So sánh chi tiết về 2 nền tảng Aptos và Sui

Aptos và Sui là gì?

Aptos và Sui đều là các blockchain Layer 1 mới, hay còn được gọi là nền tảng hợp đồng thông minh. Điều này có nghĩa là cả hai nền tảng đều là cơ sở hạ tầng để các Dapp (Decentralized App) xây dựng trên chúng, tương tự như trên Ethereum, Solana, Avalanche, Fantom…

Cả Sui và Aptos đều sử dụng ngôn ngữ lập trình Move – đây là ngôn ngữ được phát triển cho blockchain Diem. Trong khi Aptos tiếp tục sử dụng ngôn ngữ Move nguyên bản, Sui đã chuyển sang phiên bản “Sui Move” của riêng họ. 

Diem, trước đó Diem được biết đến dưới tên gọi “Libra”, là một dự án blockchain được hỗ trợ bởi Meta (Facebook). Meta đã thử nghiệm một ví có tên Novi nhưng cuối cùng đã bán dự án cho ngân hàng tiền mã hóa Silvergate vào tháng 01/2022.

Kể từ thời điểm đó, các nhà lập trình đã ngừng phát triển Diem, nhưng ngôn ngữ lập trình Move và máy ảo Move VM vẫn được sử dụng để phát triển các dự án khác, điển hình là Aptos và Sui.

Move là một ngôn ngữ rất an toàn và hiệu quả giúp các nhà phát triển tránh được nhiều lỗi mã hóa có thể dẫn đến việc khai thác (hack). Move VM là một giải pháp thay thế cho EVM – một môi trường an toàn để chạy các hợp đồng thông minh.

Trái ngược với Diem – mạng lưới blockchain được cho phép (permissioned blockchain), Sui và Aptos là mạng lưới phân cấp và không được cho phép, bất kỳ ai cũng có thể tham gia với tư cách là người xác thực (Validator).

Đội ngũ phát triển và nhà đầu tư

Aptos

Chuỗi khối Aptos do Aptos Labs sáng lập, được dẫn dắt bởi hai cựu Giám đốc điều hành của Diem: 

Mo Shaikh – một chuyên gia kỳ cựu về mở rộng quy mô doanh nghiệp. Ông đã lãnh đạo bộ phận quan hệ đối tác chiến lược tại Novi (Meta). Mo Shaikh từng phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos.

Avery Ching, CTO – cựu kỹ sư phần mềm chính tại Novi, Meta và Yahoo. 

Vào tháng 7 năm 2022, Aptos đã huy động được 150 triệu USD từ các nhà đầu tư như FTX Ventures, a16z (Andreessen Horowitz), Jump Crypto và Multicoin Capital. Trước đó, Aptos đã thu được 200 triệu USD từ vòng tài trợ diễn ra vào tháng 3 do a16z và Multicoin dẫn đầu, cùng với Tiger Capital, Katie Haun…

Sui

Sui được phát triển bởi Mysten Labs, có trụ sở tại California. Các nhân vật quan trọng trong nhóm bao gồm bốn cựu thành viên nhóm Meta:

Evan Cheng, CEO – cựu Giám đốc R&D tại Novi và Giám đốc Kỹ thuật tại Meta.

Adeniyi Abiodun, CPO – trước đây là Trưởng nhóm phát triển sản phẩm tại Novi, Trưởng phòng sản phẩm tại Vmware.

Sam Blackshear, CTO – trước đây là Kỹ sư chính tại Novi.

George Danezis là giáo sư về Kỹ thuật bảo mật và quyền riêng tư tại Đại học College London và là cựu nhà khoa học nghiên cứu tại Novi.

Mysten Labs được hỗ trợ bởi Andreessen Horowitz (a16z), Redpoint, Coinbase Ventures và Electric Capital… Vào tháng 12 năm 2021, Mysten Labs đã thu hút được 36 triệu USD trong vòng tài trợ Series A. Kể từ tháng 8 năm 2022, công ty đang cố gắng huy động thêm 200 triệu USD trong vòng Series B.

Sơ lược về Aptos và Sui

Kiến trúc và sự đồng thuận

AptosBFT: Một mô hình đồng thuận dựa trên HotStuff

Đồng thuận là một cơ chế cho phép các nút blockchain (trình xác thực) đi đến thỏa thuận về tính hợp lệ của các giao dịch và khối. Cốt lõi của cả Aptos và Sui sử dụng cơ chế đồng thuận được gọi là BFT (Byzantine Fault Tolerance). 

Aptos dựa trên phiên bản nâng cao của sự đồng thuận BFT được gọi là HotStuff. Nó đã được Diem sửa đổi để tạo ra DiemBFT, Aptos đã cải tiến cơ chế này và sửa tên thành AptosBFT. Cơ chế này có các đặc điểm sau: 

• Trong HotStuff sẽ có một người lãnh đạo đề xuất một khối mới và những validator còn lại sẽ bỏ phiếu cho đề xuất đó.
• Vì tất cả validator đều giao tiếp với người lãnh đạo, nên tổng số tin nhắn được gửi đi trong mỗi vòng thấp hơn nhiều so với mô hình mà các validator sẽ trực tiếp giao tiếp với nhau.
• Khi mọi người đều đồng ý rằng khối mới tạo ra hoàn toàn hợp lệ, thì nó sẽ được xác thực. Tính hoàn thiện nhanh chóng này là một lợi thế chính của Aptos so với các blockchain như BNB Chain.
• Người lãnh đạo sẽ được đổi mới theo mỗi vòng bỏ phiếu. Người lãnh đạo mới sẽ được chọn theo cách ngẫu nhiên và có thể xác minh được.
• Người lãnh đạo có thể làm việc trên nhiều khối cùng một lúc (một khối trong giai đoạn Pre-commit, một khối khác trong giai đoạn cam kết…). Điều này được gọi là pipelining.

Block-STM: Công cụ thực thi song song của Aptos

Block-STM, trong đó STM là viết tắt của “Software Transactional Memory”, là một hệ thống do Aptos tạo ra có thể xử lý hớn 160.000 giao dịch mỗi giây. Đầu tiên các giao dịch được các nút thực hiện song song và chỉ sau đó mới được xác thực. Nếu có sự cố ở giai đoạn này, các giao dịch sẽ bị hủy bỏ và người dùng phải thực hiện lại.

Block-STM cũng xác định sự phụ thuộc giữa các giao dịch, vì vậy nếu một hoạt động không thể được xác thực, những hoạt động phụ thuộc vào nó cũng sẽ được thực thi lại. Cuối cùng, khi tất cả các xung đột đã được giải quyết, tất cả các giao dịch trong một khối được cam kết với nhau trong chuỗi khối chính.

Tất cả các giao dịch diễn ra trên Aptos sẽ không cần thực hiện theo tuần tự hoặc xác định trước các yếu tố phụ thuộc giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian và tài nguyên. Công cụ thực thi song song của Aptos cũng có khả năng mở rộng quy mô tốt hơn, giúp hiện thực hóa mục tiêu của Aptos là trở thành blockchain Layer 1 tốt nhất.

Sui: Loại bỏ sự đồng thuận đối với các giao dịch đơn giản

Sui thực hiện một bước đi triệt để, loại bỏ hoàn toàn sự đồng thuận cho nhiều giao dịch. Việc chuyển token đơn giản của chủ sở hữu đến một địa chỉ khác mà không có bất kỳ giao dịch nào khác phụ thuộc vào chúng, được xác nhận gần như ngay lập tức. Người gửi cần truyền thông tin giao dịch, thu thập phiếu bầu của validator để nhận được chứng chỉ hợp lệ.

Tuy nhiên, Sui sử dụng đồng thuận BFT truyền thống hơn cho các giao dịch phức tạp hơn liên quan đến các đối tượng được chia sẻ (tài sản có thể được sửa đổi bởi nhiều chủ sở hữu). Điều này áp dụng đối với các trường hợp cần nhiều tương tác với hợp đồng thông minh.

Cách tiếp cận này làm cho Sui trở thành blockchain Layer 1 dành cho các trường hợp sử dụng cụ thể mà trong đó Dapp tạo ra số lượng lớn các giao dịch đơn giản, được xác thực với độ trễ thấp và ít quan tâm đến phân quyền. 

Giống như Aptos, Sui cũng sẽ thực thi song song các giao dịch đơn giản mà không cần phụ thuộc. Tuy nhiên, khi các hoạt động phức tạp hơn được diễn ra trên Sui, thì chúng sẽ được thực hiện theo tuần tự đã xác định sẵn.

Hiệu suất

Aptos: 130.000 TPS và xác thực dưới 1 giây

Cả hai blockchain Sui và Aptos đều cực kỳ mạnh mẽ với tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng và có thể mở rộng. Aptos có thể xử lý 130.000 TPS, kết quả này đạt được trong quá trình kiểm tra tốc độ. Block-STM của Aptos đóng một vai trò quan trọng, giúp con số này tăng lên 160.000 TPS

Tuy nhiên, đối với người dùng cuối, con số TPS trên lý thuyết không quan trọng bằng việc giao dịch của họ được hoàn tất trong bao lâu. Trên Aptos, giao dịch của người dùng được xử lý trong vòng chưa đầy một giây, trong khi trên Solana là 6 giây.

Sui: TPS “không giới hạn” và xác thực gần như tức thì

Sui tuyên bố TPS của họ là “vô hạn”, khi tải mạng tăng lên, các node của Sui kết hợp với node phụ để tạo một mạng nhỏ và thực hiện nhiều giao dịch hơn. 

Trong một thử nghiệm gần đây, một node duy nhất chạy trên Macbook Pro với bộ vi xử lý 8 lõi đã xử lý 120.000 giao dịch mỗi giây. Tuy nhiên, kết quả phụ thuộc nhiều vào loại giao dịch. Trong thử nghiệm này, một người dùng đã gửi token đến 100 địa chỉ (tài khoản) khác nhau bằng một chữ ký. Khi thực hiện chuyển lần lượt các giao dịch đến một người nhận duy nhất, thì cùng một node chỉ Sui chỉ có thể thực thi 20.000 TPS. Việc mở rộng quy mô theo chiều ngang của Sui là nhờ vào mô hình đồng thuận của nó, trong đó các giao dịch đơn giản không yêu cầu sự đồng thuận của các node trên toàn cầu.

Về khía cạnh này, Sui và Aptos có thời gian xử lý giao dịch gần như tương tự nhau. 

Ví và các ứng dụng Dapp của blockchain Sui và Aptos

Mặc dù Aptos và Sui vẫn đang trong giai đoạn DevNet kể từ tháng 8 năm 2022, bạn đã có thể dùng thử một số Dapp.

Hệ sinh thái Aptos

Ví

Pontem Wallet là ví lưu trữ dành cho Aptos, được tạo bởi Pontem Network. Nó vừa được thêm vào Chrome Web Store, trong khi người dùng các trình duyệt khác có thể tải xuống tiện ích mở rộng ví dưới dạng “.zip” từ GitHub.

Điều làm cho Pontem Wallet thực sự đặc biệt là nó có thể tích hợp trực tiếp các tính năng DeFi khác nhau. 

Ví dụ: Thay vì liên kết ví với DEX, bạn sẽ có thể hoán đổi token trực tiếp trong ví. Trong tương lai gần, dự án cũng đang xem xét bổ sung các tính năng như tích hợp Liquid Staking.

Ngoài Pontem Wallet, chúng ta nên kể đến hai ví nữa: Martian và Poorcha. Cả hai đều có sẵn dưới dạng tiện ích mở rộng của Chrome và cho phép bạn nhận token thử nghiệm và gửi chúng đến các địa chỉ DevNet khác. Martian đang phát triển tính năng đúc NFT, Poorcha đang phát triển một ứng dụng dành cho thiết bị di động.

DEX/AMM

AMM đầu tiên cho chuỗi khối Aptos cũng được xây dựng bởi Pontem Network. Nó được gọi là Liquidswap và đã hoạt động trên DevNet. Bạn có thể kết nối với DEX bằng Pontem Wallet và thực hiện một vài giao dịch hoán đổi với APTOS, BTC và USDT mà không gặp bất kỳ rủi ro nào.

NFT và NFT Marketplace trên Aptos

NFT Marketplace trên Aptos là Topaz, Aptos Name Service. Hiện tại có hơn 20 bộ sưu tập NFT đang trên mạng thử nghiệm Aptos. Chúng được niêm yết trên Topaz, thị trường NFT này được tích hợp với ví Martian và đang có kế hoạch phát hành launchpad.

Bộ sưu tập NFT nổi bật nhất là Aptos Names – một dự án cung cấp địa chỉ miền cho không gian metaverse trên Aptos.

Cho vay và đi vay trên Aptos

Vial là giao thức cho vay đầu tiên trên Aptos, lãi suất được xác định theo thuật toán dựa trên tỷ lệ cung và cầu trong các pool. Bạn có thể cho vay hoặc mượn APTOS, wrapped BTC hoặc USDC, tất cả token này đều có trên testnet. APY cho vay hiện tại là 8% và lãi suất vay là 10% mỗi năm.

Dapp dành cho Sui 

Vào tháng 7, Sui đã ra mắt tiện ích mở rộng ví của riêng mình cho Chrome. Bạn có thể tạo địa chỉ Sui, gửi token testnet và NFT hoặc kết nối với Dapp demo đúc NFT trên ví này. 

Tính đến thời điểm viết bài, Sui vẫn chưa công khai chi tiết các AMM, thị trường NFT, giao thức cho vay hoặc các Dapp khác được xây dựng trên blockchain này.

Token Aptos và Sui

Kể từ tháng 8 năm 2022, Aptos và Sui vẫn chưa công bố token và bạn không thể mua hoặc nhận token của họ ở bất kỳ đâu. Các token tương ứng sẽ được phát hành sau khi mạng chính của hai chuỗi hoạt động, nhưng hiện tại không có thông tin về việc bán token, phân bổ, trao đổi… trên bất kỳ sàn giao dịch nào. Ngay cả những người tham gia Aptos Incentivized Testnet, những người đã kiếm được phần thưởng của họ, cũng sẽ phải đợi khởi chạy mainnet mới có thể nhận chúng.

Tuy nhiên, bạn có thể nhận token thử nghiệm miễn phí để tham gia testnet của các Dapp trên cả hai blockchain này. Bạn cần lưu ý rằng các token thử nghiệm không có bất kỳ giá trị thực nào. Bạn không thể bán hoặc chuyển chúng ra khỏi mạng thử nghiệm.