Khai thác tiền mã hóa là gì và nó hoạt động như thế nào?

Khai thác tiền mã hóa là gì?

Khai thác tiền mã hóa đề cập đến quá trình đóng góp tài nguyên xử lý của máy tính để đảm bảo sự đồng thuận của mạng trên một blockchain. Bằng cách tham gia khai thác tiền mã hóa, bạn có thể giúp nền tảng blockchain duy trì hoạt động, tránh các trường hợp spam. Đổi lại, bạn có thể kiếm được phần thưởng tiền mã hóa đáng kể từ việc tham gia khai thác trên các blockchain đó.

Khai thác tiền mã hóa là một quá trình rất cạnh tranh, vì phần thưởng mà miner nhận được rất hấp dẫn. 

Ví dụ: Phần thưởng hiện tại cho việc khai thác một khối trên blockchain Bitcoin (BTC) là 6,25 BTC (hơn 140.000 USD theo giá thị trường hiện tại của đồng coin này). 

Phần thưởng khối của Bitcoin và sự kiện Bitcoin Halving như sau:

Để trở thành người khai thác tiền mã hóa trên nền tảng blockchain, bạn sẽ cần phải có phần cứng khai thác cần thiết. Hiện tại, với tính chất cạnh tranh của khai thác tiền mã hóa, phần cứng tiêu chuẩn được yêu cầu thường là một máy vi mạch tích hợp (ASIC) dành riêng cho ứng dụng, một máy tính mạnh mẽ được thiết kế đặc biệt cho mục đích khai thác. Trên một số chuỗi, GPU mạnh trên PC cũng có thể được sử dụng.

Khai thác tiền mã hóa hoạt động như thế nào?

Có hai loại blockchain chính dựa trên phương pháp xác minh giao dịch được sử dụng, hoặc bằng chứng công việc (PoW) hoặc xác minh bằng chứng cổ phần (PoS). Khai thác là một hoạt động liên quan đến xác minh giao dịch trên các blockchain PoW.

Hai trong các chuỗi PoW được khai thác hàng đầu trên thế giới là Bitcoin và Ethereum.

Chuỗi Proof of Work (PoW)

PoW là một quy trình tính toán được sử dụng để xác thực và thêm các khối giao dịch vào sổ cái hồ sơ vĩnh viễn của blockchain. Trên các blockchain sử dụng phương pháp PoW, các node mạng lưới đặc biệt được gọi là công cụ khai thác đóng gói các giao dịch thành các batche/block và sau đó sử dụng sức mạnh băm của máy tính của họ để cố gắng “giải” một câu đố tính toán sẽ “xác thực” khối. Sau đó, khối đã được xác thực sẽ được thêm vĩnh viễn vào blockchain.

Mặc dù PoW thực sự là một quy trình khá kỹ thuật, nhưng nó có thể dễ dàng hiểu được khi bạn xem xét từng bước thực thi của nó. 

Bước 1: Một giao dịch mới (chưa được xác nhận) được bắt đầu trên mạng lưới.

Ban đầu, tất cả các giao dịch Bitcoin đều nhận được trạng thái giao dịch chưa được xác nhận. Khi hai người dùng giao dịch trên blockchain, ví dụ: một người gửi một số tiền mã hóa cho người kia, một giao dịch mới chưa được xác nhận sẽ được tạo trên mạng lưới. Giao dịch chứa các bản ghi chính, chẳng hạn như địa chỉ người gửi, địa chỉ người nhận và số tiền đã gửi. Giao dịch được phát trên toàn bộ mạng lưới.

Bước 2: Giao dịch chưa được xác nhận đi vào khu vực chờ được gọi là mempool.

Các thợ đào Bitcoin liên tục theo dõi mạng lưới để tìm hoạt động mới. Mỗi người khai thác có một khu vực tạm thời trên máy của họ, nơi các giao dịch chưa được xác nhận sẽ bật lên sau khi xuất hiện trên mạng ở bước 1. Khu vực tạm thời này được gọi là mempool (nhóm bộ nhớ).

Trái với suy nghĩ của nhiều người, không có một mempool nào trên mạng. Mỗi thợ mỏ có mempool của riêng họ. Mempool của hai thợ đào có thể hơi khác nhau, vì mỗi nút được xây dựng khác nhau và nhận các giao dịch chưa được xác thực vào một thời điểm khác nhau, mặc dù theo mặc định, kích thước mempool không được vượt quá 300 MB.

Bước 3: Các thợ đào đóng gói các giao dịch thành các candidate block.

Các thợ đào thường xuyên chọn các giao dịch từ mempool của họ và đóng gói chúng thành cái gọi là “khối ứng cử viên – candidate block”. Trên Bitcoin, khối ứng cử viên trung bình có kích thước khoảng 2MB, phù hợp với khoảng 2.000 giao dịch.

Vì các thợ đào có thể có nội dung mempool hơi khác nhau, thành phần của các khối ứng viên giữa các thợ đào khác nhau cũng sẽ khác nhau.

Chuỗi Proof of Stake (PoS)

PoS là giải pháp thay thế chính cho PoW để xác thực các giao dịch trên blockchain. Với mô hình PoS, không có cuộc chạy đua tính toán chuyên sâu để giải quyết các khối giao dịch. Mỗi khối chưa được xử lý mới trên mạng được phân bổ cho một nút xác thực, người này sẽ xác minh nó và thêm khối vào chuỗi.

Theo mô hình PoS cơ bản nhất, việc phân bổ này cho một node xác thực là ngẫu nhiên và xác suất của trình xác thực nhận được khối tiếp theo để xử lý phụ thuộc trực tiếp vào tỷ lệ tiền mã hóa gốc của chuỗi do node đó nắm giữ hoặc staking.

Ví dụ: Nếu bạn nắm giữ 3% của tất cả các quỹ tiền mã hóa trên mạng lưới, bạn sẽ có cơ hội xác thực khoảng 3% của tất cả các khối.

Không giống như PoW, PoS không yêu cầu chi tiêu năng lượng đáng kể cũng như không làm chậm hoạt động của mạng. Một số blockchain phổ biến sử dụng PoS là Binance Chain (BNB), Cardano (ADA), Solana (SOL), Tron (TRX) và Avalanche (AVAX).

Chuỗi lớn thứ hai thế giới, Ethereum, đang có kế hoạch chuyển từ phiên bản PoW hiện tại sang nền tảng PoS mới vào tháng 09/2022.

Phương pháp khai thác tiền mã hóa

Có ba phương pháp khai thác tiền mã hóa chính để xác thực giao dịch và kiếm phần thưởng tiền mã hóa trong quá trình này:

• Solo mining
• Pooled mining
• Cloud mining

Solo mining

Giống như tên gọi của nó “Solo mining” đòi hỏi bạn tự mua phần cứng khai thác cần thiết, tham gia vào mạng blockchain như một node, tải xuống phần mềm cần thiết và cố gắng khai thác các khối của riêng bạn. Nếu bạn quản lý để khai thác một khối, bạn sẽ nhận được phần thưởng khai thác mà không cần phải chia sẻ nó với bất kỳ người tham gia mạng nào khác.

Mặc dù (về mặt lý thuyết) bạn có thể sử dụng CPU hoặc GPU của PC để khai thác tiền mã hóa, nhưng điều này không còn thực tế hoặc mang lại lợi nhuận, do sự cạnh tranh gay gắt giữa những người khai thác trên hầu hết các chuỗi PoW phổ biến. Để khai thác có lợi nhuận, sự lựa chọn thực tế của bạn chỉ giới hạn ở các máy ASIC.

Trên các chuỗi phổ biến như Bitcoin, việc Solo mining (ngay cả với một máy ASIC mạnh mẽ) có thể là một thách thức do sự cạnh tranh từ các nhóm khai thác. Đây là những nhóm người tham gia mạng lưới tập hợp tài nguyên từ nhiều thợ đào riêng lẻ để thống trị hoạt động khai thác.

Pooled mining

Pooled mining đề cập đến một nhóm lớn các thợ đào riêng lẻ, các tài nguyên máy tính của họ kết hợp lại với nhau để tăng cơ hội giải quyết khối tiếp theo trên chuỗi. Các nhóm khai thác lớn có thể có hàng nghìn cá nhân đóng góp sức mạnh băm.

Khi một khối được giải quyết bởi bất kỳ thành viên nào trong nhóm, phần thưởng khai thác được chia cho tất cả những người tham gia nhóm tỷ lệ với đóng góp sức mạnh băm của họ. Do tổng hợp tài nguyên từ một số lượng lớn máy tính, các nhóm khai thác có cơ hội giải quyết các khối cao hơn đáng kể so với các công cụ khai thác đơn lẻ.

Nếu bạn đang xem xét khai thác Bitcoin hoặc các loại tiền mã hóa phổ biến khác như Dogecoin và Litecoin, bạn nên tham gia một nhóm khai thác tiền mã hóa trực tuyến đủ lớn thay vì cố gắng đi một mình. Một nhóm tốt có thể làm cho việc khai thác Bitcoin của bạn có lợi nhuận ngay cả khi bạn không sở hữu giàn khai thác mạnh nhất. Mặc dù phần thưởng của bạn thu được không cao, nhưng tần suất nhận thưởng sẽ thường xuyên hơn.

Ngược lại, nếu bạn khai thác một mình, phần thưởng của bạn có thể trở nên không thường xuyên, do sự cạnh tranh khốc liệt trên các chuỗi PoW hàng đầu.

Cloud mining

Solo mining và Pooled mining đều yêu cầu bạn sở hữu phần cứng khai thác. Thay vì mua phần cứng, bạn cũng có thể tham gia bằng cách tham gia một nền tảng khai thác trên đám mây. Các nền tảng khai thác trên nền tảng đám mây tính phí người dùng hàng tháng hoặc hàng năm để có cơ hội thuê tài nguyên phần cứng khai thác nội bộ của họ.

Để đổi lấy phí, nền tảng đám mây thay mặt bạn điều hành các hoạt động khai thác trên mạng blockchain. Mọi phần thưởng thu được từ hoạt động khai thác đều được chia sẻ với bạn. Phí bạn trả càng cao, bạn có thể thuê nhiều sức mạnh băm hơn, nên phần thưởng mà bạn nhận được sẽ cao hơn.

Mô hình khai thác trên đám mây trông rất hấp dẫn vì nó giải phóng bạn khỏi yêu cầu sở hữu giàn khai thác. Tuy nhiên, trước khi cam kết, hãy nghiên cứu kỹ mức phí và danh tiếng của các nhà cung cấp dịch vụ khai thác đám mây trên thị trường. Tìm một nhà cung cấp dài hạn đáng tin cậy với mức phí thấp có thể là một nhiệm vụ đầy thách thức trong thị trường ngách này.

Ưu và nhược điểm của khai thác

Ưu điểm của khai thác tiền mã hóa

Lợi thế lớn nhất của khai thác tiền mã hóa chắc chắn là tiềm năng kiếm được phần thưởng tiền mã hóa. Khai thác tiền mã hóa có thể là một quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng, nhưng nó thường được thực hiện theo cách đơn giản, tức là bạn không cần phải tích cực theo dõi những gì đang diễn ra trên mạng lưới.

Theo nghĩa thực tế, bạn chỉ cần giữ cho thiết bị của mình hoạt động trên chế độ tự động. Do đó, khai thác tiền mã hóa có thể là một cách tuyệt vời để kiếm thu nhập thụ động.

Một lợi ích khác của việc khai thác là bạn có cơ hội đóng góp vào việc giữ cho mạng lưới phi tập trung và không bị kiểm soát bởi các thành phần độc hại.

Nhược điểm của khai thác tiền mã hóa

Cùng với những ưu điểm của nó, khai thác tiền mã hóa có những hạn chế và rủi ro nhất định đi kèm với nó. Một trong số đó là sự biến động của lợi nhuận khai thác. Sự cạnh tranh giữa các thợ đào trên các nền tảng PoW hàng đầu là rất khốc liệt, khiến việc khai thác tiền mã hóa trở thành một hoạt động không chắc chắn và dễ biến động về mặt lợi nhuận. Bạn có thể kiếm được lợi nhuận ngày hôm nay, nhưng nếu sự cạnh tranh trên mạng đột ngột tăng đột biến, bạn có thể gặp khó khăn trong việc khai thác vào ngày tiếp theo.

Một nhược điểm khác là chi phí trả trước của thiết bị để tham gia khai thác tiền mã hóa. Các giàn ASIC mạnh mẽ có thể mang lại cho bạn cơ hội tốt để khai thác tiền mã hóa, nhưng chi phí ít nhất là 3.000 USD, cao hơn một chút so với PC thông thường. Bất kể giá bạn phải trả cho giàn khai thác của mình là bao nhiêu, hãy nhớ rằng lợi nhuận sẽ dao động và không có sự đảm bảo lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được trong hoạt động này.

Hơn nữa, bản chất cực kỳ tiêu tốn năng lượng của nó có thể tạo ra các vấn đề về môi trường. Blockchain Bitcoin tiêu thụ nhiều năng lượng hơn mỗi năm so với một quốc gia lớn như Argentina. Bên cạnh việc tiêu tốn nhiều năng lượng, nó còn tác động môi trường trong thế giới thực.

Khai thác tiền mã hóa có hợp pháp không?

Mặc dù tiền mã hóa và giao dịch tiền mã hóa bị một số quốc gia cấm, nhưng rất ít quốc gia trên thế giới đã cấm khai thác tiền mã hóa một cách rõ ràng. Ví dụ nổi tiếng nhất về quốc gia cấm khai thác tiền mã hóa là Trung Quốc. Các nhà chức trách Trung Quốc đã nhiều lần trấn áp hoạt động khai thác ở Cộng hòa Nhân dân. Bất kỳ hình thức hoạt động nào liên quan đến tiền mã hóa, bao gồm cả khai thác, đều là bất hợp pháp ở quốc gia này.

Một quốc gia hiếm hoi khác đã đưa khai thác tiền mã hóa là một việc làm bất hợp pháp, đó là Kosovo. Lệnh cấm phần lớn được thúc đẩy bởi tình trạng thiếu năng lượng ở quốc gia Balkan.

Tại Venezuela khai thác tiền mã hóa là bất hợp pháp, nhưng quốc gia này chỉ cấm các   hoạt động khai thác bắt nguồn từ các khu nhà công cộng thuộc sở hữu nhà nước. Khai thác tiền mã hóa bên ngoài các cơ sở này không phải là bất hợp pháp. Ví dụ: Các cơ sở khai thác tiền mã hóa chuyên dụng được sử dụng trong các cơ sở công nghiệp không bị áp dụng lệnh cấm này.

Trong vài năm qua, Iran đã ban hành lệnh cấm tạm thời trong nhiều tháng đối với việc khai thác tiền mã hóa. Lệnh cấm cuối cùng có hiệu lực đến tháng 3 năm 2022. Tuy nhiên, nói chung, khai thác tiền mã hóa không phải là bất hợp pháp trong nước.

Ngoài các quốc gia ở trên, không có quốc gia nào khác có quy định việc khai thác tiền mã hóa là bất hợp pháp kể từ đầu tháng 8 năm 2022. Ấn Độ và Nga đang xem xét luật có thể hạn chế hầu hết các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa, bao gồm cả khai thác. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa được thông qua thành luật.

Tổng kết

Khai thác tiền mã hóa có thể là một hoạt động tạo nguồn thu nhập thụ động, nếu bạn có thiết bị khai thác mạnh mẽ. Tuy nhiên, đó là một trò chơi đầy biến động với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa những người khai thác trên các blockchain phổ biến. 

Sự cạnh tranh này liên tục nâng điểm chuẩn cho các thông số kỹ thuật phần cứng tối thiểu để thu lợi nhuận. Đối với hầu hết những người muốn thu lợi nhuận từ tiền mã hóa, có thể dễ dàng hơn khi tìm các nguồn thu nhập thụ động từ tiền mã hóa khác hoặc chỉ đơn giản là tham gia vào giao dịch tiền mã hóa.

Do tốc độ và sự kém hiệu quả về năng lượng của quy trình xác thực PoW, hầu hết các blockchain mới đang chọn định dạng PoS. Điều này giới hạn số lượng nền tảng có thể sử dụng khai thác tiền mã hóa. Việc Ethereum sắp chuyển sang PoS cũng là một dấu hiệu cho thấy xác thực PoW và quy trình khai thác liên quan đến nó, đang ngày càng phát triển trong ngành công nghiệp blockchain.