DeFi Options Vaults là gì? Tổng quan về hệ sinh thái Options Protocol

Bối cảnh ra đời của DeFi Options Vaults 

Đầu năm 2022, thị trường tiền mã hóa đã có một khởi đầu không mấy suôn sẻ, khi toàn bộ vốn hóa thị trường tiền mã hóa giảm 11% trong tuần đầu tiên của năm. Top 100 đồng coin/token hàng đầu của DeFi cũng giảm đáng kể ở mức 12%. 

Tuy nhiên, có một mảnh ghép trong DeFi hoạt động rất sôi nổi vào năm 2022 chính là quyền chọn. Các giao thức quyền chọn đã có một sự tăng trưởng vượt trội hơn hẳn so với giá trị vốn hóa thị trường, với mức tăng 66% vào đầu năm 2022.

Điểm xuất phát của các giao thức quyền chọn khác hoàn toàn so với các giao thức DeFi khác. Trên thực tế, các giao thức quyền chọn đã bị định giá quá thấp. Đây cũng là một trong những động lực thúc đẩy các giao thức quyền chọn có thể vượt xa thị trường mã hóa.

Ví dụ: Ribbon Finance đã kết thúc quý 4 cuối năm 2021 với vốn hóa thị trường dưới 100 triệu đô la Mỹ và tỷ lệ giá trên doanh thu là 2 lần. Uniswap, Yearn Finance có vốn hóa thị trường luân chuyển với tỷ lệ giao dịch khoảng 4 lần. Sự khác biệt về giá của các giao thức đó xuất phát từ việc áp dụng các tùy chọn trên chuỗi tương đối chậm so với lĩnh vực DeFi.

Tuy nhiên, việc này đã tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của các giao thức quyền chọn. Tỷ lệ tăng trưởng TVL cho các giao thức quyền chọn đã vượt mặt DeFi về mức độ tăng trưởng trong quý 4 năm 2021. 

Vào tháng 12, TVL của các giao thức quyền chọn đã tăng 86% trong khi toàn bộ TVL của DeFi giảm 1,5%. Trong cả quý 4 năm 2021, TVL của các giao thức quyền chọn đã tăng thêm 412% so với TVL của DeFi chỉ tăng trưởng 278%. Mặc dù, các giao thức quyền chọn tăng trưởng tương đối mạnh mẽ nhưng mức độ được chấp nhận vẫn còn khá thấp so với tài chính truyền thống.

Quyền chọn đóng vai trò quan trọng trong nền tài chính hiện đại và được sử dụng bởi các nhà tạo lập thị trường, quỹ đầu cơ, kể cả các nhà giao dịch nhỏ lẻ. Robinhood – một công ty dịch vụ tài chính của Mỹ, là ví dụ điển hình gặt hái được nhiều thành công khi mở rộng quy mô sang cung cấp các giao dịch quyền chọn. 

Cụ thể, 45% doanh thu quý 3 của Robinhood là nhờ hoạt động giao dịch quyền chọn trên nền tảng của họ. Robinhood có khoảng 19 triệu người dùng hoạt động hàng tháng và tạo ra doanh thu 656 triệu đô la Mỹ hàng năm cho nền tảng này.

DeFi Options Vaults được hiểu như thế nào?

Options Vaults hoặc DeFi Options Vaults (DOVs) chính là các sản phẩm được xây dựng dựa trên Options Protocol để giải quyết các vấn đề mà quyền chọn phi tập trung đang gặp phải.

Cụ thể, các DOVs được tạo ra để giải quyết các vấn đề liên quan đến tính thanh khoản và hiệu quả sử dụng vốn của các Options Writer trên các giao thức quyền chọn như Opyn hay PsyOptions. 

Điều này giúp cho các Options Writer đạt được mức năng suất cao hơn và giảm thiểu được rủi ro tổn thất tài sản. Nói một cách khác, DOVs sẽ hoạt động tương tự như Yearn Finance ở điểm tối ưu năng suất dựa trên các chiến lược đầu tư, nhưng khác là cơ chế hoạt động của DOVs dựa trên các Options Protocol.

Những lợi ích mà DOVs mang lại

Thứ nhất, DOVs mang lại cho người dùng một lượng Organic Yield rất lớn. Organic Yield được hiểu là năng suất được sinh ra từ các hoạt động tạo doanh thu của nền tảng. Uniswap v3 với mô hình thanh khoản tập trung, Lending Pool của các nền tảng Leveraged Farming là một số ví dụ điển hình. 

Thứ hai, DOVs tạo ra cơ hội thúc đẩy các sản phẩm quyền chọn phát triển đối với các đồng coin/token khác, thay vì chỉ áp dụng cho BTC và ETH như hiện tại.

Cuối cùng, DOVs được tạo ra để khắc phục các khuyết điểm hiện tại của các Options Protocol trên thị trường tiền mã hóa.

Các chiến lược thường được DOVs sử dụng

Covered Call

Covered Call là sự kết hợp giữa việc nắm giữ tài sản và bán quyền chọn mua. Các Vault sẽ tự động lựa chọn các thông số như Strike Price và Expiry Date để tối ưu lợi nhuận. Bên cạnh đó, khoản phí thu được từ việc bán quyền chọn mua sẽ được tái đầu tư trong Vault. 

Chiến lược này hướng tới mục tiêu chọn được mức Strike Price và Expiry Date sao cho quyền chọn đó đến thời điểm đáo hạn sẽ không có giá trị. Điều này đồng nghĩa với việc Vault sẽ thu được phí và duy trì được việc tiếp cận tiềm năng tăng giá của tài sản mà nhà đầu tư đang nắm giữ. Dưới đây là một số lưu ý để có thể tối đa lợi nhuận từ việc bán quyền chọn mua.

• Điều kiện lý tưởng: Thị trường sideway, giảm nhẹ nhưng không ảnh hưởng đến tài sản mà nhà đầu tư đang nắm giữ hoặc tăng nhẹ khiến lợi nhuận từ việc thực hiện quyền chọn không bù đắp được phí phải trả cho các Vault.
• Rủi ro: Khi quyền chọn đáo hạn trong trạng thái ITM (In-the-money), Vault vẫn thu được phí. Tuy nhiên, Vault phải chịu một khoản tổn thất do thanh toán phần tiền lãi cho người mua quyền chọn mua (Call Option). 

Selling Put

Chiến lược Covered Call chính là bán các quyền chọn bán (Put Option), tuy nhiên DOVs cho phép lựa chọn mức Strike Price và Expiry Date để tối ưu được lợi nhuận. Dưới đây là một số lưu ý để có thể tối đa lợi nhuận từ việc bán quyền chọn bán.

• Điều kiện lý tưởng: Thị trường sideway, tăng hoặc giảm nhẹ nhưng không ảnh hướng đến giá của tài sản mà nhà đầu tư đang nắm giữ. Khi đó quyền chọn sẽ ở trạng thái OTM (Out-of-the-money) và Vault sẽ đạt được năng suất từ khoản phí mà nó thu được.
• Rủi ro: Khi giá của tài sản mà nhà đầu tư đang nắm giữ giảm mạnh thì quyền chọn bán sẽ ở trạng thái ITM (In-the-money) khi đó Vault phải chịu một khoản tổn thất do thanh toán phần tiền lãi cho người mua quyền chọn bán.

Tổng quan về hệ sinh thái Options Protocol

Các loại Options Protocol

Các giao thức quyền chọn On-chain chủ yếu có hai loại đó là Marketplace Layer và Structures Product Layer. 

Marketplace Layer: Đây là các giao thức tạo ra hợp đồng quyền chọn thực tế và tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua và bán quyền chọn. Phần lớn thanh khoản trong thị trường quyền chọn có thể được lấy từ thị trường tài chính truyền thống, bao gồm tiền ký quỹ của các cá nhân. Các giao thức như Opyn, PsyOptions và Zeta đều hoạt động theo mô hình Orderbook truyền thống, trong khi Dopex, Lyra, Premia và Hegic sử dụng mô hình Liquidity Pool.

Structures Product Layer: Đây là các giao thức trên các thị trường quyền chọn đảm nhận vai trò cung cấp các Vault tiền gửi cho người dùng. Mỗi Vault thực hiện chiến lược tối ưu lợi nhuận dựa trên các tùy chọn đã xác định, đồng thời quản lý rủi ro và giải quyết vấn đề định giá phức tạp thay cho người dùng. Tương tự như cách Yearn Finance thực hiện các chiến lược Yield Farming trong các Vault của họ.

Selling Covered-call hoặc Cash-margined Put là những Structures Product Layer nổi bật nhất được sử dụng trong lĩnh vực này.

Selling Covered-call tạo ra lợi nhuận bằng cách bán quyền chọn mua với giá thực tế cao hơn giá token hiện tại. Người mua quyền chọn trả phí bảo hiểm cho hợp đồng quyền chọn và phí này sẽ được gửi vào lại Vault để tích lũy lợi nhuận cho người gửi tiền.

Cash-margined Put cũng tương tự nhưng áp dụng cho các quyền chọn bán. Tiền được gửi vào Vault sẽ được sử dụng để đảm bảo các quyền chọn bán khi đến thời điểm đáo hạn thì giá token thấp hơn giá trị hiện tại.

Các DOVs này không chỉ nhận được sự quan tâm của nhà đầu tư mà còn được quan tâm bởi các giao thức DeFi khác. Họ đang hợp tác với các Structures Product Layer để triển khai trình quản lý kho bạc và tạo Vault cho chủ sở hữu token của các giao thức đó. 

Qua đó có thể thấy việc sử dụng các DOVs sẽ mang lại hiệu quả sử dụng vốn cao mang lại mức lãi suất vô cùng lớn. Ngoài ra, DOVs còn giúp giảm lạm phát tổng thể và áp lực bán đối với token của giao thức đó.

Structures Product Layer TVL

Ethereum có TVL lớn nhất trong tất cả hệ sinh thái DeFi hiện tại. Ribbon Finance chính là dự án Structures Product Layer được sử dụng rộng rãi nhất hệ sinh thái Ethereum trong quý 4 năm 2021. 

Arbitrum đứng vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng hệ sinh thái dành cho các Structures Product Layer. TVL của Arbitrum đã đạt 119 triệu đô la Mỹ, con số này khá ấn tượng đối với một hệ sinh thái mới nổi như Arbitrum. Dopex là giao thức quyền chọn lớn nhất trên hệ sinh thái này. 

Solana cũng góp mặt trong bảng xếp hạng với vị trí thứ 3, nền tảng này đã có hai giao thức quyền chọn mới ra mắt vào tháng 12/2021 đó là Friktion và Katana. Cả hai đều đã thu hút được nguồn vốn đáng kể trong vài tuần kể từ khi ra mắt. Friktion và Katana cung cấp các Vault quyền chọn hỗ trợ nhiều loại tài sản tiền mã hóa.

Ngoài ra sẽ còn có thêm những cái tên khác đáng chú ý như:

• ThetaNuts Finance: Nền tảng DOVs đa chuỗi, điểm nổi bật của dự án này là phát triển thêm sản phẩm quyền chọn trên các đồng coin khác như LUNA, ALGO… 
• StakeDAO: Đây cũng là một DOVs được xây dựng trên nền tảng của Opyn. Sản phẩm của StakeDAO có một vài cải tiến hơn so với Opyn nhằm tạo thêm thu nhập từ Trading Fees và Liquidity Mining.
• Friktion Finance, Katana Finance, Tap Finance: DOVs trên hệ sinh thái Solana.
• Opium.Finance: Protocol cung cấp tính năng giao dịch quyền chọn lẫn DOVs.
• Arrow Markets: Protocol cung cấp tính năng giao dịch quyền chọn và DOVs với chiến lược Bull & Bear Spread.

Tổng kết

Trên đây là những thông tin về DeFi Options Vaults, cũng như tổng quan về hệ sinh thái Options Protocol. DOVs là một sản phẩm rất mới và tương đối phức tạp trên cả thị trường tài chính truyền thống và thị trường tài chính phi tập trung. DOVs mang lại cho người dùng cơ hội kiếm lợi nhuận với mức lãi suất rất cao mà không cần phải triển khai các chương trình Liquidity Mining.

Mặc dù, DOVs mang lại rất nhiều lợi ích cho người dùng, tuy nhiên rủi ro tổn thất tài sản cũng rất lớn. Chính vì thế, người dùng phải nghiên cứu kỹ lưỡng để đề ra chiến lược đầu tư đúng đắn cho bản thân.