Giới thiệu

Cosmos là một loại tiền mã hoá đang trở thành “xương sống” cho khả năng tương tác giữa tất cả các blockchain. Không chỉ vậy, một số loại tiền mã hoá lớn nhất trên thị trường hiện nay vốn được xây dựng bằng cách sử dụng Cosmos SDK như BNB và Terra (Luna).

Đội ngũ

Đội ngũ của Cosmos là một tổ chức phi lợi nhuận của Thụy Sĩ có tên The Interchain Foundation (ICF), đã được thành lập để hỗ trợ sự phát triển của Cosmos. 

Tendermint Inc. là một công ty phần mềm đã được ICF ký hợp đồng để phát triển Cosmos. Tendermint là giao thức đồng thuận sử dụng bằng chứng cổ phần (Proof of Stake) để hỗ trợ cho Cosmos Hub và Cosmos SDK.

IRIS Foundation Ltd. được ICF hỗ trợ để xây dựng IRISnet, Hub Cosmos hỗ trợ giao thức IBC và các ứng dụng doanh nghiệp phân tán.

Các thành viên chính của ICF có thể được nhìn thấy trong hình ảnh bên dưới.

Tendermint Inc. được thành lập vào tháng 01/2014 bởi Nhà khoa học máy tính của Cornell, Jae Kwon. Đây cũng là đồng tác giả của báo cáo chính thức Cosmos vào năm 2016. Năm 2017, Quỹ Interchain được thành lập.

Công nghệ

Thay vì sử dụng nhiều cầu nối để kết nối với tất cả các blockchain, mạng Cosmos sử dụng các Hub. Các Hub là các chuỗi khối Cosmos hoạt động như một điểm duy nhất mà hàng nghìn chuỗi khối có thể kết nối để có khả năng tương tác với các chuỗi khác được kết nối.

Ví dụ: Thay vì tạo cầu nối giữa Ethereum và Bitcoin, cầu nối giữa Ethereum và Polkadot hay cầu nối giữa Polkadot và Polygon, tất cả các chuỗi này cắm vào một Hub duy nhất.

Hub Cosmos chỉ là một trong nhiều Hub trong mạng Cosmos và mặc dù token ATOM của nó bị giới hạn trong việc staking, ATOM được sử dụng để quản lý toàn bộ mạng. Để cho phép tạo ra các blockchain, Jae Kwon đã phát minh ra một cơ chế đồng thuận mới có tên là Tendermint.

Tendermint blockchain được coi là một trong những giao thức an toàn và có khả năng mở rộng cao nhất trong thị trường Crypto. Theo lý thuyết, chúng có thể xử lý lên đến 10.000 giao dịch mỗi giây và tiếp tục hoạt động ngay cả khi 1/3 số nút xác thực ngoại tuyến hoặc cố gắng làm hỏng network. Ngoài ra, Tendermint giúp bạn tạo các blockchain có thể tùy chỉnh, an toàn và có thể mở rộng trong vài tuần thay vì nhiều năm. Đổi lại, các chuỗi Tendermint có giới hạn về số lượng trình xác thực mà họ có thể hỗ trợ. Giới hạn trình xác thực hiện tại cho blockchain Cosmos chỉ là 125, khá tập trung cho một loại tiền điện tử.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai chuỗi Tendermint và các hợp đồng thông minh, Tendermint đã tạo ra Cosmos SDK, một trong những công cụ dành cho nhà phát triển được sử dụng rộng rãi nhất trong toàn bộ không gian tiền mã hoá. Vào thời điểm viết báo cáo này, đã có khoảng 50 blockchain tiền mã hoá dựa trên Tendermint. Bất kỳ blockchain nào dựa trên Tendermint đều có thể tương tác dễ dàng thông qua các Hub Cosmos được đề cập trước đó trong báo cáo này.  

Khả năng tương tác này có thể thực hiện được do giao thức liên blockchain (IBC) của Cosmos. IBC đã được thực hiện từ năm 2017 và được phát hành vào tháng 03/2021.

Các blockchain nổi bật nhất được xây dựng trên Tendermint

Chuỗi thông minh Binance (BSC)

Binance Smart Chain (BSC) là một mạng lưới blockchain được xây dựng trên Tendermint để chạy các ứng dụng dựa trên hợp đồng thông minh. Hơn nữa, BSC cũng triển khai máy ảo Ethereum (EVM), cho phép nó chạy các ứng dụng dựa trên Ethereum như MetaMask.

Nền tảng này nhằm mục đích cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung (DApp) và giúp người dùng quản lý tài sản kỹ thuật số của họ xuyên chuỗi với độ trễ thấp và dung lượng lớn.

Một số DApp phổ biến nhất trên BSC với nhiều người dùng hoạt động hàng ngày nhất có thể được nhìn thấy trong hình ảnh bên dưới.

Chuỗi cộng đồng Kucoin (KCC)

KCC được xây dựng bởi Kucoin và các cộng đồng người hâm mộ của Kucoin. KCC là một blockchain phi tập trung với khả năng tương thích EVM và hiệu suất cao. Nó giải quyết các vấn đề của blockchain truyền thống như hiệu suất chậm/xuống cấp và chi phí cao. Điều này dẫn đến việc người dùng trải nghiệm sự tiện lợi hơn, chi phí thấp hơn và các giao dịch nhanh hơn. 

Một số DApp của KCC có thể được nhìn thấy trong hình ảnh bên dưới.

Terra (LUNA)

Terra nhằm mục đích tạo ra một Stablecoin phi tập trung được gọi là UST. Blockchain của Luna có một hệ thống dual token nghĩa là Stablecoin của Luna được gọi là TerraUST (UST) được đúc bằng cách đốt cháy LUNA và cũng có thể được hoán đổi cho LUNA.

Ví dụ: Nếu giá trị UST vượt quá 1 USD, giá trị tương đương của LUNA sẽ bị đốt cháy, điều này tạo ra nhiều UST hơn, khiến nó trở nên ít giá trị hơn. Trong khi đó, nếu giá UST giảm xuống dưới 1 USD, chúng sẽ được hoán đổi cho LUNA,  do UST có giá trị hơn.

Mối quan hệ này đã được ví như mối quan hệ giữa Mặt trăng và Trái đất, vì chúng dựa vào nhau để ổn định. Việc đốt đồng xu LUNA là điều cần thiết cho động lực này vì nó khuyến khích người dùng bằng cách cung cấp cho LUNA giá trị và sự ổn định UST.

Một số DApp phổ biến nhất trên Luna là Terraswap, Anchor Protocol, Mirror Protocol, Kujira và Orion Money.

THORChain (RUNE)

THORChain được thành lập vào năm 2018 với quan điểm rằng việc sử dụng CEX (sàn giao dịch tập trung) để chuyển token giữa các blockchain khác nhau là thiếu sót. Giao dịch không giám sát (non-custodial), là giải pháp dài hạn và đội ngũ RUNE đã đặt ra để xây dựng một chuỗi khối độc lập, có thể kết nối với các mạng bên ngoài và do đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao chuỗi chéo, hoạt động tương tự như DEX (sàn giao dịch phi tập trung).

DApp phổ biến nhất trong hệ sinh thái RUNE là ThorSwap. Để xem toàn bộ danh sách DApp, bạn có thể tham khảo trang web của họ.

Cronos (CRO)

Cronos trước đây được gọi là chuỗi Crypto.org là chuỗi khối của sàn giao dịch và ví tiền mã hoá nổi tiếng Crypto.com. Nó hoạt động từ tháng 11/2021 và tương thích với EVM, cho phép tạo DApp và NFT.

Một số DApp của nó có thể được nhìn thấy trong hình ảnh bên dưới theo người dùng hoạt động hàng ngày của nó.

Secret Network (SCRT)

Secret Network là blockchain đầu tiên có các hợp đồng thông minh bảo vệ quyền riêng tư. Hợp đồng thông minh là các đoạn mã tự thực thi được quản lý trên một chuỗi khối. Các blockchain thông thường như Ethereum, Solana hoặc Avalanche được public (công khai) theo mặc định. Điều này có nghĩa là tất cả dữ liệu được sử dụng trong các hợp đồng thông minh của họ đều được công khai. Secret Network cải tiến dựa trên các hợp đồng thông minh truyền thống bằng cách hỗ trợ đầu vào được mã hóa, đầu ra được mã hóa và trạng thái mã hóa cho hợp đồng thông minh – bảo mật dữ liệu đối với thông tin nhạy cảm được lưu trữ trên blockchain.

Bạn có thể thấy một số DApp được xây dựng trên Secret Network trên trang web của họ.

Evmos

Evmos là một blockchain trên mạng Cosmos tương thích và tương tác với Ethereum. Các nhà phát triển có quyền truy cập vào tất cả các tính năng của Ethereum. Vì nó được xây dựng dựa trên Cosmos SDK, nên nó sẽ có thể trao đổi giá trị với phần còn lại của hệ sinh thái Cosmos thông qua giao thức truyền thông liên chuỗi khối (IBC).

Evmos đã ra mắt mạng chính của mình vào ngày 02/03/2021, vì vậy, cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có DApp nào được xây dựng.

Osmosis

Không giống như các AMM dựa trên hợp đồng thông minh thông thường, Osmosis được xây dựng bằng cách sử dụng Cosmos SDK. Mục tiêu của Osmosis là giúp các nhà phát triển tùy chỉnh, triển khai AMM trong hệ sinh thái Cosmos và đổi mới trong các pool thanh khoản bằng cách sử dụng các quy trình quản trị của Osmosis và bộ công cụ xây dựng có thể tương tác. OSMO, token gốc của Osmosis, được sử dụng để quản lý và thanh toán phí giao dịch.

Tokenomics

Theo Atomscan, tổng nguồn cung token ATOM là 289 triệu token trong đó có 184 triệu token được stake (khoảng 63,6% nguồn cung). Staking yield (lợi suất) là 15,35% mỗi năm. Tỷ lệ lạm phát hiện tại là 9,77% và thay đổi tùy thuộc vào lượng cung được đầu tư. Càng nhiều token được stake trên toàn bộ mạng, thì càng có nhiều lạm phát. 

Theo trình khám phá Cosmos và Mintscan, có 150 validators hiện đang bảo vệ mạng Cosmos. Quyền biểu quyết được trao cho validator dường như khá tập trung trong 25 validators hàng đầu đang liên quan.

Trong biểu đồ bên dưới, chúng ta có thể thấy tổng khối lượng giao dịch và tổng số giao dịch được thực hiện trong tháng 1 và tháng 2 năm 2022.

Cả hai biểu đồ đều chỉ ra rằng hoạt động mạng đã ổn định trong thời kỳ giá thấp hơn.

Khi nói đến hệ số Nakamoto cho Cosmos (NC), Crosstower cho chúng ta thấy rằng NC cho ATOM bằng 6. Điều này có nghĩa là nếu 6 validator “thông đồng” với nhau và quyết định tấn công mạng thì hệ thống có nguy cơ cao.

Theo danh sách “cá voi” trên Atomscan, việc phân phối token hiện tại của token ATOM là cực kỳ tập trung với top 10 account sở hữu 32,68% tổng nguồn cung và top 20 account sở hữu 44,3% tổng nguồn cung. Atomscan đã đề cập đến việc có hay không một tài khoản là một sàn giao dịch giữ ATOM dự trữ cho người dùng. Nhưng dù sao, việc phân phối token hiện tại rất tập trung với một số chủ sở hữu mà có thể kiểm soát giá tại bất kỳ thời điểm nào.

Biểu đồ hình tròn ở trên cho chúng ta thấy phân phối token ban đầu của Cosmos. Trong vòng hạt giống (seed round), giá của 1 ATOM là 0,025 USD và gọi thành công 300.000 USD, chiếm khoảng 5% nguồn cung. Trong đợt bán chiến lược (strategic sale), giá của 1 ATOM là 0,08 USD và huy động được 1,33 triệu USD, chiếm khoảng 7% nguồn cung.

Việc bán công khai (public sale) đã được thực hiện vào tháng 04/2017 và huy động được khoảng 16 triệu USD với giá 0,10 USD/ATOM.

Hiệu suất

Ưu thế truyền thông và khối lượng (Social dominance & volume) đều di chuyển theo giá của ATOM. Chúng có tương quan chặt chẽ với nhau.

Điều tương tự cũng có thể nói về tỷ lệ người dùng Twitter của ATOM đối với tỷ lệ giá cả.

Hiệu suất giá của ATOM với mức tăng trưởng trong 1 năm, 6 tháng, 3 tháng hầu như nằm trong một mức ổn định so với thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, đã có những cơ hội để tạo ra lợi nhuận trong khung thời gian này.

Hình ảnh bên dưới cho chúng ta thấy hoạt động của nhà phát triển đối với Cosmos SDK. Tính đến hiện tại, dự án đã được 3.481 lượt thích, 1.541 lượt forks, 219 lượt watchers, có 318 contributors, đáng kể là 4.590 issues đưa ra, dự án đã giải quyết 4087 issues… Các hoạt động commit cũng diễn ra đều đặn trong năm qua, đặc biệt là giai đoạn giữa năm 2021.

Kết luận

Có hàng trăm blockchain, nhưng rất ít trong số đó có thể giao tiếp với nhau. Mục tiêu của Cosmos là thay đổi hoàn toàn thực trạng đó bằng cách biến điều này trở thành hiện thực. 

Cosmos (ATOM) là một trong số những nền tảng blockchain phát triển tốt nhất cho tới thời điểm hiện tại. Có thể dễ dàng nhận thấy tiềm năng của Cosmos là vô cùng lớn trong tương lai, đủ khả năng cạnh tranh với các nền tảng khác trên thị trường hiện nay. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quan về dự án Cosmos (ATOM).