Cùng tìm hiểu về cấu trúc của Incentives

Incentives

Trong thị trường Crypto, các nhà đầu tư nhỏ lẻ thường bị sốc bởi các hành động đơn giản của tác nhân thị trường: Đội ngũ bán một số token, VC bán vị thế của họ, các nhà phát triển không đồng ý với đề xuất sử dụng tất cả doanh thu để bơm vào thị trường và đốt coin, nhưng thay vào đó muốn đầu tư vào “tuyển dụng” và “tăng trưởng”. 

Ngạc nhiên là họ đã dành rất ít thời gian để xem xét các Incentives của những bên tham gia thị trường khác và loại trừ các hành động có thể xảy ra khỏi các hành động tiềm năng của họ.

Tháng trước, trên twitter có một drama vào ngày lễ tình nhân. Đó là LookRare (là một đối thủ cạnh tranh của OpenSea) với token cho phép holder chia sẻ phí. Một số người đã cảm thấy khó chịu khi đội ngũ phát triển lấy một số WETH từ phần thưởng LookRare thông qua Tornado Cash. 

Chúng ta sẽ thảo luận về các ưu đãi token LookRare trong bài đăng này, đồng thời cũng sẽ xem qua một vài ví dụ khác về các ưu đãi thúc đẩy thị trường mà có lẽ những người tham gia thị trường cũng không hiểu rõ.

Alt L1s

Các giải pháp thay thế Layer 1 được giao dịch phổ biến vào năm 2021. Việc hiểu được các ưu đãi dành cho người tham gia nhỏ lẻ của thị trường tiền mã hoá trong trường hợp này rất đơn giản: Họ muốn kiếm tiền và tham gia vào “sòng bạc” phi tập trung lớn.

Alternative L1s đã cung cấp hai vectơ định hướng hữu ích cho những mục tiêu này:

1. Very cheap fees – rào cản gia nhập thấp đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ không đủ khả năng thực hiện một số hành động trên Ethereum.
2. “Being early as a service” – các nhà đầu tư nhìn thấy các tài sản khác gần với tiềm năng định giá của họ hoặc đã hoàn thành các đợt dịch chuyển giá quan trọng trước đó. Họ muốn là người đến sớm, dự đoán lợi nhuận tốt hơn trong tương lai.

Để khám phá tất cả các ưu đãi khi tham gia vào các giải pháp thay thế Layer 1, ở đây mình sẽ giả dụ giải pháp đó tên là Laguna với sàn DEX là BubbleSwap.

• Retail investors: Họ muốn giá của Laguna tăng lên và phải là người đến sớm với các dự án tốt được xây dựng dựa trên Laguna và bán chúng để kiếm lời nhằm tăng lượng nắm giữ tổng thể của họ đối với Laguna.

• LagunaChain team’s Incentives: Họ muốn giá trị mạng lưới của họ tăng lên. Thực tế, điều này có nghĩa là họ muốn người dùng và nhà phát triển xây dựng trên chuỗi của họ. 
• BubbleSwap founder’s Incentives: Họ muốn được trả tiền để xây dựng thứ gì đó hữu ích và sau này có thể trở nên giàu có khi bán các token BUB.

Nhờ hệ sinh thái trên các chuỗi được thiết lập, người dùng, người sáng lập và nhà đầu tư đã biết rằng một số dự án có khả năng có giá trị. Họ biết rằng mọi chuỗi đều cần có AMM DEX. Mọi chuỗi đều cần một thị trường tiền tệ và Stablecoin thanh khoản. Và có thể mỗi chuỗi đều cần có OHM Fork (là trường hợp các dự án khác Fork của OlympusDAO) riêng hoặc Dogcoin hoặc thứ gì đó.

Đội ngũ của LagunaChain được khuyến khích tài trợ cho các nhà sáng lập và nhà phát triển để xây dựng DEX và một Stablecoin nhằm làm cho hệ sinh thái của họ trở nên khả thi đối với những người “chơi sòng bạc”. Họ cũng được khuyến khích tài trợ cho các dự án khác để những người chơi sòng bạc có thể đầu cơ sử dụng DEX đó. Nếu LagunaChain cam kết hàng trăm triệu đô la Mỹ ngân khố của họ để khuyến khích các dự án xây dựng trên Laguna, họ có thể tăng đáng kể khả năng thành công lâu dài của LagunaChain.

Những người sáng lập (Founders) thấy rằng họ không chỉ có thể được LagunaChain trả tiền để xây dựng một thứ gì đó, nếu họ thực hiện tốt, có cơ hội thành công cao, mà còn có thể huy động tiền một cách đáng kể. Các VC đang theo đuổi “kỳ lân” khi trở lại và họ sẵn sàng tài trợ bất cứ thứ gì họ thấy tiềm năng.

Khi các khái niệm cơ bản (DEX, Stablecoin…) được thiết lập trên Laguna và đạt được tiềm năng định giá dựa trên các chỉ số thị trường có thể so sánh được, các chuỗi này bắt đầu hỗ trợ các dự án ngày càng tăng trưởng nhằm duy trì “sòng bạc” và duy trì người dùng. Các nhóm Layer 1 (L1) có động cơ khác nhau bắt đầu lộ diện: Bạn có thể thấy các đội ngũ sáng lập L1 tranh giành để thu hút sự chú ý bằng cách tài trợ và hỗ trợ các dự án mà thậm chí là “vô ích” hoặc cũng có thể thấy họ cam kết với hệ sinh thái hiện có và tiếp tục xây dựng.

Presale Coins

Làm cách nào để coin có thể ra mắt và chỉ được giảm giá trong 6 tuần tiếp theo? Những người bán này là ai?

Coins được tung ra với “Influencer-presale” (người ảnh hưởng) thành “low float IDO” (mức thả nổi) thường có một mẫu biểu đồ tương tự, bởi vì cơ cấu khuyến khích là giống nhau trong mỗi dự án.

Ví dụ Kasta, một token được phát hành bởi youtuber tiền mã hoá nổi tiếng “TheMoonCarl” vào tháng Một.

Kasta đạt ATH vào ngày đầu tiên giao dịch (1,13 USD vào ngày 05/01) và Kasta ATL chạm 0,31 USD vào ngày 19/02.

Để nghiên cứu các Incentives của tất cả những bên tham gia thị trường, trước hết chúng ta phải hiểu những người tham gia thị trường là ai. Từ tài liệu Kasta tokenomics có thể thấy:

Ban đầu trông có vẻ khó hiểu, nhưng chúng ta có thể đơn giản hóa chúng thành các nhóm. Tiền được kiểm soát bởi ai?

Investors (18%)

• Seed
• Private

Team/company (71,5%)

• Team
• Advisors
• Ecosystem referrals
• Development
• Marketing
• Operations
• General reserve
• Rewards

Retail traders (2,5%)

• TGE (IDO on Bybit)

Market makers (8%)

• Exchanges & liquidity

Bây giờ chúng ta đã biết ai nắm giữ tiền, chúng ta nên tìm hiểu cơ sở chi phí của họ là bao nhiêu, thời gian nắm giữ của họ và thời điểm có sẵn tiền của họ.

Đầu tiên, khi nào thì coin unlock?

Chúng ta có thể đơn giản hóa dễ dàng như sau:

• Investors (18% nguồn cung) – mở khoá dần dần trong 1,5 đến 2 năm, bắt đầu từ 1 – 2 tháng sau IDO.
• Team/company (71,5% nguồn cung) – mở khoá dần dần trong vòng 2 – 5 năm (trung bình trên 4 năm) bắt đầu từ 1 ngày đến 6 tháng sau IDO. Việc đánh giá cụ thể phụ thuộc rất nhiều vào thời gian, ví dụ: Coin “Operations – vận hành” bắt đầu mở khóa 1 ngày sau IDO và mở khóa trong 2 năm, trong khi coin “Marketing – Tiếp thị” bắt đầu mở khóa sau 1 tháng và mở khóa trong 4 năm.
• Market makers (8% nguồn cung) – có sẵn ngay lập tức.
• Retail traders (2,5% nguồn cung) – có sẵn ngay lập tức.

Tóm lại, nguồn cung bắt đầu mở khóa khá nhanh, các lần mở khóa tiếp theo diễn ra trong 5 năm, một số giai đoạn cụ thể (ví dụ: Tiền của nhà đầu tư) nhanh hơn nhiều (trong vòng chưa đầy 2 năm).

Cuối cùng, cơ sở chi phí của những người nắm giữ này là gì?

Rõ ràng, các đồng tiền của team có cơ sở chi phí bằng 0. Các đồng tiền của nhà tạo lập thị trường cũng có cơ sở chi phí bằng 0, nhưng chúng thường không nhằm mục đích bán trên thị trường.

Hiện tại khó tính toán cơ sở chi phí của retail buyers hơn với 6 tuần coin được đổi chủ liên tục, nhưng vào ngày đầu tiên giao dịch có khả năng ở khoảng 1 đô la Mỹ.

Vậy thì tại sao thị trường chỉ đi xuống?

Vào ngày đầu tiên, có 37 triệu token Kasta trên thị trường, với cơ sở chi phí khoảng 1 đô la Mỹ. Sau 6 tháng, sẽ có gần 200 triệu token Kasta trên thị trường, với cơ sở chi phí trung bình gần 0,02 USD.

Nhìn kỹ hơn một chút: Vào ngày đầu tiên, chỉ có các đồng tiền được bán trên IDO của Bybit. Mọi nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn mua Kasta đã “xếp hàng” vào ngày đầu tiên để mua vào phân bổ IDO. Họ đặt tất cả tiền của mình vào nguồn cung 2,5% có sẵn trong Bybit IDO. Trong 24 giờ đầu tiên, họ là những người tham gia thị trường duy nhất, vì hầu như tất cả các đồng tiền khác đều bị khóa.

Tuy nhiên, vào ngày thứ 45, có thêm hai bên tham gia thị trường.

Các đồng tiền của nhà đầu tư (cơ sở chi phí 0,02 USD) đã được mở khóa trong vài tuần qua và các đồng tiền của team Operations (cơ sở chi phí bằng 0) đã mở khóa trong 44 ngày.

Thị trường có thêm những người bán mới:

• Các nhà đầu tư đang có lợi nhuận gấp hơn 50 lần. Họ có thể bán lượng token (cho 2 tuần bị khoá) đã mở khóa để thu lại toàn bộ khoản đầu tư ban đầu của họ.
• Các token “Operation” của team đã được mở khóa kể từ ngày thứ 2. Team trước đây đã bán token trong các vòng đầu tư của họ ở mức 0,015 USD và 0,022 USD gần đây, vì vậy có vẻ hợp lý khi họ cũng có thể muốn bán một số token với giá cao hơn để đảm bảo đường băng dài hơn.

Tuy nhiên, không có người mua mới nào tham gia. Tất cả mọi người đã nghe về sản phẩm này sẵn sàng mua tại thời điểm ngày đầu tiên. Với những người mua ở giai đoạn sau, chỉ một hành động giảm giá duy nhất, cũng đủ khiến họ rơi vào trạng thái hoảng sợ. Ngoài ra, sản phẩm vẫn chưa ra mắt nên không có nhu cầu phát sinh trên thực tế.

Trên thực tế, việc thiếu sản phẩm cho thấy các nhà đầu tư có khả năng bán tiền của họ khi mở khóa. 10.000 USD mà họ đầu tư 6 tuần trước khi thị trường mở cửa đột nhiên tăng lên 500.000 USD. Họ có thể bán 100.000 đô la Mỹ Kasta của mình, giúp tăng gấp 10 lần trong 6 tuần và vẫn giữ 400.000 đô la Mỹ đầu tư.

Nếu tất cả các nhà đầu tư private muốn bán 20% số token của họ, thì số tiền mà họ muốn bán sẽ lớn hơn gấp đôi so với phân bổ ban đầu có sẵn trong IDO.

Khi giá giảm, người mua nhỏ lẻ cũng có thể muốn bán và cắt lỗ, tạo ra nhiều áp lực bán hơn.

Với giá thấp hơn, những người mua mới có thể bắt đầu quan tâm. Và thậm chí đến nay, các nhà đầu tư hạt giống cũng được unlock hàng ngày trong khi vẫn có lợi nhuận gấp 15 – 20 lần và các đồng tiền của đội ngũ dành cho các hoạt động “phát triển”, “vận hành” và “tiếp thị” khác nhau cũng có sẵn để bán.

Có thể dự án cho rằng việc bán 5 – 10% tổng vốn chủ sở hữu còn lại của họ để đảm bảo việc huy động vốn dài hạn thông qua thị trường gấu là một ý tưởng hay. Với hy vọng họ có thể đảm bảo giao dịch qua OTC đó bằng một quỹ chuyên nghiệp, không gây ảnh hưởng đến thị trường, nhưng việc bán nó trên thị trường mở cũng nằm trong khả năng của họ. Thậm chí, đây có thể là quyết định đúng đắn trong dài hạn đối với dự án tạm thời phục hồi thị trường để đảm bảo họ có đủ tiền xây dựng thông qua một mùa đông Crypto. Tuy nhiên, một hành động như vậy sẽ không tốt cho giá token trong ngắn hạn và trong khi đội ngũ có thể không có ý định làm điều đó, việc thiếu kỳ hạn (cliff) quan trọng trong đợt vesting khiến nó trở thành một hành động khả thi.

Mô hình khuyến khích token này cũng là lý do mà những người có ảnh hưởng đến tiền mã hoá phổ biến và những người theo dõi youtuber thường quảng cáo các đồng tiền mà họ “đầu tư” vào – nhưng sau đó những đồng này dường như giảm giá.

Youtuber cũng thua lỗ, họ có phải là nhà đầu tư tồi không?

Thông thường là không, chúng được đầu tư với mức định giá thấp hơn đáng kể. Youtuber đã đầu tư vào một đợt bán trước và sẽ có lãi ngay cả khi thị trường sụp đổ 85%. Họ đang tiết lộ lợi ích tài chính của họ, nhưng không tiết lộ rủi ro bất cân xứng mà đối tượng của họ sẽ phải gánh chịu. Họ được đầu tư, nhưng ở mức định giá thấp hơn nhiều mà khán giả của họ không thể đạt được. Trong khi đó, khán giả lại phải chen chúc nhau tìm đến những chiếc phao thấp có sẵn tại IDO.

LookRare

Làm thế nào mà LOOKS team kiếm được 10.000 WETH?

LookRare phát hành các khoản phí kiếm được trên thị trường cho người dùng đã stake các token LOOKS của họ. Nếu thị trường kiếm được 1000 ETH, số ETH đó sẽ chuyển 100% cho những người stake LOOKS.

Thoạt nhìn, tokenomics chỉ ra phần thưởng này thuộc sở hữu 75% của cộng đồng, với chỉ 3,3% thuộc về các nhà đầu tư hạt giống sớm.

Tuy nhiên, không phải tất cả các token này đều đủ điều kiện để staking. Ví dụ: “phần thưởng staking” và “phần thưởng giao dịch” của cộng đồng là được kiếm trong vài năm và do đó không thể stake vào ngày đầu tiên.

Các đồng bán chiến lược (strategy sale) từ “nhà đầu tư hạt giống” bị khóa, vì vậy họ không thể bán, nhưng chúng có thể mua được, vì vậy họ kiếm được phần thưởng đầy đủ từ ngày đầu tiên.

Tóm lại, các token đủ điều kiện stake vào ngày đầu tiên sẽ như sau:

• 70% airdrop
• 20% seed investors
• 10% liquidity management

Các token của team cũng có lịch trình stake, giúp chúng đủ điều kiện để stake theo thời gian. Lịch unlock

Tuy nhiên, có một “nhân tố” bổ sung. Có một “thợ máy” trong LookRare ngăn cản phần thưởng staking của cộng đồng để tích lũy cho các nhà đầu tư hạt giống và đội ngũ.

Điều này có nghĩa là những người ủng hộ giai đoạn hạt giống sẽ bị loãng dần theo thời gian. Ban đầu họ có 20% nguồn cung có khả năng stake, nhưng theo thời gian, nó có xu hướng khấu hao 3,3% trong vài năm.

Vào ngày thứ 180, hàng trăm triệu LOOKS đã được phát hành dưới dạng phần thưởng khối và hàng chục triệu LOOKS đã được phát hành dưới dạng phần thưởng staking, có nghĩa là phần của người mua giai đoạn hạt giống nhỏ hơn đáng kể so với tỷ lệ của nguồn cung được stake.

Vậy… 10.000 WETH đến từ đâu?

Nguồn cung có khả năng stake sẽ kiếm được WETH từ phí. Thị phần của đội ngũ về nguồn cung có khả năng stake sẽ dần dần được unlock. Trong khi staking, họ nhận được một phần WETH từ phí.

Và lệ phí đã khá cao. Vào ngày 01/02, 7.230 WETH đã kiếm được từ phí bởi tất cả các skater.

Tỷ lệ nguồn cung có thể stake của team tại thời điểm đó là khoảng 12%, có nghĩa là từ một ngày staking duy nhất này, đội ngũ đã kiếm được 860 ETH. Có thể thấy, với 860 ETH trong một ngày kiếm được từ việc staking, khá dễ dàng để thấy rằng team đã kiếm được 10.000 ETH từ tỷ lệ staking tối thiểu trong thời gian kể từ khi ra mắt.

Câu hỏi thú vị hơn là…

Tại sao người dùng phải trả 7.230 WETH phí trong một ngày?

Ngoài việc staking LOOKS để nhận được các khoản phí phát thải và phí WETH của LOOKS, người dùng cũng có thể kiếm được LOOKS bằng cách giao dịch sử dụng nền tảng LookRare.

Người dùng kiếm được một phần của phần thưởng LOOKS hàng ngày tỷ lệ với khối lượng của họ. “Phần thưởng khối” này hoạt động giống như một đợt bán token vĩnh cửu.

Người dùng giao dịch NFT trên nền tảng LookRare và trả phí. Tuy nhiên, họ nhận được các token LOOKS tương ứng với khối lượng hoặc chi phí mà họ chi tiêu. Phí của họ được hoàn lại thông qua LOOKS. Một cách hiệu quả, họ đang chi tiêu WETH để mua LOOKS.

Mỗi ngày đều có một lượng LOOKS nhất định có sẵn để “mua hàng” thông qua phần thưởng khối, nơi giá được tính bằng các phiên đấu giá hàng ngày đang diễn ra.

Vì LOOKS có giá thị trường, các nhà giao dịch thao túng chi phí đang nhắm đến việc trả phí ít hơn so với số tiền họ kiếm được từ LOOKS.

Nếu LOOKS là 2 USD và phần thưởng khối lượng hàng ngày là 1.500.000 LOOKS thì có khả năng phần thưởng WETH cho ngày đó sẽ gần đạt 3.000.000 USD.

Nó không có khả năng cao hơn đáng kể vì khi đó các nhà giao dịch thao túng đã chi 4.500.000 WETH để mua 3.000.000 LOOKS.

Nó cũng không có khả năng thấp hơn đáng kể, vì cơ hội mua 3.000.000 LOOKS với giá 1.500.000 USD sẽ được thị trường tiêu thụ tương đối nhanh chóng.

Một số người kiếm được phần thưởng khối sẽ tìm cách thiết lập các vị thế LOOKS dài hạn khi vào lệnh tốt nhất có thể. Và do đó, mức giá thị trường thấp hơn một chút là điều hấp dẫn đối với họ. Tuy nhiên, một số người kiếm được nhiều phần thưởng đang nhắm đến việc kiếm được nhiều hơn LOOKS và EV so với số tiền họ đã chi tiêu WETH mỗi ngày. Và do đó họ sẽ bán LOOKS cho WETH để lặp lại quá trình này vào ngày hôm sau, nhân đôi lợi nhuận WETH.

Điều này có nghĩa là một phần của phần thưởng khối sẽ là áp lực bán hàng ngày, khiến giá LOOKS giảm, do đó làm giảm phần thưởng khối, dẫn đến giảm số tiền WETH chi cho phí và trả lại cho skater, do đó giảm APY từ staking và thành ra tạo ra vòng xoáy tiêu cực. Điều này cũng có thể bị ảnh hưởng khi phần thưởng khối lượng giảm theo lịch LOOKS, khiến việc thao túng cũng giảm, làm giảm phần thưởng phí staking WETH tổng thể.

Sự khác biệt chính trong việc bán token vĩnh cửu này so với ICO truyền thống là lợi nhuận của việc bán token được trả lại cho các nhà phân phối LOOKS thay vì chỉ cho đội ngũ. Tất nhiên, đội ngũ đang tham gia staking (khoảng 10% nguồn cung có thể stake) nhưng 65% – 70% người staking là các thành viên cộng đồng staking nhận được tiền từ airdrop hoặc từ phần thưởng khối.

Tôi không chắc mô hình này tốt hay xấu, nhưng chắc chắn đó là một nỗ lực mới để phân phối token do cộng đồng sở hữu và xây dựng thị trường với phí được trả lại cho tất cả các bên liên quan thay vì biến mất trong khoảng trống OpenSea.

Khi các dự án phân phối vốn chủ sở hữu hoặc quyền sở hữu của họ, họ nên nhắm đến việc mua một thứ gì đó có giá trị để đổi lại.

Ở một khía cạnh nào đó, LookRare đã là nạn nhân của sự thành công của chính nó. Giá thị trường cao và định giá của LOOKS dẫn đến lượng phát hành LOOKS hàng ngày cao, do đó tạo ra nhiều phần thưởng WETH và một chút vòng xoáy ponzi. Khi nguồn cung lưu hành phân phối và các ưu đãi về số lượng giả giảm đi, LookRare trở thành một giải pháp thay thế thú vị do cộng đồng sở hữu cho OpenSea nếu nó có thể duy trì khối lượng thực.

Các khoản phí đã được phân phối chủ yếu cho cộng đồng và tỷ lệ của họ cũng sẽ tăng lên theo thời gian.

Họ có thể đã làm cho phần thưởng giai đoạn hạt giống của việc staking rõ ràng hơn một chút, và có lẽ đã tìm ra cách nào đó để giảm khối lượng mua – bán.