DeFi có thể thay thế được mô hình tài chính truyền thống hay không?

Các dịch vụ tài chính hiện là sân chơi của các ngân hàng truyền thống

Trong cuộc sống hẳn mỗi người trong số chúng ta đều ít nhiều một vài lần sử dụng dịch vụ của hệ thống tài chính truyền thống, như ngân hàng chẳng hạn. Đó có thể là việc bạn gửi một khoản tiền tiết kiệm, hoặc vay một khoản tiền từ một ngân hàng/tổ chức tín dụng được cấp phép. Hoặc cũng có thể là việc bạn tham gia vào các chươg trình đầu tư để hưởng lợi ích từ khoản tiền nhàn rỗi bạn hiện có. Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi thứ cũng hoàn hảo như bạn vẫn nghĩ.

Khi mà hầu hết mọi hoạt động của bạn đều cần phải thông qua một ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng trung gian, đôi khi bạn sẽ thấy những rườm rà không đáng có. Bạn sẽ không muốn mất cả tuần trời với hàng tá thủ tục để có thể vay được một khoản tiền từ ngân hàng. Hoặc đôi khi chỉ là bạn không muốn hoặc không tin tưởng vào một đơn vị trung gian có toàn quyền kiểm soát với phần tài sản của bạn. 

Đó không phải lúc nào cũng là lỗi của ngân hàng hay tổ chức tín dụng. Với mô hình truyền thống thì các quy định và kiểm soát của người tiêu dùng dường như là một yếu tố bắt buộc. Đổi lại, nó làm gia tăng một lượng chi phí lớn cho tất cả các ngân hàng bán lẻ. Những thể chế như vậy không thể đổi mới được và nó cần một giải pháp, một hệ thống mở để thay đổi cách thức vận hành hiện tại.

Một cơ hội không thể cưỡng lại

Tài chính phi tập trung (DeFi) đã lật ngược mô hình này, mang đến một thế giới sản phẩm tài chính mới. Nó được xây dựng bằng cách sử dụng các hợp đồng thông mih cho phép người tiêu dùng chuyển đổi giữa tất cả mọi người với nhau chỉ trong vài giây, tất cả chỉ bằng một cú nhấp chuột.

Trên thực tế, DeFi không phải là một mô hình hoàn toàn mới. Về cơ bản nó được xây dựng dựa trên hoạt động và cách thức vận hành của hệ thống tài chính truyền thống. Thay vì người dùng phải đặt niềm tin vào những người điều hành ngân hàng thì trong thế giới tài chính phi tập trung niềm tin này được thiết lập hoàn toàn tự động và không cần đến sự can thiệp của con người.

Các giao thức như Aave, Uniswap và MakerDAO có khả năng kiểm soát trực tiếp các tài sản như USD Coin (USDC), Ether (ETH) và Wrapped Bitcoin (wBTC). Chúng cho phép các sản phẩm tài chính có thể hoạt động 24/7/35 và không cần bất kỳ một nhân viên nào. Nó số hóa hoạt động tài chính truyền thống và biến chúng thành các chương trình tự động.

Tài chính phi tập trung mang đến cho tất cả mọi người cơ hội để cạnh tranh trong thế giới tài chính toàn cầu, nơi từng là thánh địa bất khả xâm phạm của các tập đoàn đa quốc gia với đội ngũ pháp lý hùng hậu. Không chỉ vậy, DeFi còn giảm chi phí chuyển đổi xuống gần như bằng 0. Bất kỳ ai cũng có thể chuyển một khoản tiền từ nền tảng Aave sang Compound sang Uniswap chỉ trong vài phút mà không cần thủ tục giấy tờ rườm rà.

Trên DeFi, dòng vốn có thể dễ dàng tiếp cận đến với các cơ hội đầu tư mang lại lợi nhuận cao. Thay vì gửi tiền tiết kiệm với lãi suất trung bình ở mức 5-7% ( chưa kể trong tình hình như hiện tại, Việt Nam đang có chính sách điều chỉnh lãi suất tiền gửi về 0 ) thì việc nhà đầu tư được hưởng mức lợi tức hàng năm lên đến 15% trên DeFi là một điều mà thị trường tài chính truyền thống khó có thể cạnh tranh được.

Cơ hội đi kèm với mối đe dọa

Tuy nhiên, đổi lại với những cơ hội “béo bở” mà thị trường DeFi đem lại thì chúng ta cũng luôn thấy những rủi ro rình rập, ít nhất là trong giai đoạn đầu sơ khởi này. Cho đến nay, DeFi trên Ethereum đã chứng kiến ​​hơn 285 triệu USD trong các vụ hack, phần thưởng được chia sẻ một cách không công bằng và mạng lưới Ethereum tiếp tục bị tắc nghẽn khiến cho người dùng phải chi trả một khoản phí cao hơn, đi ngược lại hoàn toàn với tiêu chí ban đầu mà nó hướng đến.

Với một mô hình như DeFi, nó sẽ cần thời gian để phát triển và hoàn thiện hơn nữa. Cộng đồng là yếu tố cần thiết cho sự thành công của bất kỳ hệ sinh thái nào. Để giành chiến thắng, một nền tảng phải không bao giờ bị tắc nghẽn, cho dù có bao nhiêu người đang sử dụng nó.

Chúng ta cần một mạng lưới phi tập trung, nơi các nhà phát triển có thể xây dựng nhanh chóng mà không có mối đe dọa thường xuyên về hack, nơi mọi cải tiến sẽ được khen thưởng và nơi quy mô có thể được mở rộng một cách dễ dàng. Chỉ khi những điều này thực sự xảy ra, nó mới đủ điều kiện để thay thế hoàn toàn các ngân hàng bán lẻ hiện tại và phủ sóng rộng khắp sức ảnh hưởng của DeFi ra toàn cầu. Có thể nói, DeFi đang dần dần hoàn thiện mình và hứa hẹn trở thành một làn gió mới trong nền tài chính toàn cầu.