Hướng dẫn đơn giản về Web3 stack

Có rất nhiều định nghĩa thường nghĩ về Web3, như một mạng internet phi tập trung, không cần sự cho phép và đáng tin cậy, sử dụng công nghệ blockchain.

Tính năng xác định của Web3 là quyền sở hữu. Trong khi lần lặp lại đầu tiên của internet thương mại (Web1) là chỉ đọc cho hầu hết người dùng và Web2 cho phép người dùng cả đọc và viết trên các nền tảng tập trung (Twitter, Facebook, YouTube…), thì Web3 cho phép người dùng toàn quyền sở hữu nội dung của họ, dữ liệu và nội dung thông qua blockchain.

Trong trường hợp bên thứ ba như Facebook sở hữu danh tính và dữ liệu của bạn trong Web2, danh tính của bạn trong Web3 có thể di chuyển linh hoạt giữa các nền tảng mà dữ liệu của bạn không bị các nhà cung cấp dịch vụ thu thập và kiếm tiền. Mặc dù các ứng dụng Web2 được kiểm soát tập trung, các token trong Web3 cấp cho người dùng quyền giúp quản lý các dịch vụ mà họ sử dụng, đại diện cho một hình thức sở hữu trong chính nền tảng đó.

Với ý nghĩ đó, Web3 stack trông như thế nào?

Web3 stack

Web3 stack vẫn còn non trẻ và phân mảnh, nhưng đã có nhiều đổi mới trong những năm qua. Người ta bắt đầu chú trọng đến nó nhiều hơn. Bây giờ chúng ta hãy cùng tìm hiểu từng lớp từ dưới lên của Web3 stack nhé.

Lớp giao thức (Protocol Layer)

Ở dưới cuối, chúng ta có lớp giao thức. Điều này được tạo thành từ kiến trúc blockchain cơ bản mà trên đó mọi thứ khác được xây dựng.

Bitcoin là cái tên lớn và mặc dù nó không đóng vai trò chính trong Web3 ngày nay, nhưng nó đã đi tiên phong trong việc giúp cho ai đó sở hữu tài sản kỹ thuật số khan hiếm thông qua việc sử dụng mật mã khóa công khai – riêng tư. Sau Bitcoin, là một loạt các nền tảng hợp đồng thông minh Layer 1 như Ethereum, Solana, Avalanche, Cosmos… đóng vai trò là nền tảng cho nhiều ứng dụng Web3 hiện đang được sản xuất.

Bitcoin và Ethereum đều có các giao thức bổ sung được xây dựng trên chúng. Bitcoin có các mạng như Lightning Network (cho thanh toán nhanh và rẻ) và Stacks (cho hợp đồng thông minh), trong số những mạng lưới khác. Để giảm bớt những hạn chế về dung lượng của nó, nhiều giao thức mở rộng Layer 2 đã được xây dựng trên Ethereum.

Với sự gia tăng của nhiều mạng Layer 1 và Layer 2, dẫn đến nhu cầu kết nối giá trị giữa chúng. Các cầu nối xuyên chuỗi đóng vai trò là đường cao tốc, cho phép người dùng di chuyển giá trị từ chuỗi này sang chuỗi khác

Cơ sở hạ tầng/Danh mục ban đầu

Lớp cơ sở hạ tầng nằm trên đầu lớp giao thức và bao gồm các khối xây dựng có thể tương tác, có độ tin cậy cao khi thực hiện một tác vụ cụ thể.

Đây là một lớp dày đặc và đa dạng, với các dự án xây dựng mọi thứ từ phần mềm kiểm toán hợp đồng thông minh, lưu trữ dữ liệu, giao thức truyền thông, nền tảng phân tích dữ liệu, công cụ quản trị DAO, giải pháp nhận dạng, tài chính nguyên thủy…

Ví dụ: Uniswap cho phép hoán đổi một tài sản này cho một tài sản khác. Arweave cho phép dữ liệu được lưu trữ theo cách phi tập trung. Tên miền ENS có thể đóng vai trò là danh tính của người dùng trong thế giới Web3. Người dùng không thể làm được gì nhiều với mỗi ứng dụng độc lập. Tuy nhiên, khi được kết hợp, các danh mục gốc này hoạt động giống như những viên gạch lego mà nhà phát triển Web3 có thể sử dụng để xây dựng một ứng dụng.

Lớp sử dụng (Use case Layer)

Trên cùng các lớp giao thức và cơ sở hạ tầng là lớp sử dụng, nơi tất cả chúng kết hợp lại với nhau.

Hãy tham gia một trò chơi dựa trên blockchain như Axie Infinity, sử dụng token Ethereum và NFT có thể được kết nối với một sidechain thông lượng cao/chi phí thấp được gọi là Ronin. Người chơi thường sử dụng Uniswap để hoán đổi ETH lấy các token cần thiết để chơi trò chơi. 

Tương tự, nền tảng phi tập trung Mirror sử dụng giao thức lưu trữ Arweave để lưu trữ dữ liệu. Trong khi đó, nó thúc đẩy Ethereum để cho phép các nhà xuất bản được thanh toán bằng tiền mã hoá, thường bằng cách chuyển thẳng các token đến địa chỉ ENS của họ.

Bạn sẽ nhận thấy rằng Uniswap xuất hiện cả trong phần cơ sở hạ tầng và phần trường hợp sử dụng. Điều này là do trong khi Uniswap cốt lõi của nó chỉ đơn giản là một loạt các hợp đồng thông minh, thì nó cũng cung cấp một giao diện người dùng có thể tương tác trực tiếp. Nói cách khác, nó đồng thời đóng vai trò là một ứng dụng độc lập dành cho người dùng cũng như cơ sở hạ tầng cho các ứng dụng Web3 khác như Axie Infinity.

Lớp truy cập (Access Layer)

Ở trên cùng của Web3 stack là lớp truy cập – các ứng dụng đóng vai trò là điểm vào cho tất cả các cách thức hoạt động của Web3.

Bạn muốn chơi Axie Infinity hoặc được trả tiền cho nội dung của bạn trên Mirror? Điều đầu tiên bạn cần là một chiếc ví, ví này đóng vai trò là điểm truy cập chính cho hầu hết các ứng dụng Web3. Các onramps Fiat như Moonpay, Wyre hoặc các sàn giao dịch như Coinbase, Binance giúp người dùng giao dịch tiền fiat của họ lấy tiền mã hoá để bắt đầu.

Với một số tiền mã hoá trong ví, người dùng có thể truy cập một công cụ tổng hợp như DappRadar để duyệt qua và kết nối với tất cả các loại ứng dụng Web3 ở một nơi. Các dự án khác như Rabbithole giúp người dùng khám phá và học cách sử dụng các ứng dụng Web3 khác nhau. Ngoài ra còn có các trình tổng hợp như Zapper, Zerion và Debank giúp người dùng theo dõi tất cả các hoạt động và tài sản của họ trên các ứng dụng khác nhau.

Cuối cùng, chúng ta đang tiến gần đến một tương lai, trong đó các nền tảng Web2 nơi các cộng đồng tiền mã hoá đã tập hợp, như Reddit và Twitter, đóng vai trò là điểm khởi đầu cho Web3. Sáng kiến ​​tiền mã hoá được chờ đợi từ lâu của Reddit sẽ cho phép một số cộng đồng mã hóa, thưởng cho người dùng bằng token và NFT có khả năng tham gia tích cực. Twitter đã tự hào về việc tích hợp với Lightning Network của Bitcoin để cho phép người dùng kiếm tiền cho người khác bằng BTC.

Web3 stack không ngừng phát triển

Các giao thức, cơ sở hạ tầng, ứng dụng người dùng và các điểm truy cập có tên ở trên tạo nên thế giới Web3 mới ra đời và tập trung phát triển một mạng internet do người dùng sở hữu. Ngoài quyền sở hữu, sức mạnh của Web3 còn nằm ở tính mô-đun và khả năng tương tác của nó. Về cơ bản, điều này có nghĩa là có vô số cách mà Web3 stack trên có thể được kết hợp để tạo ra các trường hợp sử dụng mới và thú vị. Đây là một tính năng mong đợi sẽ dẫn đến sự bùng nổ của các ứng dụng mới, thay đổi thế giới.