Impermanent Loss là gì? Làm cách nào để giảm bớt tác động của nó?

Tài chính phi tập trung (DeFi) đã giới thiệu đến chúng ta các cơ hội tạo thu nhập thụ động mới dưới hình thức khai thác thanh khoản và canh tác năng suất (Yield farming). Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn phải xem liệu những điều này có mang lại lợi nhuận tốt hơn trong dài hạn so với chiến lược mua và giữ truyền thống hay không, nơi tiền của bạn vẫn nhàn rỗi nhưng có thể tăng giá trị vào một ngày nào đó.

Lĩnh vực DeFi đã gây ra một cuộc cách mạng trong không gian tiền mã hoá, với cái gọi là “Mùa hè DeFi” vào giữa năm 2020 được khởi chạy bằng cách chạy token COMP đáng kinh ngạc của Compound. Mùa hè này, DeFi đã mở khóa lợi nhuận APY điên cuồng cho DeFi Degens, những người đã sử dụng tài sản tiền mã hoá của họ mà không sợ hãi để theo đuổi lợi suất cao nhất dưới hình thức staking và khuyến khích khai thác thanh khoản.

Trong khi nhiều người thành công và kiếm được lợi nhuận tăng gấp nhiều lần thì những người “đến muộn” không thể tránh khỏi việc rugpull, bị hack…

Trong khi các APY đã đi xuống, DeFi vẫn đang trên đà phát triển vào năm 2022, sau khi chứng kiến ​​sự hồi sinh lành mạnh kể từ đợt suy giảm ngắn vào năm 2021. Tuy nhiên, một vấn đề liên quan đến thị trường vẫn đang khiến các nhà đầu tư đau đầu.

Các nhà đầu tư hiểu biết có thể gửi tài sản của họ vào các nhóm thanh khoản được lưu trữ trên các sàn giao dịch DeFi để kiếm được lợi nhuận. Tuy nhiên, những nhà đầu tư này – còn được gọi là nhà cung cấp thanh khoản – đôi khi sẽ gặp phải “mất mát vô thường”, được cho là nhược điểm lớn nhất của DeFi ngoài việc bị hack và rugpull.

Bài viết này sẽ giải thích sự mất mát vô thường xảy ra như thế nào, ý nghĩa thực sự của nó và những gì nó thực sự cần để tránh điều này xảy ra.

Nền tảng DeFi hoạt động như thế nào?

Trước khi đi vào chi tiết cụ thể của tổn thất vô thường, điều quan trọng trước tiên là phải hiểu cách các sàn giao dịch, nhóm thanh khoản, các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) và các thành phần quan trọng khác hoạt động cùng nhau.

Không giống như các sàn giao dịch giám sát như Binance chịu chi phí cung cấp thanh khoản cho các nhà giao dịch, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) dựa vào các quỹ tổng hợp – được gọi là nhóm thanh khoản – để tạo điều kiện cho các giao dịch.

Các nhóm thanh khoản bao gồm các cặp tài sản tiền mã hoá có thể giao dịch, chẳng hạn như ETH-USDT, ETH-BUSD và ETH-DAI trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Chúng được thiết kế để giữ giá trị ngang nhau của các cặp giao dịch, vì vậy nếu bạn gửi ETH trị giá 200 USD vào một cặp, bạn cũng sẽ cần gửi cặp tài sản trị giá 200 USD của nó để trở thành nhà cung cấp thanh khoản.

Các nhà tạo lập thị trường tự động (Automated Market Makers – AMM)

Giao dịch trên DEX được tạo điều kiện thuận lợi bởi các nhà tạo lập thị trường tự động, là các công cụ cho phép giao dịch tự động tiền mã hoá theo cách permissionless, sử dụng các nhóm thanh khoản thay vì các nhà tạo lập thị trường và người mua trong một thiết lập sổ lệnh truyền thống. Bạn có thể coi chúng như một công cụ giao dịch cho DEX.

Trong khi người dùng AMM cung cấp tính thanh khoản cho các nhóm, giá của tiền mã hóa thực sự được đặt theo một công thức toán học, có thể thay đổi tùy thuộc vào AMM.

Khai thác thanh khoản

Khái niệm khai thác thanh khoản tồn tại vì AMM cần khuyến khích người dùng gửi thanh khoản vào các nhóm để những người khác có thể giao dịch. Do đó, người dùng mạng gửi tài sản vào quỹ thanh khoản sẽ được thưởng tương ứng dựa trên giá trị tiền gửi của họ.

Phần thưởng cũng có thể bao gồm token của nhà cung cấp thanh khoản (token LP), có thể được staking lại để có thêm phần thưởng và có thể dùng làm bằng chứng cho thấy người dùng đã cung cấp tính thanh khoản cho nhóm.

Khai thác thanh khoản thường là một tình huống đôi bên cùng có lợi cho tất cả những người tham gia DeFi. Vì các nhà giao dịch có thể tận hưởng đủ thanh khoản, trong khi các nhà cung cấp thanh khoản kiếm được lợi nhuận từ tiền gửi của họ. Tuy nhiên, khai thác thanh khoản không phải không có rủi ro.

Một trong những nguy cơ lớn nhất của khai thác thanh khoản là khai thác DeFi có thể tiêu hao tiền của bạn.

Impermanent Loss (IL) là gì?

IL xảy ra khi tổng giá trị của tất cả các khoản nắm giữ tiền mã hoá được nhà cung cấp thanh khoản ký gửi vào một nhóm bắt đầu, khác với tổng giá trị khi gửi lần đầu tiên.

Để minh họa điều này rõ hơn, đây là một ví dụ.

Giả sử bạn gửi một lượng ETH và USDT bằng nhau vào nhóm thanh khoản ETH-USDT.

Giá trị của cặp tiền phải được cân bằng theo yêu cầu của hệ thống, vì điều này đảm bảo việc định giá chính xác. Hãy nhớ rằng, các sàn giao dịch DeFi không dựa vào các thị trường bên ngoài đặt giá để định giá mã thông báo.

Bây giờ, giả sử giá ETH tăng trên các sàn giao dịch khác. Một loại nhà giao dịch cụ thể sẽ gọi là “nhà kinh doanh chênh lệch giá”, sẽ coi đây là cơ hội để kiếm lợi nhuận nhanh chóng.

Sau đó, một số nhà kinh doanh chênh lệch giá sẽ mua ETH giá rẻ từ DEX và bán nó trên các sàn giao dịch khác với giá cao hơn.

Càng nhiều nhà kinh doanh chênh lệch giá mua ETH từ nhóm thanh khoản ETH-USDT, giá của nó càng cao. Nhưng các nhà kinh doanh chênh lệch giá sẽ lặp lại quy trình mua ETH giá rẻ từ nhóm, cung cấp cho nó nhiều USDT hơn và sau đó bán ETH trên các sàn giao dịch khác cho đến khi giá cân bằng.

Trong trường hợp này, lợi nhuận mà các nhà kinh doanh chênh lệch giá kiếm được sẽ phụ thuộc vào chi phí của các nhà cung cấp thanh khoản, những người về mặt kỹ thuật hiện sở hữu ít ETH hơn so với khoản tiền gửi ban đầu của họ.

Impermanent Loss có thực sự là một mất mát?

Không có câu trả lời hoàn toàn đúng ở đây, vì nó sẽ phụ thuộc vào cách bạn nhìn nhận nó. Về mặt kỹ thuật, ngay cả khi bạn xảy ra mất mát vô thường, bạn vẫn nên thuần dương với một số lợi nhuận đến từ phần thưởng LP và phí giao dịch.

“Khoản lỗ” được đề cập đến thực sự là thu nhập tiềm năng của bạn nếu bạn vừa thực hiện phương pháp HODL đối với tiền mã hoá của mình.

Ví dụ: Giả sử Bob đã gửi 1 ETH và 5.000 token giả định được gọi là EBOB (giả sử 1 ETH = 1 EBOB tại thời điểm gửi tiền). Ngoài ra, giả sử nhóm có tổng cộng 10 ETH và 50.000 EBOB, với Bob sở hữu 10% cổ phần của nhóm trị giá 10.000 USD.

Điều gì sẽ xảy ra nếu giá ETH tăng gấp đôi lên 10.000 EBOB trong một tháng? Những người kinh doanh chênh lệch giá sẽ thực hiện công việc của họ và Bob sẽ nhận được đúng 10.000 USD mà anh ta đã gửi ban đầu vào nhóm, chỉ lần này là 0,5 ETH và 5.000 EBOB do giá ETH thay đổi.

Nếu Bob rút tiền của mình, anh ta sẽ kiếm được một số tiền nhờ phần thưởng thanh khoản. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu anh ta chỉ giữ 1 ETH và 5.000 EBOB của mình thay vì khai thác thanh khoản? Nó sẽ tăng lên 15.000 USD, lợi nhuận 50% trong một tháng, điều này rất khó xảy ra với phần thưởng khai thác thanh khoản.

Bạn có coi đây là một mất mát không? Câu trả lời sẽ là chủ quan và nó sẽ phụ thuộc vào khả năng chịu đựng rủi ro của một người.

Làm thế nào để giảm hoặc loại bỏ IL?

Kiếm phần thưởng thụ động từ phí hoa hồng giao dịch có thể giống như một cách chắc chắn để giúp bạn kiếm tiền. Tuy nhiên, mất mát vô thường là một kết quả có thể xảy ra mà bạn nên chuẩn bị.

Dưới đây là một số cách bạn có thể làm để khắc phục sự mất mát vô thường.

Di chuyển một cách thận trọng

Nếu bạn không “nhạy” về cách thị trường hoạt động hoặc mức độ mất mát vô thường có thể ảnh hưởng đến kế hoạch của bạn như thế nào, trước tiên hãy bắt đầu với số tiền nhỏ. Điều cực kỳ quan trọng là phải tham gia vào việc khai thác thanh khoản với sự thận trọng giống như bất kỳ chiến lược giao dịch tiền mã hoá nào khác. Tất cả đều phụ thuộc vào việc thực hiện thẩm định của bạn.

Lưu ý rằng tổn thất vô thường ít xảy ra hơn trong một thị trường đi ngang.

Chọn Stablecoin Asset Pools

Nếu khả năng chấp nhận rủi ro của bạn không cao lắm, bạn có thể chọn các cặp Stablecoin như DAI-USDT, USDT-DAI và UST-USDC để tránh bị mất hoàn toàn. Tất cả các coin này đều được gắn với đồng đô la Mỹ, vì vậy chúng sẽ không biến động giống như các tài sản tiền mã hoá khác.

Tuy nhiên, bạn nên chấp nhận rằng ít rủi ro hơn đồng nghĩa với ít phần thưởng hơn và bạn có thể sẽ không kiếm được số tiền khủng so với các nhóm rủi ro cao.

One-Sided Asset Pools

Như đã đề cập trong ví dụ trước, tái cân bằng trong thanh khoản của một sàn giao dịch góp phần gây ra tổn thất vô thường. Khi chọn một nhóm để khai thác thanh khoản, hãy xem xét các nhóm tài sản một phía, đó là những nhóm chỉ yêu cầu một mã thông báo. Một ví dụ về điều này là nhóm “Bánh mì” trong BakerySwap. Một lần nữa, vì có rất ít rủi ro liên quan ở đây, phần thưởng không cao.

Chọn các Liquidity Pools không đồng đều

Các nền tảng như Bancor và Balancer cung cấp các nhóm linh hoạt không yêu cầu tỷ lệ mã thông báo 50/50 để đưa ra mức giá chính xác của tài sản được hỗ trợ. Một số trong số họ cung cấp các tỷ lệ như 80/20, 60/40 hoặc các biến thể khác.

Ví dụ: Nhóm 80/20 của LINK/ETH sẽ hỗ trợ các nhà cung cấp thanh khoản chống lại sự leo thang nhanh chóng của LINK vì họ hầu như chỉ tiếp xúc với LINK (80% nhóm). Tuy nhiên, nếu ETH tăng đột ngột so với LINK, thì tổn thất vô thường sẽ lớn hơn. Tuy nhiên, điều đó khó có thể xảy ra trong thời gian dài hơn, vì vốn hóa thị trường của ETH là các đơn đặt hàng có cường độ cao hơn LINK rồi.

Mặc dù những tỷ lệ này có thể giảm thiểu tác động của Impermanent Loss, nhưng chúng cũng có thể phản tác dụng và gây ra tổn thất lớn.

Khai thác thanh khoản có xứng đáng mặc dù có IL hay không?

Thị trường tiền mã hoá luôn hỗn loạn hơn các thị trường truyền thống, với sự biến động điên cuồng của nó góp phần dẫn đến nguy cơ mất mát vô thường. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là khai thác thanh khoản không phải là một nỗ lực xứng đáng và có tiềm năng sinh lợi, vì nhiều nhà đầu tư có nhiều khả năng kiếm được thu nhập thụ động đáng kể theo cách này. Bạn chỉ cần thực hiện thẩm định và lập kế hoạch tốt như với bất kỳ khoản đầu tư nào.

Lập kế hoạch cho các quyết định tài chính của bạn dựa trên “khẩu vị” rủi ro của bạn. Mặc dù có một số bất đồng về tầm quan trọng của tổn thất vô thường, nhưng đó là một hiện tượng đáng lưu ý khi bạn phân bổ danh mục đầu tư của mình.