Phân tích on-chain Bitcoin (tuần 17, 2022): Phe bò đã đầu hàng hay chưa?

Lợi suất (yield) và khối lượng giao dịch trên thị trường phái sinh của Bitcoin tiếp tục bị đè nén, dẫn đến sự sụt giảm tổng thể của nguồn vốn. Tuy nhiên, khối lượng giao dịch trên chuỗi vẫn không thay đổi nhiều. Nhìn chung thì các xu hướng cơ bản trong trung và dài hạn đang dần được hình thành.

Trong tuần qua, khối lượng giao dịch của Bitcoin tiếp tục bị đè nén, giá vẫn bị ràng buộc dao động trong phạm vi tích lũy từ ​​38.000 USD đến 42.000 USD. Giá BTC tiếp tục giảm sau khi chạm mức cao nhất là 42.893 USD, đã rơi về mức thấp là khoảng 38.729 USD.

Việc BTC dao động trong phạm vi giá từ 38.000 USD đến 42.000 USD trong gần ba tháng qua, đã khiến thị trường tương lai (Futures market) ghi nhận mức lợi suất (yield) tương đối thấp, khối lượng giao dịch cũng giảm đáng kể. 

Bên cạnh đó, khối lượng giao dịch trên chuỗi không có gì thay đổi, mặc cho các giao dịch trên thị trường đang có xu hướng ngày càng tăng cao về mặt giá trị. Đồng thời, thị trường cũng đang đối mặt với sự sụt giảm vĩ mô về khối lượng liên quan đến dòng tiền nạp vào và rút khỏi sàn.

Trong khuôn khổ bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào một số chi tiết nhỏ bên trong bức tranh tổng thể của thị trường tiền mã hóa nói chung và Bitcoin nói riêng, bao gồm:

Thứ nhất, khối lượng giao dịch bị nén, độ biến động ngụ ý (Implied volatility) trong thị trường quyền chọn thấp và lợi suất cơ sở (basis yield) luân chuyển liên tục ở mức dưới 3% trên thị trường tương lai. Tất cả dữ liệu này đều cho thấy các nhà đầu tư có xu hướng rút vốn ra khỏi thị trường tiền mã hóa và Bitcoin để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn ở những thị trường tài chính khác.

Thứ hai, mặc dù lợi suất cơ sở giảm, nhưng sự thống trị của thị trường tương lai vẫn tiếp tục phát triển. Điều này chứng minh được đây là một thị trường giao dịch có sử dụng đòn bẩy được nhiều nhà đầu tư ưa thích.

Thứ ba, mặc dù khối lượng giao dịch trên chuỗi đang giảm dần, nhưng các giao dịch có giá trị lớn (hơn 10 triệu USD) ngày càng tăng.

Thứ tư, khối lượng dòng tiền nạp vào/rút khỏi sàn và tổng khối lượng giao dịch có sự phân kỳ. Điều này báo hiệu trong thời gian sắp tới sẽ có sự thay đổi liên quan đến nhu cầu sử dụng mạng lưới và xu hướng giá của BTC.

Sự thống trị của các hợp đồng tương lai vĩnh cửu đang gia tăng

Trong khoảng 5 năm qua, thị trường phái sinh của Bitcoin đã phát triển và trưởng thành với nhiều bước nhảy vọt. Vào năm 2017, thị trường phái sinh của Bitcoin chỉ chiếm một thị phần rất nhỏ trong thị trường tiền mã hóa.

Giờ đây, nó đã trở thành một sân chơi không thể thiếu đối với các trader, cũng như đã có được một vị thế nhất định trong lĩnh vực tiền mã hóa. 

Tuy nhiên, tổng khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai đã suy giảm kể từ tháng 01/2021. Trong nửa đầu năm 2021, khối lượng giao dịch trong thị trường này ghi nhận từ 70 tỷ USD đến 80 tỷ USD mỗi ngày.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, khối lượng giao dịch giảm hơn 59%, hiện ở mức 30,7 tỷ USD mỗi ngày. Đáng chú ý là trong tháng 10/2021 đến tháng 11/2021, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai cũng không ghi nhận mức tăng, ngay cả khi giá BTC ghi nhận mức ATH.

Lãi suất mở (Open interest) trên thị trường tương lai cũng thấp hơn đáng kể so với thời điểm giá BTC đạt ATH, hiện đang dao động quanh mức 15 tỷ đô USD, với tỷ lệ chênh lệch 2:1 giữa hợp đồng tương lai vĩnh cửu và hợp đồng kỳ hạn. 

Mức lãi suất mở ở thời điểm hiện tại tương tự như các mức ghi nhận trước đó trong khoảng từ tháng 05/2021 đến tháng 09/2021. Tuy nhiên, nó vẫn thấp hơn 36,8% so với mức đỉnh 22,5 tỷ USD, được thiết lập vào tháng 04/2021 và tháng 11/2021.

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu đang ngày càng trở thành công cụ giao dịch được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng. Điều này được thể hiện rõ trong biểu đồ dưới đây:

• Màu xanh lam thể hiện khối lượng giao dịch hoán đổi vĩnh cửu chiếm một thị phần rất lớn trong thị trường phái sinh là 92,4%. Con số này đã vượt qua mức thống trị là 75%, được ghi nhận vào tháng 12/2020, khi giá BTC vượt qua mức ATH trước đó, khoảng 20.000 USD.
• Màu hồng đại diện cho mức lãi suất mở tương lai, đã tăng từ 50% lên hơn 66%, kể từ tháng 12/2020 đến thời điểm hiện tại.

Tỷ lệ đòn bẩy hợp đồng tương lai vẫn nằm trong cấu trúc xu hướng tăng. Nhu cầu triển khai vốn ưu đãi vào thị trường hoán đổi vĩnh cửu ngày càng tăng, tuy nhiên nhu cầu đó đối với hợp đồng tương lai bị chững lại.

Lãi suất mở hiện tại trong các giao dịch hoán đổi vĩnh cửu tương đương với 1,3% vốn hóa thị trường của Bitcoin và đang trên hành trình đạt đến mức ATH (All Time High) mới.

Tuy nhiên, tỷ lệ đòn bẩy tổng hợp cho tất cả các thị trường tương lai đã ghi nhận mức giảm trong hai tuần qua. Cụ thể, nó đã giảm từ mức 2,1% được ghi nhận vào đầu tháng 04/2022, xuống còn 1,9% ở thời điểm hiện tại.

Mặt khác, sự luân chuyển của nguồn vốn và đòn bẩy tổng thể ghi nhận mức tăng cao, khi các hợp đồng tương lai bắt đầu đáo hạn, tạo ra sự sụt giảm ròng về đòn bẩy tổng thể.

Lợi suất và sự biến động tiếp tục bị đè nén

Tỷ lệ đòn bẩy giảm trên toàn thị trường tương lai, thế nhưng các giao dịch hoán đổi vĩnh cửu ghi nhận mức đòn bẩy ngày càng tăng. Điều này cho thấy rằng một lượng vốn đang có xu hướng rút khỏi thị trường tiền mã hóa nói chung và Bitcoin nói riêng. 

Nếu chúng ta nhìn vào tỷ lệ tài trợ (Funding rate) của các giao dịch hoán đổi vĩnh cửu, chúng ta có thể thấy rằng ​​lợi suất khả dụng trong năm 2022 rất thấp và dao động trong biên độ rất hẹp. Điều này hoàn toàn trái ngược với các giai đoạn Bitcoin tăng/giảm giá trong năm 2021.

Nếu chúng ta xác định tỷ lệ tài trợ vĩnh cửu hàng năm và so sánh nó với tỷ lệ ghi nhận 3 tháng/1 lần trong các hợp đồng tương lai, thì chúng ta có thể biết được lý do tại sao dòng tiền lại rời khỏi thị trường, đặc biệt là thị phần của Bitcoin.

Lợi suất có sẵn trên thị trường tương lai đã giảm xuống mức dưới 3%. Con số này không cao hơn lợi suất có sẵn từ trái phiếu kho bạc của Mỹ (2,9%) và thấp hơn đáng kể so với mức lạm phát gần đây của Mỹ là 8,5%. 

Bên cạnh đó, khối lượng giao dịch giảm và tổng lãi suất mở ghi nhận mức thấp là dấu hiệu của việc dòng tiền rời khỏi thị trường phái sinh của Bitcoin để tìm kiếm các cơ hội tạo lợi nhuận cao và rủi ro tiềm ẩn thấp hơn.

Chúng ta cũng có thể thấy rằng thị trường quyền chọn đang bị định giá trong phạm vi mức độ biến động ngụ ý (Implied volatility) tương đối thấp, phá vỡ mức 60% trong vài tuần qua. 

Bên cạnh đó, khi xem xét biểu đồ dưới đây, có rất ít trường hợp trong năm qua mà độ biến động ngụ ý ở mức thấp như thế này. Và hầu hết các trường hợp đó đều nằm trong phạm vi giá trị tích lũy.

Với sự biến động ngụ ý thấp trong thị trường quyền chọn, cho chúng ta thấy những người bán khống quyền chọn cũng đang có lợi suất cơ sở rất thấp.

Chúng ta cũng có thể thấy sự thay đổi chung trong tâm lý và quản lý rủi ro thông qua tỷ lệ Put-to-Call. Đồng thời, nó cũng liên quan đến cả khối lượng giao dịch quyền chọn (màu xanh) và lãi suất mở (màu hồng). 

Trong năm 2021, nhu cầu về quyền chọn mua chiếm ưu thế hơn, nhưng chỉ kéo dài đến tháng 09/2021, dường như tâm lý lạc quan đã giảm bớt. Đầu năm 2022, nhu cầu về quyền chọn bán tăng cao, khi nhiều phân tích cho thấy thị trường sẽ rơi vào giai đoạn giảm giá.

Sự khác biệt về khối lượng giao dịch trên chuỗi

Mỗi ngày, mạng lưới Bitcoin xử lý các giao dịch có tổng giá trị từ 5,5 tỷ USD đến 7 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này thấp hơn khoảng 40% so với mức 9,5 tỷ USD đến 11 tỷ USD được thấy ở các đỉnh của thị trường tăng giá.

Nhìn chung thì khối lượng các giao dịch chuyển nhượng ở thời điểm hiện tại vẫn cao hơn đáng kể so với mức 2 tỷ USD mỗi ngày, được ghi nhận trong suốt năm 2019 và 2020.

Điều này cho thấy có sự gia tăng trong việc sử dụng mạng lưới Bitcoin để thực hiện các giao dịch chuyển nhượng.

Biểu đồ dưới đây cho thấy sự tăng trưởng về quy mô giá trị giao dịch lên đến 10 triệu USD (màu xanh ngọc bích). Trước tháng 10/2020, các giao dịch có quy mô lớn hầu như không chiếm quá 10% tổng khối lượng giao dịch chuyển nhượng trong một ngày, tuy nhiên hiện tại nó đã tăng lên mức 40%.

Khối lượng chuyển tiền trong và ngoài sàn giao dịch luôn chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng thể các luồng giao dịch. Nó còn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá xu hướng của thị trường.

Biểu đồ bên dưới thể hiện tổng khối lượng do các thực thể điều chỉnh (màu xanh lam), so với dòng tiền nạp lên sàn (màu xanh lá cây) và dòng tiền rút khỏi sàn (màu đỏ), tất cả đều tính theo giá trị USD.

Thứ nhất, chúng ta có thể thấy dòng tiền nạp lên sàn và dòng tiền rút khỏi sàn có quy mô khá giống nhau. Tổng dòng tiền trên sàn hiện chiếm khoảng 2,1 tỷ USD mỗi ngày.

Trong đó, dòng tiền rút khỏi sàn là 1,1 tỷ USD mỗi ngày, nó có phần chiếm ưu thế hơn khi dòng tiền nạp lên sàn chỉ có 1 tỷ USD mỗi ngày.

Thứ hai, khi xem xét tỷ lệ giữa tổng dòng tiền trên sàn và tổng khối lượng chuyển tiền ở thời điểm hiện tại và quá khứ, chúng ta sẽ thấy được một số điểm chú ý như sau:

• Đặc biệt kể từ năm 2016, khối lượng giao dịch trên chuỗi liên quan đến dòng tiền nạp lên sàn/rút khỏi sàn thường tăng trong các giai đoạn đầu cơ và tăng giá. Điều này có thể dễ dàng thấy được trong 2 đợt tăng giá vào giai đoạn năm 2016 – năm 2017 và tháng 07/2019 – tháng 05/2021.
• Ngược lại, trong các thị trường gấu ở những giai đoạn sau, chẳng hạn như năm 2018 – năm 2019 và từ cuối tháng 11/2021 trở về sau, tỷ trọng của các hoạt động liên quan đến sàn giao dịch thường ghi nhận mức giảm.

Khối lượng giao dịch chuyển tiền lên sàn và rút khỏi sàn hiện chiếm khoảng 32% tổng giá trị đã được thanh toán và con số này tương đối thấp.

Điều này cho thấy có một sự chuyển đổi dần từ việc đầu cơ thuần túy, sang thực hiện các giao dịch OTC hoặc tích lũy tài sản…

Ngoài ra, chúng ta có thể quan sát về khối lượng giao dịch tổng hợp và lập mô hình định giá cơ bản, thông qua một phương pháp được đề xuất bởi Willy Woo – một nhà phân tích dữ liệu on-chain Bitcoin hàng đầu. 

Cụ thể, mô hình giá NVT sẽ lấy tỷ lệ trung bình của NVT trong 2 năm và nhân nó với khối lượng giao dịch ở thời điểm hiện tại. Kết quả của mô hình này sẽ thiết lập một mức định giá dự kiến dựa trên nhu cầu sử dụng mạng lưới Bitcoin để thực hiện các giao dịch.

Động lượng trong khoảng thời gian 28 ngày (màu xanh lục) và 90 ngày (màu hồng) được dùng để thiết lập các tín hiệu nhanh và chậm trên mô hình giá NVT. Chúng hiện đang định giá Bitcoin từ 32.500 USD đến 36.100 USD. 

Đáng chú ý là cả hai đều bắt đầu chạm đáy và có dấu hiệu đảo ngược xu hướng hiện tại. Đồng thời, đường động lượng 28 ngày (màu xanh lục) đã cắt lên và giao động trên đường động lượng 90 ngày (màu hồng), cho thấy một dấu hiệu tích cực.

Khi xem xét lại lịch sử, những dấu hiệu giao nhau như vậy thường là các tín hiệu trung và dài hạn mang tính tích lũy để tạo một xu hướng mới.

Tóm tắt và kết luận

Thị trường phái sinh của Bitcoin đã thu hút được nhiều trader hơn trong những năm gần đây và hiện đang tiếp tục phát triển. 

Với những phân tích trên, chúng ta cũng đã thấy một sự thay đổi rõ rệt trong các hợp đồng tương lai đáo hạn và cũng như sự phát triển của thị trường hoán đổi vĩnh cửu.

Trong suốt 12 tháng qua, khối lượng giao dịch, sự biến động ngụ ý và lợi suất cơ sở giảm xuống mức tương đối thấp. Điều này cho thấy các nhà đầu tư có xu hướng rút vốn ra khỏi thị trường tiền mã hóa và Bitcoin để tìm kiếm cơ hội tạo lợi nhuận cao hơn ở những thị trường tài chính khác.

Mặc dù, khối lượng giao dịch trên chuỗi không thay đổi nhiều, nhưng quy mô về giá trị của các giao dịch ngày càng tăng. Các giao dịch lớn hơn 10 triệu USD chiếm 40% tổng khối lượng giao dịch thực hiện trên mạng lưới. Bên cạnh đó, sự thống trị của dòng tiền và dòng tiền đầu cơ dường như đang suy giảm.

Định giá dự kiến của mô hình giá NVT vẫn nằm trong vùng giá trị tương đối thấp. Tuy nhiên, phe bò vẫn chưa có động thái đẩy giá BTC. Mô hình này dường như đã bắt đầu chạm đáy và có dấu hiệu đảo chiều. Đây có thể là một xu hướng đáng để theo dõi trong những tuần tới.

Thông qua những dữ liệu on-chain được đề cập trong bài viết này, hy vọng bạn đọc đã có được một cái nhìn tổng quan về thị trường tiền mã hóa nói chung và Bitcoin nói riêng. Từ đó, bạn đọc có thể tự đưa ra nhận định, cũng như chiến lược đầu tư cho bản thân.