Segregated Witness (SegWit) là gì và lợi ích của nó với Blockchain?

Segregated Witness (SegWit) là một giải pháp lớp 2 được sinh ra để khắc phục một số nhược điểm của mạng lưới Blockchain hiện tại như tốc độ giao dịch hay công suất khối (block). Để hiểu rõ hơn về Segregated Witness, hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết này nhé.

Bài viết sẽ bao gồm một số nội dung chính sau đây:

• Segregated Witness thực chất là gì? Vì lý do gì mà mạng lưới Blockchain hiện tại cần đến sự có mặt của Segregated Witness.
• Những lợi ích mà Segregated Witness mang lại là gì? Và ở góc độ người dùng thông thường, chúng ta sẽ được hưởng lợi gì?

Tổng quan về Segregated Witness (SegWit)

Segregated Witness hay thường được viết tắt là SegWit, có thể dịch nôm na là “nhân chứng tách biệt”.

Bối cảnh hình thành

Trước hết, chúng ta hãy cùng nhau nhìn lại cách thức vận hành của mạng lưới Bitcoin để thấy được một số nhược điểm đã và đang tồn tại cho đến thời điểm này như thế nào nhé. 

• Theo như Whitepaper, mạng Bitcoin xác nhận và tạo ra một khối mới sau mỗi 10 phút. Mỗi khối này đều chứa một lượng giao dịch nhất định đã diễn ra trước đó.
• Vì các giao dịch được chứa trong mỗi khối nên về lý thuyết số lượng giao dịch càng nhiều thì khối càng lớn và ngược lại. Hay nói một cách tổng quan hơn thì kích thước khối ảnh hưởng đến khối lượng giao dịch có thể xác nhận được trong khối đó.
• Với kích thước khối hiện tại của mạng Bitcoin nó có thể xử lý được 7 giao dịch mỗi giây (Transaction per Second – TPS).

Với việc chỉ có thể xử lý khoảng 7 giao dịch mỗi giây như vậy, giao dịch Bitcoin đôi khi có thể mất nhiều thời gian để thực hiện thành công. Hệ lụy dẫn đến việc tốc độ xử lý của mạng này chậm hơn nhiều so với các giải pháp thanh toán và mạng tài chính thông thường với khả năng xử lý hàng ngàn giao dịch mỗi giây.

Hãy tưởng tượng bạn mua 1 cốc cafe và thanh toán bằng Bitcoin. Về lý thuyết, việc thanh toán đó cần phải diễn ra một cách nhanh, gọn, lẹ vì giá trị của cốc cafe khá thấp. Nhưng với tốc độ hiện tại, việc thanh toán này sẽ cần một thời gian nhất định. Điều đó là bất khả thi nếu như áp dụng Bitcoin vào phương thức thanh toán hàng ngày. Vấn đề bây giờ là cần phải tăng tốc độ giao dịch của mạng lưới Bitcoin lên. Và đây chính là lý do cho sự có mặt của Segregated Witness.

Segregated Witness (SegWit) là gì?

Như vậy, về cơ bản thì Segregated Witness là một bản nâng cấp được tạo ra nhằm mục đích tăng khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch của mạng lưới Blockchain. SegWit được phát triển vào năm 2015 bởi nhà phát triển Bitcoin, ông Pieter Wuille, cùng với những người cộng sự phát triển Bitcoin Core.

Câu hỏi đặt ra là Segregated Witness đã làm thế nào để giải quyết được vấn đề mở rộng của mạng lưới Blockchain? Hãy quay trở lại ví dụ phân tích về mạng lưới Bitcoin để thấy cách mà Segregated Witness đã làm nhé. 

Trên thực tế, với mỗi giao dịch trên mạng lưới Bitcoin sẽ bao gồm 2 phần chính là Dữ liệu giao dịch và Chữ ký.

Trong một khối, có bao nhiêu giao dịch sẽ tương đương với có từng đấy Chữ ký. 

Theo đo lường, dữ liệu Chữ ký có thể chiếm tới 65% kích thước khối, 35% còn lại cho Dữ liệu giao dịch.

Như vậy, nếu như có thể tách riêng được phần Chữ ký ra khỏi giao dịch thì có thể tận dụng được 65% kích thước khối kia để chỗ cho các giao dịch khác. Và đây chính là cách mà SegWit đã làm. Nó đơn giản chỉ là sắp xếp lại dữ liệu của mỗi khối nhằm tách riêng phần Chữ ký ra khỏi Dữ liệu giao dịch. Điều này cho phép nhiều giao dịch được lưu trữ trong một khối duy nhất và do đó làm tăng thông lượng giao dịch của mạng.

Mạng Bitcoin là dự án tiền mã hóa đầu tiên sử dụng SegWit, tiếp đến là Litecoin. Quá trình nâng cấp này giúp cải thiện tốc độ giao dịch chung của mạng lưới dẫn đến thời gian chờ được rút ngắn đi đáng kể. Để hiểu hơn về những lợi ích này chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn ở phần tiếp theo nhé.

Những lợi ích mà Segregated Witness (SegWit) mang lại cho mạng lưới

Cải thiện tốc độ giao dịch, tăng công suất lưu trữ khối là các lợi ích chính mà Segregated Witness mang lại.

Tăng tốc độ giao dịch

Hãy hình dung khi mạng lưới sử dụng SegWit, nó sẽ tận dụng được không gian dùng để lưu trữ phần Chữ ký (như đã thảo luận ở trên). Thời gian đào khối vẫn giữ nguyên ở giới hạn 10 phút. Tuy nhiên, vì mỗi khối có thêm không gian để lưu trữ dẫn đến việc nó chứa được nhiều giao dịch hơn. Và khi khối đó được đưa lên Blockchain thì lượng giao dịch di chuyển cũng sẽ nhiều lên. Do đó tỷ lệ TPS mặc nhiên sẽ cao hơn so với trước đây.

Ngoài ra, khi tỷ lệ TPS tăng lên kéo theo phí giao dịch được tối ưu đi rất nhiều. Theo thống kê, trước Segregated Witness, chúng ta phải mất đến hơn 30 USD để thực hiện một giao dịch thành công. Nhưng với SegWit, con số này được tối ưu chỉ còn dưới 1 USD.

Tăng công suất lưu trữ khối

Bản chất của SegWit là việc tách phần Chữ ký ra khỏi Dữ liệu giao dịch. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là dữ liệu đó không được xác thực trước khi đưa lên Blockchain? Thực tế không phải như vậy.

Giả sử A chuyển cho B một số mã hóa nhất định. Để giao dịch chuyển tiền này diễn ra thành công, tiền sẽ được chuyển từ địa chỉ ví công khai của người A sang địa chỉ ví công khai của người B. Để hệ thống xác minh được rằng người A này có tiền và họ đã thực sự chuyển tiền thì người A này phải dùng chữ ký số để xác nhận.

Lúc này, SegWit sẽ tách chữ ký ra khỏi giao dịch và hành động này làm tăng kích thước khối thông thường từ 1 MB lên 4 MB. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là kích thước khối thay đổi từ 1 MB lên 4 MB nhé vì để tăng kích thước khối như vậy thì mạng lưới sẽ cần một bản nâng cấp (gọi là hard fork). Kích thước của khối vẫn giới hạn giữ nguyên ở mức 1 MB nhưng giới hạn kích thước khối hiệu quả là 4 MB. Và điều này có thể tiến hành mà không cần một quá trình hard fork nào xảy ra hết.

Ngoài ra, SegWit giúp đưa ra ý tưởng về trọng lượng khối (block weight). Trọng lượng khối ở đây cũng tương tự như kích thước khối. Nó chưa tất cả dữ liệu bao gồm dữ liệu giao dịch (1 MB) và dữ liệu Chữ ký (tối đa 3 MB).

Khắc phục lỗi sửa đổi giao dịch

Hiện nay, các chữ ký trên mạng lưới Blockchain có thể bị giả mạo. Nếu chữ ký thay đổi, hệ quả là giao dịch của người dùng sẽ bị lỗi và bản thân chúng ta không thể sửa đổi được dữ liệu đó một khi nó được lưu trữ trên Blockchain.

Bằng cách sử dụng SegWit, phần chữ ký được tách biệt riêng hoàn toàn với giao dịch. Nói một cách dễ hiểu là hacker sẽ không biết được chữ ký nào ứng với giao dịch nào để tiến hành giả mạo như trước nữa. Do đó, việc sửa đổi dữ liệu giao dịch gần như là điều không thể.

Một số lưu ý về Segregated Witness (SegWit)

Như mình đã chia sẻ ở bên trên, hiện tại có Bitcoin và Litecoin là hai trong số các mạng lưới Blockchain ứng dụng giao thức SegWit này. Do đó, ở phần tiếp theo này, mình sẽ giúp bạn nhận dạng và sử dụng giao thức SegWit này trên mạng lưới Bitcoin cho hiệu quả nhé.

Thứ nhất, khi bạn chuyển hay rút BTC của mình thông qua mạng lưới Bitcoin SegWit, hãy chắc chắn nền tảng hoặc ví điện tử bạn lựa chọn cũng phải tương ứng hỗ trợ mạng lưới này nhé. Tránh việc một cái sử dụng mạng lưới Bitcoin SegWit, một cái lại là mạng lưới Bitcoin thông thường. Nếu điều này xảy ra, tài sản của bạn sẽ bị mất vĩnh viễn.

Thứ hai, sau khi SegWit được giới thiệu với cộng đồng, các địa chỉ Bitcoin ban đầu được gọi là “Bitcoin Legacy (P2pKH)”. P2PKH là viết tắt của Pay-to-Pubkey Hash, tức là thanh toán cho một băm của khóa công khai của người nhận. Địa chỉ cũ không tương thích với SegWit, nhưng bạn vẫn có thể gửi BTC từ địa chỉ P2PKH đến địa chỉ SegWit mà không gặp bất kỳ sự cố nào. Tuy nhiên, phí trung bình khi gửi từ địa chỉ P2PKH có thể cao hơn so với khi gửi từ địa chỉ SegWit. Các địa chỉ này bắt đầu bằng “1”.

Thứ ba, địa chỉ SegWit hoặc địa chỉ SegWit đặc biệt (P2SH) là những địa chỉ đa mục đích hỗ trợ cả giao dịch không phải SegWit và SegWit. P2SH là viết tắt của Pay-To-Script Hash. Sử dụng P2SH, bạn có thể gửi Bitcoin đến một địa chỉ được bảo mật theo nhiều cách bất thường khác nhau mà không cần biết bất kỳ điều gì về chi tiết cách thiết lập bảo mật. Bạn chỉ cần gửi bitcoin đến địa chỉ P2SH ~ 34 ký tự. Người nhận có thể cần chữ ký của nhiều người để sử dụng số bitcoin này. Các địa chỉ này bắt đầu bằng “3”.

Thứ tư, địa chỉ SegWit gốc (bech32) bắt đầu bằng “bc1”.

Lưu ý: Bạn hãy chú ý để chọn đúng mạng lưới khi chuyển tiền. Trên thực tế, không phải tất cả các ví tiền và sàn giao dịch đều hỗ trợ cả 3 địa chỉ ví kể trên.

Tổng kết

Như vậy về cơ bản thì chúng ta hãy hiểu Segregated Witness (SegWit) là một bản cập nhật giúp giải quyết các hạn chế về tốc độ giao dịch, tần suất lưu trữ khối của mạng lưới Blockchain hiện tại. Mặc dù sự xuất hiện của SegWit làm tăng tốc độ giao dịch của mạng lưới, nhưng so với một số giải pháp Blockchain mới ra đời hiện nay (như Solana) thì nó vẫn còn cách xa. Hi vọng trong tương lai sẽ có những cập nhật hữu ích hơn để mạng lưới Blockchain đến gần hơn với nhu cầu giao dịch hàng ngày.

Trên đây là một số thông tin tổng quan về Segregated Witness. Chúng tôi hy vọng bạn nhận được nhiều giá trị qua bài viết này. Đừng quên chia sẻ nó nếu như bạn thấy hữu ích và hẹn gặp lại bạn ở các bài viết tiếp theo.