Sự cố của Solend: Quản trị là khó, nhưng kiểm soát rủi ro là vấn đề cơ bản

Solend – giao thức cho vay lớn nhất trên Solana, đã thông qua đề xuất quản trị vào ngày 20/06 để tiếp quản tài sản thế chấp của cá voi nhằm tránh thanh lý. Một đề xuất mới đã được đề xuất và được thông qua để làm mất hiệu lực của đề xuất tiếp quản tài sản của cá voi trong cùng ngày. 

Sau đó, vào ngày 21 tháng 6, một đề xuất thứ ba được đề xuất và chấp thuận để thay đổi một số thông số cho vay và áp đặt giới hạn cho vay đối với giao thức. Cả ba đề xuất quản trị thú vị này đánh dấu 3 đề xuất đầu tiên từng được đề xuất cho Solend sau khi giao thức hoạt động trên mainnet vào tháng 08/2021. 

Với trường hợp này của Solend, nhiều chuyên gia cho rằng giao thức đang lạm dụng quyền hạn và làm mất đi sự phi tập trung vốn có của một dự án DeFi. Chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ về hàm ý của sự việc này trong bài viết dưới đây.

Solend – giao thức cho vay hàng đầu trên Solona

Giao thức cho vay, DEX và stablecoin là ba trụ cột của nền tảng blockchain. Solend là giao thức cho vay giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh thái của Solona. Solend khá giống với giao thức cho vay như Aave và Compound, người dùng có thể gửi token có nguồn gốc từ Solana và các loại stablecoin như USDC và USDT.

Tình trạng cung ứng và vay nợ (tính đến ngày 20/06):

• Tổng cung:  437 triệu USD, trong đó giá trị của SOL là 193 triệu USD (44%) và  USDC là 121 triệu USD (28%).

• Tổng số tiền vay:  186 triệu USD, trong đó giá trị của USDC là 121 triệu USD (65%), USDT là 18 triệu USD (10%) và  SOL là 40 triệu USD (21%).

Từ dữ liệu trên, chúng ta có thể thấy phần lớn nguồn cung (tức là tiền gửi) là SOL và phần lớn tài sản vay là stablecoin. Như vậy, chúng ta có thể kết luận rằng hoạt động cho vay chính của Solend là thế chấp token gốc của Solana (SOL) và cho vay các stablecoin bao gồm USDC và USDT.

Mở đầu sự việc

Vào ngày 19/06, nhóm dự án đã đưa ra một đề xuất trên website quản trị của Solend để bỏ phiếu. Đề xuất nhằm trao cho nhóm dự án Solend quyền tiếp quản tài khoản thế chấp của cá voi và tránh việc thanh lý trực tuyến và tự thực hiện việc thanh lý tại quầy.

Cá voi này đã thế chấp một số tiền khổng lồ  SOL rồi vay USDC và USDT, có vẻ như họ đã không xem xét việc trả nợ và để lại SOL được tự động thanh lý khi giá SOL bị cuốn theo vòng xoáy của thị trường giảm.

Trên thực tế, cách làm này vẫn đúng và không có gì bất thường. Cũng giống như một khoản vay có thế chấp thông thường, chẳng hạn như một khoản thế chấp tài sản. Giả sử bạn vay 1 triệu USD đối với tài sản thế chấp trị giá 1,5 triệu USD, nhưng thị trường bất động sản đột ngột sụp đổ, tài sản của bạn bây giờ chỉ có giá trị 0,5 triệu USD. Trong trường hợp này, bạn sẽ để ngân hàng tịch thu tài sản, thay vì hoàn trả khoản vay 1 triệu USD trước đó. Về phía ngân hàng, họ sẽ gánh khoản nợ khó đòi.

Đây chính xác là vấn đề mà Solend phải đối mặt. Có thể bot thanh lý không thể thanh lý một số lượng lớn SOL như vậy trên thị trường mở. Giá của SOL sẽ tiếp tục giảm do việc thanh lý và để lại nợ xấu cho giao thức. Vì vậy, nhóm nghiên cứu muốn trực tiếp tiếp quản tài sản thế chấp và tìm một người mua OTC để thanh lý tài sản thế chấp thông qua một thỏa thuận riêng để không ảnh hưởng đến giá thị trường mở.

Cá voi lớn cỡ nào?

Việc giao thức trực tiếp tiếp quản một vị trí thế của tài sản thế chấp chắc chắn là một đề xuất gây tranh cãi. Nhưng nhóm Solend dường như không có lựa chọn nào khác, nếu không, họ sẽ gánh một khoản nợ xấu rất lớn và tất cả những người gửi tiền khác sẽ bị lỗ. Đề xuất quản trị này đã gây ra nhiều cuộc thảo luận và chỉ trích dữ dội, nhưng bây giờ chúng ta hãy chỉ tập trung phân tích vị thế của cá voi. Vì đây sẽ là nguyên nhân gốc rễ của vấn đề này.

Cá voi đã gửi 5,7 triệu SOL  trị giá 179 triệu USD (tại thời điểm xảy ra sự việc), chiếm 95% tổng số SOL được gửi và 25% của tất cả số tiền đã gửi. Sau đó, vay 108 triệu  USDC và USDT, hơn 88% số tiền đã vay của USDC và hơn 50% tổng số tiền đã vay.

Để dễ hình dung, chúng ta sẽ ví giao thức cho vay là một ngân hàng. Hãy tưởng tượng 25% tổng số tiền gửi của ngân hàng đến từ một khách hàng duy nhất và 50% tổng khoản vay được mở rộng cho cùng một khách hàng. Thêm vào đó, khoản vay được thế chấp bằng một tài sản duy nhất. Điều này cho thấy khách hàng và tài sản duy nhất này quyết định sự tồn tại của ngân hàng. 

Vị thế lớn này không nên tồn tại ngay từ đầu, điều này cho thấy sự thiếu kiểm soát rủi ro đối với giao thức Solend. Đứng trước sự việc đó, đội ngũ Solend không có nhiều lựa chọn. Tiếp quản tài sản thế chấp của cá voi và thanh lý OTC có thể tránh được nợ xấu và cứu những người gửi tiền khác. Cộng đồng cũng sẽ đồng ý với biện pháp khẩn cấp này nếu thực sự có một cộng đồng cho những người nắm giữ token.

Đề xuất đã được thông qua và 87% phiếu bầu đến từ một địa chỉ duy nhất… Điều này đã chứng minh được Solend không có cộng đồng thực sự.

Sau đó, trước sự chỉ trích từ hầu hết mọi người trong ngành, nhóm đã đề xuất hủy bỏ đề xuất vừa được thông qua và tìm một cách khác trong lúc thị trường phục hồi. Điều này giúp đội ngũ Solend có thêm thời gian để soạn thảo một kế hoạch khác. Đề xuất mới làm mất hiệu lực đề xuất cuối cùng cũng đã được thông qua. 

Đề xuất quản trị lần thứ 3

Nhóm phát triển đã đưa ra một đề xuất quản trị thứ 3 để áp dụng giới hạn khoản vay cho mỗi tài khoản là 50 triệu USD. Bất kỳ khoản nợ nào trên giới hạn này sẽ đủ điều kiện để thanh lý, bất kể giá trị tài sản thế chấp. Một số thay đổi yếu tố thanh lý khác cũng được đưa vào đề xuất này. Mục đích của đề xuất này là thanh lý dần vị thế của cá voi thông qua điều chỉnh tham số thay vì trực tiếp nắm quyền kiểm soát vị thế.

Đội ngũ của Solend đã liên hệ với cá voi và cuối cùng thì nó đã hoàn trả một phần khoản vay USDC. Khoản nợ chưa thanh toán đã giảm từ 108 triệu USD xuống 72 triệu USD và loại bỏ một số tài sản thế chấp SOL từ 5,7 triệu xuống 4 triệu. Điều này giảm thiểu rủi ro mà giao thức Solend phải đối mặt ở một mức độ nào đó. Và nhóm Solend đang tích cực phối hợp với cá voi để vạch ra kế hoạch giảm thiểu rủi ro cho cả giao thức và người dùng.

Kết luận

Toàn bộ vấn đề này là một ví dụ về việc thiếu quản lý rủi ro và kiểm soát nghiêm ngặt của một dự án DeFi. Do đó, việc thiếu quản lý rủi ro dẫn đến sự lộn xộn trong các vấn đề quản trị. 

Thông qua sự việc trên, chúng ta với vai trò là nhà đầu tư nên hiểu rằng quản trị phi tập trung là một trong những yếu tố rất khó có thể áp dụng được. Bên cạnh đó, lĩnh vực này vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và trước đây vẫn chưa có dự án nào thành công. Tuy nhiên, quản lý rủi ro, chẳng hạn như rủi ro tập trung, không phải là một chủ đề mới và đã có những phương pháp được áp dụng rộng rãi trong ngành tài chính. Quản lý rủi ro tốt hơn có thể giúp tránh tất cả các vấn đề nghiêm trọng khác.