Cosmos IBC: Chìa khóa để mở thế giới đa vũ trụ blockchain

Đề xuất liên quan đến IBC (Inter-Blockchain Communication) của Cosmos đã được thông qua đồng nghĩa với việc người dùng có thể gửi token qua lại giữa các chuỗi khác nhau. Việc nâng cấp này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong hành trình phát triển Cosmos khi nó đã hiện thực hóa tầm nhìn 5 năm trước của những người sáng lập. 

Giờ đây, hệ sinh thái Cosmos đã sở hữu một nền tảng cầu nối có thể phá bỏ rào cản tương tác giữa các chuỗi sẵn có trong thị trường Crypto. Điều này giúp Cosmos trở thành một hệ thống có thể liên kết nhiều mạng lưới khác nhau.

IBC – cổng thông tin liên lạc xuyên chuỗi

Vì thiết kế của hệ sinh thái Cosmos có phần khác biệt, nên nó cần có một khuôn khổ cung cấp khả năng tương tác và đó là IBC. Không giống như Ethereum, Cosmos không dựa vào một chuỗi gốc duy nhất để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển dữ liệu và tài sản. Thay vào đó, các chuỗi độc lập khác nhau là nhân tố tạo nên cơ sở hạ tầng của Cosmos. Điều đặc biệt là những chuỗi này sử dụng bộ công cụ mô-đun được gọi là Cosmos SDK. Công cụ phát triển phần mềm này đi kèm với một loạt các mô-đun được xây dựng sẵn, giúp các nhà phát triển dễ dàng xây dựng một chuỗi mới. Một trong những mô-đun đóng vai trò quan trọng đó là IBC.

Cosmos IBC cho phép các chuỗi xây dựng trên Cosmos SDK gửi tài sản và dữ liệu với nhau. Các chuỗi này kết nối và giao tiếp thông qua một chốt hai chiều có cơ chế tương tự như cách di chuyển token từ Ethereum sang các sidechain như xDai Chain hoặc Polygon. 

Khi người dùng gửi một giao dịch chuỗi chéo hợp lệ đến một điểm cuối của IBC, chuỗi gốc sẽ đóng băng các token đó và các chuỗi nhận sẽ tạo ra một số lượng token tương đương. Mặc dù quy trình này tương đối rườm rà, nhưng nó lại rất an toàn. 

Thiết lập kết nối IBC cho từng chuỗi xây dựng trên Cosmos SDK sẽ cần rất nhiều nguồn lực. Do đó, hệ sinh thái Cosmos áp dụng cấu trúc liên kết trung tâm để có thể giảm thiểu số lượng bước nhảy giữa các chuỗi. Điều này sẽ giúp giảm bớt khối lượng công việc của quá trình thiết lập kết nối IBC cho từng chuỗi riêng lẻ. 

Hầu hết các chuỗi xây dựng trên Cosmos SDK đều tạo ra một môi trường dành riêng các cho Dapp và cung cấp một số chức năng cần thiết, hoặc cung cấp một nền tảng chung để phát triển các ứng dụng, tương tự như chức năng của blockchain Ethereum. 

Ngoài ra, một số chuỗi được tối ưu hóa để trở thành trung tâm giao tiếp cung cấp khả năng tương tác cho các chuỗi trong hệ Cosmos. Khi đó, các chuỗi xây dựng trên Cosmos SDK có thể kết nối với các trung tâm để xác thực thông tin nhằm hỗ trợ việc chuyển dữ liệu, tài sản giữa các chuỗi khác nhau được diễn ra một cách suôn sẻ.

IBC đóng vai trò là đường dẫn thông tin, cho phép các chuỗi trong hệ Cosmos dễ dàng giao tiếp với nhau. Toàn bộ hệ thống của IBC vận hành tương tự như cách mà ISP (Internet Service Provider) cung cấp quyền truy cập Internet cho người dùng. Trong trường hợp này, trung tâm kết nối hoạt động như ISP và các cổng IBC sẽ đóng vai trò là cáp quang. 

Thiết kế theo mô-đun 

Như đã đề cập, Cosmos SDK là một bộ công cụ phát triển phần mềm đi kèm với một loạt các mô-đun được xây dựng sẵn và IBC là một trong số các mô-dun đó. Theo đó, Cosmos đã chọn xây dựng dựa vào mô hình mô-đun này vì nó linh hoạt hơn so với ngăn xếp công nghệ toàn diện của Ethereum. 

Cosmos SDK cho phép các nhà phát triển tạo ra các chuỗi tùy chỉnh được tối ưu hóa cho các trường hợp sử dụng cụ thể. Trong khi, các ứng dụng Ethereum đều phải cùng hoạt động theo các thông số được thiết lập ở lớp cơ sở. Những hạn chế của Ethereum đã khiến một số dự án trong hệ sinh thái này (chẳng hạn như Aragon) di chuyển sang Cosmos.

Tính linh hoạt đóng một vai trò quan trọng trong hệ sinh thái DeFi đang phát triển của Cosmos. Một số dự án tiêu biểu là Terra và THORChain đều tận dụng mô-đun của Cosmos SDK để thiết kế ra giao thức có khả năng tương tác trên nhiều mạng lưới khác nhau. 

Ngoài ra, IBC còn có nhiệm vụ thúc đẩy sự phát triển các chuỗi trong hệ Cosmos. 

Ví dụ: THORChain có thể kết nối các tài sản bên ngoài hệ Cosmos như ETH và BTC. Sau đó, người dùng sẽ có tùy chọn để di chuyển các tài sản này đến Cosmos Hub và cung cấp tính thanh khoản cho sàn DEX trung tâm. Ngoài ra, người dùng cũng có thể chuyển tài sản của mình từ Cosmos Hub sang Kava và kiếm lãi bằng cách cho vay thông qua Kava Lend.

Tương tác giữa các chuỗi trong hệ Cosmos sẽ giúp mở rộng các trường hợp sử dụng. Đồng thời, các tiện ích của mỗi chuỗi sẽ hỗ trợ lẫn nhau. Điều này có nét tương đồng với bản chất có thể kết hợp trong hệ sinh thái DeFi của Ethereum.

Mặt khác, các ứng dụng Cosmos được xây dựng trên các chuỗi khác nhau sẽ không thể tương tác liền mạch tương tự như các ứng dụng Ethereum. Bên cạnh đó, các giao dịch trong hệ sinh thái Cosmos sẽ yêu cầu thông tin định tuyến thông qua Cosmos Hub nhằm đảm các thông tin có độ tin cậy cao. 

Mặc dù bộ Cosmos SDK không giới hạn khả năng tổng hợp của các chuỗi bên trọng hệ, nhưng bản chất độc lập của nó lại giới hạn khả năng tổng hợp liên chuỗi. Điều này có thể sẽ khiến hệ sinh thái Cosmos không đạt được sự chấp nhận từ cộng đồng.

Tác động của IBC đến Cosmos Hub và ATOM

Về cơ bản, IBC sẽ giúp Cosmos thay đổi giá trị tích lũy cho ATOM. Cho đến thời điểm hiện tại, hệ thống quản trị của Cosmos Hub vẫn yêu cầu nhà đầu tư phải sở hữu ATOM để có được quyền biểu quyết trong hệ thống quản trị. Bên cạnh đó, các nhà phân phối ATOM hiện tại sẽ nhận được các khoản phí phát sinh từ các giao dịch trên mạng lưới này. Việc áp dụng mô hình thu phí sẽ giúp tích lũy giá trị bền vững hơn là dựa vào phần thưởng lạm phát.

Mặc dù IBC là một bước tiến quan trọng đối với các tiện ích mà Cosmos Hub đang sở hữu, nhưng nó không phải là trung tâm chuyển giao chuỗi chéo duy nhất trong DeFi. Chính vì không gian DeFi tồn tại sự cạnh tranh này, Cosmos Hub và ATOM mới có động lực để phát triển.

Ngoài ra, sự cạnh tranh gay gắt giữa các trung tâm chuyển giao chuỗi chéo có thể thúc đẩy sự tăng trưởng về doanh thu phí giao dịch. Thế nhưng, Cosmos Hub và ATOM lại không được hưởng lợi từ việc này mặc dù chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái của Cosmos.

Các khoản phí mà Cosmos Hub thu thập sẽ trở nên có ý nghĩa nếu nó phát triển thành một trung tâm định tuyến cung cấp một lượng thông tin dồi dào và chính xác cho một hệ sinh thái đã phát triển mạnh mẽ. 

Ngoài ra, Cosmos Hub đang có giá trị staking cao nhất, cộng đồng lớn nhất và đội ngũ nhà phát triển mạnh nhất. Những đặc điểm này sẽ làm cho Cosmos Hub trở thành điểm kết nối IBC được tìm kiếm nhiều nhất và các nâng cấp sắp tới có thể củng cố vị thế của nó trong không gian DeFi.

IBC chỉ là bước khởi đầu

IBC là thành phần đầu tiên trong một loạt các nâng cấp mà các nhà phát triển đã lên kế hoạch trong việc cải thiện các nguyên tắc cơ bản của ATOM (đồng coin gốc của Cosmos) và vai trò của Cosmos Hub trong hệ sinh thái. Những nhà đầu tư stake ATOM đã chấp thuận đề xuất thêm mô-đun thanh khoản vào trung tâm trong lần nâng cấp tiếp theo của mạng lưới Cosmos. Mô-đun này sẽ là phần cơ bản cho Gravity DEX – một sàn giao dịch sử dụng mô hình AMM được thiết kế để chạy trên Cosmos Hub.

Mặc dù Gravity DEX không tiết lộ cụ thể token nào sẽ có sẵn trên nền tảng, nhưng ATOM có khả năng sẽ là một trong những đồng coin được tích hợp trong pool thanh khoản của nó. Ngoài ra, sàn DEX này có thể sẽ cho phép các nhà cung cấp thanh khoản ATOM kiếm được một phần doanh thu từ phí giao dịch. Đáng chú ý là tất cả các khoản phí này sẽ được chuyển trực tiếp đến các nhà phân phối ATOM.

Các nhà phát triển Cosmos cũng sẽ giới thiệu tính năng bảo mật được chia sẻ từ Cosmos Hub. Tính năng này sẽ cho phép các chuỗi xây dựng trên Cosmos SDK lấy nguồn bảo mật từ bộ trình xác thực của Cosmos Hub. 

Mặc dù cơ chế chia sẻ tính năng bảo mật không phải là một khái niệm mới. Nó đã được bắt gặp trong thiết kế và mô hình Tokenomics của Polkadot. Nhưng cách tiếp cận của Cosmos lại khác, nó sẽ sử dụng mô hình lựa chọn dự án để cấp quyền tham gia. Theo đó, các chuỗi liền kề có thể được hưởng lợi từ các tính năng tương tác và bảo mật của Cosmos Hub mặc cho bản chất độc lập của chuỗi đó.

Ở cấp độ cao hơn, thiết kế tính năng bảo mật được chia sẻ của Cosmos sẽ cho phép nhà đầu tư ủy quyền số ATOM của họ. Mục đích của việc này là bảo vệ mạng lưới của các chuỗi riêng lẻ, đổi lại nhà đầu tư sẽ nhận phí giao dịch và phần thưởng. Ngoài ra, việc tăng phần thưởng staking cũng sẽ làm cho chương trình staking trở nên hấp dẫn và thu hút được nhiều người tham gia hơn.

Mặc dù tính năng này vẫn còn trong quá trình hoàn thiện, nhưng không thể phủ nhận được lợi ích chung mà nó mang lại cho Cosmos Hub và các chuỗi lân cận. 

Kết luận

Đội ngũ phát triển của Cosmos đã bỏ ra rất nhiều thời gian nghiên cứu và phát triển mô-đun IBC, với mục tiêu là giúp hệ sinh thái Cosmos phát triển. Mặc dù Cosmos Hub đang phát triển rất tốt, nhưng hành trình phát triển của nó trong tương lai rất có thể bị chững lại nếu như không có IBC. 

Hy vọng với những thông tin mà bài viết cung cấp, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về IBC – một mô-đun không thể thiếu trong việc giúp các chuỗi của hệ Cosmos có thể tương tác với nhau.