mã hóa ra bên ngoài mạng lưới blockchain.

Hệ sinh thái Celsius bao gồm 4 đối tượng chính:

  • Người cho vay
  • Người đi vay
  • Nền tảng quản trị
  • Sàn giao dịch

Khi tham gia Celsius, bạn có thể hoạt động với tư cách là người cho vay bằng cách gửi tiền mã hóa của mình vào tài khoản Celsius và trở thành nhà cung cấp thanh khoản. Đổi lại, bạn có thể kiếm lãi từ tiền mã hóa mà bạn đã thêm vào pool thanh khoản.

Với tư cách là người đi vay, bạn có thể truy cập pool thanh khoản để thực hiện các giao dịch hoặc truy cập các dịch vụ tài chính khác.

Nền tảng quản trị, trong trường hợp này chính là Celsius sẽ quyết định các quy định về tiền lãi mà nhà cung cấp thanh khoản kiếm được, dựa trên mô hình cung/cầu của nhóm thanh khoản cụ thể đó. Bên cạnh đó, Celsius còn đảm nhận việc quản lý rủi ro của người dùng. Điều này tương tự như cách hoạt động của AAVE và các nền tảng DeFi khác.

Và cuối cùng, sàn giao dịch sẽ cho phép người vay sử dụng thanh khoản đã cho vay để giao dịch, hoán đổi và sử dụng các dịch vụ tài chính khác.

Tóm lại, công việc của Celsius là đảm bảo rằng người cho vay được nhận lãi suất đầy đủ và được duy trì theo thời gian. Bên cạnh đó, nó còn đảm bảo rủi ro của người đi vay (bao gồm cả chính họ) phải được quản lý chặt chẽ.

Nếu một nền tảng như Celsius muốn cắt giảm tính năng với danh nghĩa là mở rộng quy mô kinh doanh, thì nền tảng này thường sẽ thực hiện một trong hai hoặc cả hai phương pháp sau:

  • Cung cấp lãi suất không bền vững cho người cho vay, dựa trên nhu cầu dự kiến
  • Cho phép người vay thực hiện rủi ro hơn các hoạt động thông thường.

Trên thực tế, Celsius đã làm cả hai phương pháp trên.

Lời hứa về lợi nhuận khổng lồ của Celsius

Được ra mắt vào năm 2018, Celsius đã đạt được 200 triệu USD trong tài sản cộng đồng chỉ sau 1 năm khởi chạy. Tại thời điểm thị trường tăng giá trước đó, Celsius hứa hẹn cung cấp cho người dùng một khoản lợi nhuận khá lớn, đổi lại họ chỉ cần gửi tài sản để cung cấp thanh khoản trên Celsius. Theo Reuters, Celsius hứa hẹn sẽ cung cấp mức lợi nhuận lên tới 18,6% hàng năm.

Celsius đang tái đầu tư thanh khoản trong đầu cơ rủi ro

Để Celsius duy trì được mức lợi nhuận này, dự án sẽ tích cực tái đầu tư thanh khoản của người dùng, cũng như đầu cơ vào các dự án có lợi nhuận cao.

Celsius đã đầu tư một phần thanh khoản này vào giao thức Anchor – một dự án trên Terra mang lại lợi nhuận 20%. Trong khoảng thời gian mà Celsius đầu tư trên Anchor, nó đã thu về hơn 500 triệu USD (theo Etherscan).

Cụ thể, nó đã đầu tư hơn 261.000 ETH vào giao thức Anchor của Terra trong 3 đợt  từ ngày 19/12, ngày 06/04 và ngày 03/05.

Trong đợt sụp đổ của UST & LUNA, Celsius là một trong những dự án đầu tiên bán tất cả tài sản nắm giữ của họ với giá 0,95 – 0,99 USD cho mỗi UST.

Tuy nhiên, việc bán ra của Celsius đã khiến UST giảm sâu hơn và sự sụp đổ của toàn bộ hệ sinh thái vượt khỏi tầm kiểm soát. Các đối thủ khác của DeFi Bank, người cho vay đã không thể thoát hàng và buộc phải bán với khoản lỗ lớn hoặc giữ UST của họ với hy vọng nó phục hồi về mức neo 1 USD.

Một vài ngày sau khi bắt đầu mất peg của UST, Terraform Labs & Do Kwon đã đưa ra một sáng kiến ​​để khôi phục chốt UST. Cụ thể, họ thông báo sẽ có một khoản mua lớn từ các công ty DeFi như Celsius, Jump Capital, Jane Street, Alameda Research

Rất nhiều công ty đã đồng ý thực hiện việc mua lại này vì họ muốn thu hồi số tiền ban đầu của mình. Tuy nhiên, Celsius không muốn tham gia đợt mua lại này vì họ không muốn liên quan gì đến hệ sinh thái Terra nữa.

Đây là một quyết định hợp lý theo quan điểm của Celsius. Tuy nhiên, quyết định này đã khiến các công ty đối thủ quay lưng lại với họ. Các công ty đối thủ này bao gồm Three Arrows Capital & Alameda Research.

Hai công ty này đã mua một lượng LUNA trị giá 1 tỷ USD từ Luna Foundation Guard, sẽ mở khóa tuyến tính trong 4 năm tới. Các công ty này muốn trả thù Celsius vì đã khiến họ thua lỗ quá nhiều, nên họ đã quyết định tham gia đợt mua lại này.

Three Arrows Capital, Alameda & Celsius đều nắm giữ một lượng tiền lớn với cặp giao dịch stETH / ETH – giá trị của cặp tiền này được gắn với ETH.

Khi Three Arrows Capital & Alameda Research phát hiện ra rằng Celsius cũng đang giữ tài sản này. Chính vì thế cả hai quỹ này đã quyết định bán tất cả các token của họ cùng một lúc. Gây ra một sự kiện mất peg của stETH/ETH, tương tự như sự sụp đổ của UST.

Điểm khác biệt duy nhất đó là lần này Celsius không bán tài sản khi chúng bị mất peg. Do đó, Alameda Research & Three Arrows Capital đã trả thù thành công và giờ đây Celsius đang gặp vấn đề lớn về thanh khoản do cuộc tấn công này.

Một quyết định mạo hiểm và không bền vững khác mà Celsius đã đưa ra là tái đầu tư thanh khoản có sẵn vào Lido Finance – một nền tảng DeFi cung cấp cho người dùng khả năng stake ETH để đổi lấy stETH khi nó hoạt động trên mainnet.

Vì ETH chưa thực sự được stake ở đây, nên đó không phải là thỏa thuận thực sự. stETH là một token tổng hợp có giá trị được cố định với giá của ETH. Do đó, tạo cho nhà đầu tư một niềm tin vững chắc về giá trị của nó.

Mặt khác, Celsius đầu cơ vào stETH, nên họ đã hứa với khách hàng sẽ cung cấp lãi suất từ ​​6% đến 8% đối với tiền gửi ETH.

Vào thời điểm đó, Celsius có ít nhất 450 triệu USD trong ví DeFi chính của họ. Tuy nhiên, theo Andrew Thurman – một nhà phân tích tại Nansen cho biết Celsius có thể có nhiều hơn số đó.

Dưới đây là biểu đồ thể hiện giá stETH đối với ETH.

Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 3

Từ tháng 04/2022 cho đến đầu tháng 05/2022, stETH đã tự cố định giá nó bằng với giá của ETH. Tuy nhiên, kể từ thời điểm giữa tháng 05/2022, stETH đã mất peg gắn với ETH và hiện tại một đồng stETH chỉ bằng 0,92 ETH.

Giả sử rằng Celsius chỉ đầu tư 450 triệu USD vào stETH, thì khoản đầu tư đó bây giờ có giá trị là 414 triệu USD. Chúng ta có thể thấy, 36 triệu USD là một khoản lỗ tương đối nhỏ đối với Celsius. Tuy nhiên lời hứa mang lại lợi nhuận cao của Celsius dành cho những Lender đã không thể giữ được nữa.

Celsius chỉ có thể thực hiện những lời hứa này miễn là họ có thể tạo ra lợi nhuận từ các khoản đầu tư của chính họ. Một loạt các giao dịch kỳ lạ diễn ra đã làm mất ổn định hệ thống Celsius và làm lung lay niềm tin của nhà đầu tư đối với nền tảng này.

Một khi những khoản đầu tư đó trở nên “chua chát”, Celsius sẽ không thể thực hiện lời hứa mang lại lợi nhuận cao cho những Lender nữa. Nếu Celsius muốn trả lại tiền cho tất cả mọi người, thì nó sẽ phải tự thanh toán toàn bộ tiền lãi của nhà đầu tư. Vì vậy, Celsius đã quyết định chặn người dùng rút tiền của họ.

Tại sao Celsius ngừng rút tiền

Về cơ bản, Celsius đã bắt các quỹ đầu tư làm con tin và tuyên bố rằng ngừng rút tiền là một lựa chọn hợp lý, nếu không thì toàn bộ các bên liên quan sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Mặc dù, quyết định Celsius có thể đúng, nhưng việc trả lại tiền và thanh lý tài sản cho người dùng là điều bắt buộc mà họ phải làm.

Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 4

Tuy nhiên, thực tế hành động này của Celsius không phải để bảo vệ tài sản của nhà đầu tư, mà là để bảo vệ chính mình.

Đã một tuần trôi qua kể từ khi Celsius thông báo rằng họ đang tạm dừng tất cả các hoạt động rút tiền và không có bất kỳ giải pháp nào được đưa ra kể từ thời thời điểm đó. Cách duy nhất để thoát khỏi tình huống này là Celsius phải đảm bảo có đủ thanh khoản cho đến thời điểm họ hoạt động trở lại.

Việc tạm dừng rút tiền trong 7 ngày của Celsius chắc chắn sẽ tạo ra một cơn sốt điên cuồng. Khi đó mọi người sẽ đổ xô rút tiền để đảm bảo tiền tài sản của họ được an toàn. Điều này khiến Celsius phải lựa chọn giải pháp khác:

  • Đi vay và hoàn thành tất cả các giao dịch rút tiền của người dùng (khuyến nghị)
  • Giữ nguyên kế hoạch hiện tại và hy vọng người dùng không rút tiền (không được khuyến nghị)

Ngay cả khi Celsius có thể thực hiện tất cả các khoản rút tiền, mô hình kinh doanh này có thể sẽ không khả thi trong thị trường giá giảm. Tức là điều này có thể đã đánh dấu sự kết thúc của Celsius.

Celsius đã dừng hầu hết các kênh truyền thông

Trước những lo ngại của nhà đầu tư, Celsius đã quyết định im lặng và hủy bỏ hầu hết các sự kiện xuất hiện trước công chúng, kể cả các sự kiện trực tuyến ở thời điểm hiện tại.

  • Celsius đã hủy tất cả AMA
Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 5
  • Celsius đã quyết định tạm dừng đăng bài viết trên Twitter
Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 6

CEL có thể bị bán khống

Vì Celsius đã tạm dừng tất cả các hoạt động rút tiền, nên không có token CEL nào có thể được giao dịch trên bất kỳ hình thức nào. Đổi lại, hầu hết các sàn giao dịch cũng đã tạm dừng giao dịch CEL. Chỉ có một sàn giao dịch duy nhất không dừng và đó là FTX – sàn giao dịch liên quan đến Alameda Research.

Sau khi nhà đầu tư biết được Celsius gặp vấn đề về thanh khoản, rất nhiều người đã bán khống CEL. Tại thời điểm đó, thị trường chỉ còn 6,4 triệu CEL để đáp ứng nhu cầu mua của người dùng. Nếu các nhà đầu tư bắt đầu mua nhiều token CEL lúc đó, giá của nó sẽ tăng mạnh.

Kết quả là CEL đã tăng gấp 10 lần kể từ đáy, khiến những người bán khống muốn đóng vị thế của họ để hạn chế thua lỗ.

Tuy nhiên, vì chỉ còn 6,4 triệu CEL trên thị trường, nên chúng ta có thể sẽ chứng kiến được một làn sóng bán khống khổng lồ, nếu những token CEL cuối cùng được mua hết. 

Bat mi su that dang sau su sup do cua Celsius Network - anh 7

Nhận định về sự việc của Celsius

Tóm lại, trước đây Celsius nhanh chóng trở thành một dự án tiền mã hóa được nhiều người ưa chuộng vì lãi suất sinh lời cao và an toàn đối với các khoản tiền gửi tiền mã hóa. Celsius chỉ có thể cung cấp lãi suất cao là do việc tái đầu tư thanh khoản của nó có lãi để thanh toán cho người dùng. Cùng với đợt tăng giá trước đó, điều này đã giúp Celsius gặt hái được thành công lớn. 

Tuy nhiên, việc tái đầu tư từ thanh khoản do người dùng cung cấp đã khiến nguồn tiền trả lãi của Celsius trở nên không bền vững. Nếu Celsius muốn tồn tại, họ cần phải tạo ra một giá trị bền vững hơn và ngừng việc tái đầu tư từ thanh khoản của nhà đầu tư. 

Nói một cách khác, Celsius nên đi đúng với sứ mệnh ban đầu của nó là phục vụ xã hội “phi ngân hàng” để mang đến một trải nghiệm thực sự công bằng hơn. Không có gì công bằng khi Celsius sử dụng tài sản mà người dùng cung cấp để thực hiện mục đích đầu tư mạo hiểm. Cho đến khi có vấn đề xảy ra thì nó lại không cho phép người dùng cắt lỗ bằng cách tạm dừng hoạt động rút tiền trong một khoảng thời gian dài.