Top các dự án ZK đáng chú ý nhất trong năm 2023 (Phần 1)

Zero-Knowledge Proofs là một loại giao thức mật mã cho phép một bên (Prover) chứng minh với bên khác (Verifier) rằng họ biết một phần thông tin nhất định mà không tiết lộ bất kỳ thông tin nào về nội dung thực của thông tin đó. 

Đối với một blockchain cụ thể ZKP có hai ứng dụng hữu ích: Khả năng mở rộng và quyền riêng tư. Các tính năng của ZKP cho phép các blockchain tiếp cận hiệu suất của các dịch vụ tập trung và vượt quá khả năng bảo mật và quyền riêng tư của chúng, đồng thời duy trì các lợi ích của việc phân quyền. 

Zero-Knowledge Proofs sẽ đóng một vai trò quan trọng trong tương lai của tiền mã hóa và có khả năng là trong tương lai của internet. Chúng cung cấp các giải pháp hoàn toàn vượt trội so với các giải pháp thay thế. 

Hiện tại, thị trường tiền mã hóa có rất nhiều dự án sử dụng công nghệ Zero-Knowledge Proofs chẳng hạn như zkSync, Starkware, Aztec, Immutable X… Chúng ta sẽ cùng nhau điểm qua danh sách 15 dự án ZK nổi bật nhất. Trong phần một của bài viết, chúng ta sẽ thảo luận về nhóm dự án đã phát hành sản phẩm ZK.

Mina Protocol

Mina Protocol được mô tả là một blockchain dung lượng nhẹ nhất thế giới vì kích thước (chỉ 22KB so với kích thước trung bình khoảng 300GB+) của nó được thiết kế duy trì không đổi, kể cả khi có sự tăng trưởng trong quá trình sử dụng. Hơn nữa, giao thức vẫn giữ được cân bằng về an ninh và tính phi tập trung. Ngoài ra, dự án còn áp dụng kết hợp zk-SNARKs và cơ chế Proof-of-Stake nên có khả năng mở rộng tốt. Mina được đầu tư bởi các quỹ lớn như Polychain Capital, Coinbase…

• Token: MINA
• Market Cap: 946,6 triệu USD
• Cung lưu hành: 835 triệu MINA
• Tổng cung: 1 tỷ MINA

Hiện tại đã có hơn 90% nguồn cung MINA được stake. Dự án đã trả gần hết token cho nhà đầu tư và các thành viên đóng góp cốt lõi (45% token). Đợt mở khóa token tiếp theo sẽ diễn ra vào năm 2024 nên trong 2023 sẽ không đối diện áp lực bán mạnh.  

Immutable X

Immutable X là một dự án sử dụng công nghệ Z K Rollups để cải thiện tốc độ xử lý các giao dịch mua, bán và mint NFT được tạo ra từ nền tảng blockchain của Ethereum. Nhờ vào công nghệ ZK Rollups, Immutable X xử lý được khoảng 9.000 giao dịch mỗi giây, đặc biệt là không tốn phí gas đối với giao dịch trên mạng ngang hàng (P2P). Chính vì những điều này mà Immutable X được xem là một giải pháp hoàn hảo cho các giao dịch NFT hiện nay.

Immutable X sở hữu nhiều game Web3 tiêu biểu như Illuvium Universe, Kongregate… Dự án còn là một NFT Marketplace của GameStop – một Studio Game hàng đầu trên thế giới.

• Token: IMX
• Market Cap: 840 triệu USD
• Cung lưu hành: 793,7 triệu IMX
• Tổng cung: 2 tỷ IMX

Trong thời gian sắp tới, token IMX sẽ unlock khá nhiều vì thế trong năm 2023 sẽ có áp lực bán đối với token này. Một trong những nâng cấp lớn của Immutable X trong năm 2023 là hợp tác với StarkNet phát hành nền tảng Cross-Rollup NFT Liquidity.

Dusk Network

Dusk Network là nền tảng layer 1 ứng dụng cộng nghệ Zero-Knowledge Proofs, được gọi là PlonKup nhằm bảo vệ dữ liệu. Dự án cung cấp dịch vụ chủ yếu cho các doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu lưu trữ dữ liệu.

• Token: DUSK
• Market Cap: 91 triệu USD
• Cung lưu hành: 413,8 triệu DUSK
• Tổng cung: 500 triệu DUSK
• Cung tối đa: 1 tỷ DUSK

Loopring

Loopring là một nền tảng Layer 2 được xây dựng trên Ethereum với công nghệ Zero-Knowledge Proofs. Dự án được tạo ra nhằm mục đích giúp các sàn giao dịch phi tập trung trở nên tối ưu hơn. Với sự tăng trưởng không ngừng về nhu cầu sử dụng sàn DEX để giao dịch, thì Loopring có thể hưởng lợi từ cả hai xu hướng DEX và ZK trong tương lai.

• Token: LRC
• Market Cap: 535,7 triệu USD
• Cung lưu hành: 1,2 tỷ LRC
• Tổng cung: 1,3 tỷ LRC

Trong tương lai gần, LRC Staking sẽ được triển khai trên Loorpring L2. Đây là một trong những tính năng giúp giảm nguồn cung lưu hành, đồng thời đảm bảo mạng lưới hoạt động trơn tru và an toàn hơn.

MUTE

MUTE là sàn AMM DEX, Farming và Bond được xây dựng trên Ethereum và zkSync. MUTE đang cho testnet trên mạng thử nghiệm của zkSync 2.0. MUTE dự kiến ra mắt mainnet cùng thời điểm với zkSync 2.0.

• Token: MUTE
• Market Cap: 48,6 triệu USD
• Cung lưu hành: 40 triệu MUTE
• Tổng cung: 40 triệu MUTE

MUTE có vốn hóa khá thấp nên khi dòng tiền đổ vào các dự án ZK thì MUTE đã có mức tăng tốt nhất khoảng 300%.

Metis

Metis là giải pháp Layer 2 ứng dụng công nghệ Optimistic Rollups, được phát triển dành cho Ethereum. Dự án Metis được dẫn dắt phát triển bởi mẹ của Vitalik Buterin – nhà sáng lập Ethereum.

• Token: METIS
• Market Cap: 154,3 triệu USD
• Cung lưu hành: 4,3 triệu METIS
• Tổng cung: 5,41 triệu METIS
• Cung tối đa: 10 triệu METIS

TVL của hệ sinh thái Metis tăng hơn 50% kể từ đầu năm 2023, sau khi phát hành cầu nối cross-chain sang Ethereum. Những dự án hàng đầu trong hệ sinh thái Metis gồm có Hermes Protocol, Hummus Exchange, Tethys Finance… 

Syscoin

Syscoin là một nền tảng blockchain Layer 1 sử dụng cơ chế đồng thuận PoW kết hợp với Merge Mining, cung cấp các tính năng và sản phẩm như bảo mật phát hành token, DEX, giấy chứng nhận kỹ thuật số… Syscoin sử dụng cấu trúc dual-layer của một phiên bản điều chỉnh từ EVM và công nghệ ZKP được gọi là NEVM để tăng khả năng mở rộng của mạng lưới.

• Token: SYS
• Market Cap: 147,9 triệu
• Cung lưu hành: 703 triệu SYS
• Tổng cung: 753,5 triệu SYS

Layer 2 rollups Syscoin – Rollux dự kiến sẽ được mainnet trong năm 2023, sau khi đã trải qua nhiều lần thử nghiệm.

Tổng kết

Như vậy, đội ngũ Coinvn vừa giới thiệu cho bạn top 7 dự án ZK đã phát hành token đáng chú ý nhất năm 2023. Việc áp dụng zk-SNARK cho hệ thống xác thực Binance PoR, đã tạo nên một làn sóng FOMO các dự án ZK vừa qua. Hiện tại, cơn sốt này đã hạ nhiệt, tuy nhiên với những động thái gần đây của zkSync đã làm dấy lên tin đồn rằng dự án sắp ra mắt token. Nếu đây là sự thật, thì trong tương lai xu hướng này sẽ bùng nổ một lần nữa. Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu 6 dự án ZK chưa phát hành token đáng theo dõi trong năm nay.